ΟΗΕ: Το Νότιο Σουδάν κινείται προς «αρνητική και πιθανώς επικίνδυνη κατεύθυνση»

Εντεινόμενη ανησυχία εκφράζουν τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που έχουν υπογράψει τη Δήλωση Κοινών Δεσμεύσεων για τις Αρχές των Γυναικών, της Ειρήνης και της Ασφάλειας, απέναντι στη ραγδαία επιδείνωση της κατάστασης στο Νότιο Σουδάν.

Σε κοινή ανακοίνωση που συνυπογράφουν η Δανία, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Γουιάνα, ο Παναμάς, η Σλοβενία, η Δημοκρατία της Κορέας, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Σιέρα Λεόνε, τα κράτη τονίζουν ότι «η πολιτική και ανθρωπιστική κατάσταση στο Νότιο Σουδάν επιδεινώνεται ταχύτατα» και προειδοποιούν πως «απαιτείται άμεση δράση ώστε να αποτραπεί η κατάρρευση των ειρηνευτικών προσπαθειών και η περαιτέρω επιδείνωση του ανθρώπινου πόνου».

Οι χώρες δηλώνουν τη δέσμευσή τους «σε διπλωματικές και πολυμερείς πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στην πρόληψη νέας βίας», επισημαίνοντας ότι η βία αυτή «επηρεάζει δυσανάλογα τις γυναίκες και τα κορίτσια». Όπως υπογραμμίζουν, «το Συμβούλιο Ασφαλείας έχει επανειλημμένως καλέσει για την ουσιαστική συμμετοχή των γυναικών στις διαδικασίες επίλυσης συγκρούσεων και παραμένουμε έτοιμοι να συνδράμουμε σε αυτή την κατεύθυνση».

Η κοινή δήλωση καλεί τη Μεταβατική Κυβέρνηση του Νοτίου Σουδάν να «δημιουργήσει συνθήκες για διαφανείς, ελεύθερες και δίκαιες εκλογές», να «εκπονήσει μέσω μιας χωρίς αποκλεισμούς διαδικασίας ένα μόνιμο Σύνταγμα που θα αντανακλά τη βούληση του λαού» και να «εφαρμόσει πλήρως τη Συμφωνία Ειρήνευσης του 2018».

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην κατάσταση των γυναικών και κοριτσιών, που —όπως σημειώνεται— «εξακολουθούν να υφίστανται το μεγαλύτερο βάρος των συνεχιζόμενων εχθροπραξιών, των διακοινοτικών συγκρούσεων, της διακίνησης ελαφρών όπλων, των κλιματικών κρίσεων και της αυξανόμενης φτώχειας». Σύμφωνα με τη δήλωση, η «αύξηση των καταγγελιών για σεξουαλική βία που συνδέεται με συγκρούσεις», σε συνδυασμό με «μαζικούς εκτοπισμούς, ιδίως γυναικών και κοριτσιών», έχει οδηγήσει σε «κατάρρευση βασικών υπηρεσιών, αύξηση της μητρικής θνησιμότητας και οξεία επισιτιστική ανασφάλεια».

Οι υπογράφουσες χώρες καταδικάζουν «όλες τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων και θεμελιωδών ελευθεριών των γυναικών» και ζητούν «λογοδοσία». Επισημαίνουν ότι «η αποτυχία εφαρμογής βασικών διατάξεων της Συμφωνίας Ειρήνευσης του 2018 —όπως η ποσόστωση 35% για τη συμμετοχή των γυναικών— έχει καθυστερήσει την πολιτική μετάβαση και ωθεί τη χώρα σε νέα αστάθεια».

Η ανακοίνωση εκφράζει παράλληλα ανησυχία για τους «περιορισμούς του δημοκρατικού χώρου» και τις «περικοπές στη χρηματοδότηση, που έχουν πλήξει τις γυναίκες-οικοδόμους της ειρήνης και έχουν αναγκάσει πολλές οργανώσεις γυναικών να αναστείλουν τη δράση τους σε μια κρίσιμη συγκυρία».

