Φόβοι για κόκκινα δάνεια στο Λονδίνο — Καινοτόμα μοντέλα ιδιοκτησίας στην αγορά ακινήτων

Λονδίνο — Ανταπόκριση Νατάσα Καντζάβελου

Η αύξηση των επιτοκίων θα μπορούσε να ωθήσει τους ιδιοκτήτες ακινήτων σε απόγνωση και να βαθύνει τη στεγαστική κρίση κυρίως στο Λονδίνο πυροδοτώντας φόβους για αναγκαστική πώληση ακινήτων καθώς πολλά από τα βρετανικά νοικοκυριά δεν θα τα καταφέρουν να ανταποκριθούν στα αυξανόμενα κόστη. Η Τράπεζα της Αγγλίας προχώρησε στην μεγαλύτερη αύξηση των τελευταίων 33 χρόνων, από το 1989, αυξάνοντας το βασικό επιτόκιο κατά 75 μονάδες βάσης, στο 3% από 2,25%.

Έρευνα από το Citizens Advice διαπίστωσε ότι ένας στους τέσσερις ιδιοκτήτες κατοικιών θα αδυνατεί να αντεπεξέλθει στην αύξηση των £100 στις μηνιαίες πληρωμές των στεγαστικών δανείων. Συνολικά υπολογίζεται ότι 1.8 εκατομμύρια  δανειολήπτες με σταθερό επιτόκιο θα πρέπει να ανανεώσουν τους όρους του δανείου τους έως τα τέλη του 2023. Οι αναλυτές της Deutsche Bank προειδοποιούν ότι οι οικονομικές προοπτικές  θα «επιδεινωθούν περαιτέρω», με βάση τις προβλέψεις της Τράπεζας της Αγγλίας, προσθέτοντας ότι η οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου «πιθανότατα θα πέσει σε μια βαθύτερη και πιο παρατεταμένη ύφεση» .

Την δυσμενή αυτή εικόνα ενισχύει η πρόβλεψη ότι ο πληθωρισμός θα κορυφωθεί στο 11% και στη συνέχεια θα παραμείνει πάνω από το 10% για αρκετούς μήνες. «Έχουμε ήδη δει μια πτώση στον αριθμό των στεγαστικών δανείων τον περασμένο μήνα, καθώς οι καταναλωτές σε ολόκληρη τη χώρα παλεύουν με τα υψηλά επιτόκια και τη συμπίεση των προσωπικών τους οικονομικών. Η αγορά κατοικίας του Ηνωμένου Βασιλείου οδεύει προς την ύφεση και μια πολύ αναγκαία διόρθωση» επισημαίνει ο Εμμανουήλ Κόντις, ανεξάρτητος οικονομικός σύμβουλος δανείων στο Λονδίνο.

«Η τελευταία αύξηση των επιτοκίων είναι αρκετή επιβεβαίωση ότι το περιβάλλον δανεισμού δεν θα επιτρέπει πλέον την ανάπτυξη. Τόσο οι καταναλωτές όσο και οι επιχειρήσεις επιβαρύνονται με εντυπωσιακές αυξήσεις τιμών, ιδιαίτερα για την ενέργεια. Για πολλά νοικοκυριά, η ιδέα του διαθέσιμου εισοδήματος είναι πλέον μια νοσταλγική ανάμνηση. Τα επιτόκια των στεγαστικών δανείων ανεβαίνουν πολύ γρήγορα και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών είναι τόσο χαμηλή που ακόμη και μια συγκρατημένη πτώση στις τιμές των ακινήτων μπορεί να είναι μη ρεαλιστική».

Οι ιδιοκτήτες ακινήτων και οι αγοραστές πρώτης κατοικίας θα προβούν σε αύξηση διάρκειας των στεγαστικών δανείων τους, σε μια απελπισμένη προσπάθεια να μειώσουν τις μηνιαίες πληρωμές τους, δήλωσαν οι μεγαλύτεροι δανειστές της Βρετανίας στην εφημερίδα Telegraph, προσθέτοντας έτσι τεράστια ποσά στο συνολικό τόκο που καταβάλλεται κατά τη διάρκεια ζωής του δανείου. 

«Οι δανειολήπτες θα πρέπει να λάβουν συμβουλές, να εξετάσουν τις διαθέσιμες επιλογές πριν βιαστούν να αποφασίσουν. Ένα από τα σημαντικά πράγματα που πρέπει να κάνουν είναι να πραγματοποιήσουν μια δοκιμή εσόδων και δαπανών για να καθορίσουν τα διαθέσιμα έσοδα από τη διάθεσή τους», εξηγεί ο Εμμανουηλ Κοντις. «Ας εξετάσουμε αυτούς που αγοράζουν ακίνητο για πρώτη φορά και αυτούς που μετακινούνται. Υπό το πρίσμα των αυξήσεων των επιτοκίων και της αβεβαιότητας, οι τράπεζες αναθεώρησαν τους όρους χορήγησης στεγαστικών δανείων και αύξησαν το επιτόκιο πίεσης κατά τον υπολογισμό της οικονομικής προσιτότητας. Αυτό αναπόφευκτα θα μειώσει την ικανότητα των υποψήφιων δανειοληπτών να αγοράσουν ή να μετακομίσουν στο σπίτι τους». 

Στο Λονδίνο εκτιμάται ότι υπάρχουν 106.000 άτομα που αναζητούν δωμάτια, αλλά λιγότερα από 15.000 είναι διαθέσιμα. Τα στοιχεία από τη Savills δείχνουν ότι, μεταξύ 1ης Ιανουαρίου και τέλους Σεπτεμβρίου του τρέχοντος έτους, τα ενοίκια αυξήθηκαν κατά 13,7% στις κορυφαίες περιοχές του Λονδίνου, η πιο απότομη αύξηση από τότε που άρχισαν να συλλέγει στοιχεία η εταιρεία το 1979. 

Εναλλακτικά μοντέλα ιδιοκτησίας

Εναλλακτικούς τρόπους μίσθωσης και διάθεσης κατοικιών προς πώληση ή ενοικίαση προτείνουν μια σειρά από καινοτόμες πλατφόρμες και υπηρεσίες, οι οποίες αναμένεται να αποτελέσουν  βασικό χαρακτηριστικό της αγοράς ακινήτων τα επόμενα χρόνια. Ένα πρωτοποριακό μοντέλο ιδιοκτησίας στο Λονδίνο, στο οποίο ο ενοικιαστής συμμετέχει στα κέρδη του ακινήτου προκρίνει η Adjoin Homes. Αυτά τα μοντέλα, τα επονομαζόμενα  “rent to own“, είναι  ιδιαίτερα δημοφιλή στην Αμερική, όπου υλοποιούνται από ιδιωτικούς παρόχους στην Αγγλία μέσω φορέων συμβεβλημένων με το δημόσιο και δειλά δειλά κάνουν την εμφάνιση τους και στην Ελλάδα δίνοντας την δυνατότητα σε εκατομμύρια ενοικιαστών να μπορούν να αγοράσουν κατοικία σε κέντρα των μεγάλων πόλεων. 

«Αυτό επιτυγχάνεται με έναν νέο τύπο μισθωτηρίου συμβολαίου το οποίο δίνει την δυνατότητα στον ενοικιαστή να αγοράσει το ακίνητο, στο οποίο μένει, όταν και εφόσον το επιθυμεί», εξηγεί στην ΕΡΤ ο Μάριος Τσάτσος, data scientist και συνιδρυτής της Adjoin Homes. Επιπλέον, ο ενοικιαστής συμμετέχει στην υπεραξία της κατοικίας. «Αυτό σημαίνει ότι καθώς ανεβαίνει η αξία του σπιτιού στο οποίο μένει, ο ενοικιαστής χτίζει ένα  εικονικό ‘πορτοφόλι’ αξίας, το οποίο έχει δικαίωμα να εκταμιεύσει στο τέλος του μισθωτηρίου συμβολαίου. Αυτό μπορεί να διαρκέσει έως και 12 χρόνια χωρίς να αυξηθεί το ενοίκιο!».

Η Adjoin Homes είναι από τους πρώτους που υλοποιεί αυτό το μοντέλο στην Αγγλία και μελλοντικά και στην Ελλάδα, με σκοπό να δημιουργήσει μια  “win-win” κατάσταση  για ενοικιαστές και ιδιοκτήτες. «Αυτό σημαίνει ότι ο ενοικιαστής σταματά να σπαταλά χρήματα σε ενοίκιο χωρίς αντίκρυσμα, αφού χτίζει περιουσία καθώς νοικιάζει και μέρος του ενοικίου του επιστρέφεται (ανάλογα με την αύξηση της τιμής του ακινήτου κατά την διάρκεια του συμβολαίου). Από την άλλη ο ιδιοκτήτης του ακινήτου επιτυγχάνει υψηλότερες αποδοχές (20% πάνω από την μέση τιμή) και μειώνει δραστικά τα κόστη συντήρησης (έως και 50% λιγότερα έξοδα συντήρησης και Διαφυγόντα κέρδη από κενές περιόδους)».

Σύμφωνα με το μοντέλο της Adjoin Homes το συμβόλαιο εγγυάται μακροχρόνιο και επικερδές μίσθωμα στον ιδιοκτήτη και διασφαλίζει την έκθεση του σε παγωμένες αγορές ή αγορές σε πτώση.