Τα κράτη τονίζουν ότι «οι δεσμεύσεις για την προστασία και ενδυνάμωση των γυναικών και των κοριτσιών, όπως κατοχυρώνονται στη Συμφωνία Ειρήνευσης του 2018, το Πρωτόκολλο του Μαπούτο και τα εθνικά σχέδια δράσης για τις Γυναίκες, την Ειρήνη και την Ασφάλεια, πρέπει τώρα να μετατραπούν σε χειροπιαστές πράξεις και ουσιαστική λογοδοσία».

Κλείνοντας, τα εννέα κράτη μέλη του Συμβουλίου επαναβεβαιώνουν «την πλήρη στήριξή τους στις προσπάθειες της Αφρικανικής Ένωσης, της IGAD, της Αποστολής του ΟΗΕ στο Νότιο Σουδάν (UNMISS) και της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων για το Νότιο Σουδάν», ώστε-όπως αναφέρουν-«να προωθηθούν η ειρήνη, η δικαιοσύνη και η σταθερότητα για τον λαό του Νοτίου Σουδάν».

ΟΗΕ: Το Νότιο Σουδάν κινείται προς «αρνητική και πιθανώς επικίνδυνη κατεύθυνση»

Για την κατάσταση στο Σουδάν και το Ν. Σουδάν συνεδρίασε το ΣΑ ΟΗΕ με τον Aναπ. Γενικό Γραμματέα Ειρηνευτικών Επιχειρήσεων του ΟΗΕ, Ζαν-Πιερ Λακρουά να προειδοποιεί ότι «οι εξελίξεις στο Νότιο Σουδάν κινούνται προς μια αρνητική και πιθανώς επικίνδυνη κατεύθυνση».

Όπως ανέφερε, αυξάνονται οι παραβιάσεις της κατάπαυσης του πυρός, «συμπεριλαμβανομένων εκτεταμένων αεροπορικών βομβαρδισμών και συγκρούσεων μεταξύ των υπογραφόντων της ειρηνευτικής συμφωνίας».

Η «μονομερής απομάκρυνση διορισμένων από την αντιπολίτευση» έχει «αλλάξει σημαντικά» τις ισορροπίες εξουσίας, ενώ η κράτηση του Πρώτου Αντιπροέδρου Ρικ Μασάρ «έχει πολώσει περαιτέρω το πολιτικό περιβάλλον». Η διάχυση της σύγκρουσης από το Σουδάν, τόνισε, «έχει οξύνει τις τοπικές εντάσεις και επιβαρύνει τους ήδη περιορισμένους πόρους της κυβέρνησης και των διεθνών εταίρων».

Ο κ. Λακρουά υπογράμμισε ότι η Αναθεωρημένη Ειρηνευτική Συμφωνία «παραμένει το μοναδικό βιώσιμο πλαίσιο για μακροπρόθεσμη ειρήνη και σταθερότητα». Η εμφάνιση αποσχισμένων φατριών, προειδοποίησε, «θα μπορούσε να θέσει υπό αμφισβήτηση τη βιωσιμότητα της ειρηνευτικής διαδικασίας», ενώ η δίκη των στελεχών της αντιπολίτευσης πρέπει να διεξαχθεί «με διαφάνεια» ώστε να μη γίνει «πυροκροτητής βίας».

Οι θεσμοί που θα έπρεπε να προωθούν συνεργασία «είναι υποχρηματοδοτούμενοι και καταρρέουν», με τις μεταβατικές ρυθμίσεις ασφάλειας παγωμένες και τη διαδικασία συνταγματικής αναθεώρησης στάσιμη.

Η μεταβατική περίοδος λήγει με εκλογές τον Δεκέμβριο του 2026, αλλά «υπάρχουν ελάχιστα απτά βήματα» προς αυτήν. «Οι κρίσιμες αποφάσεις πρέπει να ληφθούν τώρα, όχι αργότερα», σημείωσε.

Τόνισε ότι «αξιόπιστες και ειρηνικές εκλογές εντός του χρονοδιαγράμματος φαντάζουν ολοένα και λιγότερο πιθανές» χωρίς «νέα πολιτική δέσμευση και διάλογο».

Η ανθρωπιστική κρίση, ανέφερε, είναι «καταστροφική». Περίπου 7,5 εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν οξεία επισιτιστική ανασφάλεια και 28.000 κινδυνεύουν με λιμό. Πάνω από ένα εκατομμύριο έχουν εκτοπιστεί από πλημμύρες, ενώ 1,2 εκατομμύρια πρόσφυγες και επαναπατρισθέντες από το Σουδάν έχουν περάσει τα σύνορα. «Η σεξουαλική βία, οι αυθαίρετες κρατήσεις και οι εξωδικαστικές εκτελέσεις συνεχίζονται», τόνισε, καλώντας όλα τα μέρη «να σταματήσουν άμεσα τις εχθροπραξίες» και την κυβέρνηση «να εγγυηθεί την ασφάλεια των ανθρωπιστικών εργαζομένων».

Αναφερόμενος στην Αποστολή του ΟΗΕ (UNMISS), σημείωσε ότι «οι πολιτικές αναταράξεις συμπίπτουν με μια οικονομική κρίση για τον ΟΗΕ». Από το 2011, η UNMISS «έσωσε εκατοντάδες χιλιάδες ζωές» και «παραμένει ουσιώδης για τη σταθερότητα». Ωστόσο, λόγω έλλειψης ρευστότητας, εφαρμόζεται σχέδιο έκτακτης ανάγκης που περιλαμβάνει «κλείσιμο γραφείων, επαναπατρισμό στρατιωτών και μείωση προσωπικού». Μετά την επίσκεψή του στην Τζούμπα, ο κ. Λακρουά ανέφερε ότι «παρά τη δέσμευση της κυβέρνησης για συνεργασία, ελήφθη έγγραφο με όρους που απειλούν τη βιωσιμότητα του σχεδίου».

Η Εκτελεστική Διευθύντρια του ΟΗΕ για την ατζέντα “Γυναίκες”, Σίμα Μπάχους, υπογράμμισε ότι από τον Απρίλιο του 2023 «πάνω από 1,2 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν περάσει στο Νότιο Σουδάν», ενώ «οι γυναίκες και τα κορίτσια πλήττονται περισσότερο» από τη φτώχεια, την κλιματική κρίση και τη βία.

Εκτίμησε ότι «2,7 εκατομμύρια άνθρωποι κινδυνεύουν από έμφυλη βία», ενώ το 2024 καταγράφηκαν «260 περιστατικά σεξουαλικής βίας» σε επαρχίες.

Αναφέρθηκε σε περιστατικό όπου ειρηνευτικές επιχειρήσεις «έσωσαν εκατό μαθήτριες» σε σχολείο που περικυκλώθηκε από ένοπλους νέους. Επτά χρόνια μετά την ειρηνευτική συμφωνία, σημείωσε, η πρόοδος για τη συμμετοχή των γυναικών παραμένει ανεπαρκής. «Η ποσόστωση του 35% δεν είναι ακόμη πραγματικότητα», ανέφερε, καθώς «όλοι οι δέκα κυβερνήτες είναι άνδρες» και «μόνο δύο από τους δεκαοκτώ εκπροσώπους στις ειρηνευτικές συνομιλίες ήταν γυναίκες».

Η κ. Μπάχους αναγνώρισε ωστόσο ότι «δύο αντιπρόεδροι είναι γυναίκες» και το «40% του Συμβουλίου Πολιτικών Κομμάτων αποτελείται από γυναίκες», καλώντας να επεκταθεί η ποσόστωση «σε κυβέρνηση, κοινοβούλια και εκλογική επιτροπή».

Συμπλήρωσε ότι «οι γυναίκες στις τοπικές κοινότητες επιλύουν διαμάχες, σταματούν επιδρομές βοοειδών και συλλέγουν όπλα από νέους άνδρες».

Κλείνοντας τόνισε ότι «αν οι ειλικρινείς φιλοδοξίες μας για το Νότιο Σουδάν είναι να γίνει ειρηνικό και ευημερούν, τότε δεν υπάρχει μεγαλύτερη προτεραιότητα από τη στήριξη μας από τις γυναίκες».