«Το πιο όμορφο αγόρι του κόσμου» – Οι σκηνοθέτες της ταινίας μιλούν στο ertnews.gr

Οι σκηνοθέτες της ταινίας «Το πιο όμορφο αγόρι του κόσμου», Kristina Lindström και Kristian Petri, σε αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησαν στο ertnews.gr, μας μίλησαν για την ταινία τους, και για το πώς ο ρόλος στον «Θάνατο στη Βενετία» κατάπιε τον Μπγιερν Άντερσεν, μικρό αγόρι τότε, που μετατράπηκε από ξεχωριστός άνθρωπος σε δημιούργημα του Βισκόντι, και παρέμεινε έτσι για όλη του τη ζωή.

Kristina Lindström: «Πραγματικά, η ταινία του Βισκόντι με ενόχλησε πολύ. Πιστεύω ότι πρόκειται για ένα πανέμορφο φιλμ κατά κάποιον τρόπο, όμως εγώ ενοχλήθηκα και συγχύστηκα με ό,τι έχει να κάνει με αυτό το αγόρι. Για μένα είναι το κέντρο της ταινίας. Είναι το πιο σημαντικό. Έτσι λοιπόν, προβληματίστηκα πολύ».

Kristian Petri: «Θυμάμαι την έντονη παρουσία του Μπγιερν… Το πόσο χαρισματικός ήταν, τον χαρακτήρα του… Εντυπώθηκε στο μυαλό μου… Ήταν κάτι πολύ έντονο, αλλά δεν ήμουν σίγουρος… Ήμουν εντελώς μέσα στο σινεμά τότε κι έβλεπα τα πάντα στην Ταινιοθήκη… Είδα πολλά φιλμ του Βισκόντι κι αυτό δεν ήταν το αγαπημένο μου, προτιμούσα περισσότερο άλλα. Όμως ο Μπγιερν έμεινε στο μυαλό μου. Πρέπει να πω ότι ήταν κάτι πολύ έντονο».

Kristina Lindström: «Αυτό το ζήσαμε κι όταν μοντάραμε αυτό το φιλμ και επιστρέψαμε ξανά στις σκηνές του “Θάνατος στη Βενετία”. Όμως είναι εντυπωσιακό ότι ο Μπγιερν δεν είναι κάποιος που απλώς περπατάει, στέκεται, στρίβει. Έχει συναίσθημα κι ας είναι νεαρός, είναι ηθοποιός. Έχει δυνατή παρουσία».

Kristian Petri: «Κι ο Βισκόντι ήταν, το ξέρουμε αυτό, πολύ ευτυχής που βρήκε τον Μπγιερν. Δηλαδή, το ξέρουμε αυτό, είναι ακριβώς ό,τι ονειρευόταν».

Kristina Lindström: «Με έναν τρόπό είχε εγκλωβιστεί μέσα στον ρόλο του Τάτζιο, ήταν σαν ο Τάτζιο να έριχνε τη σκιά του πάνω του. Κι όταν πλέον κυκλοφόρησε η ταινία, τότε ήταν που αυτό το καταστροφικό πράγμα άρχισε να συμβαίνει, γιατί είχε γίνει πια ο Τάτζιο κι όχι μόνο για τρία χρόνια, αλλά για όλη τη ζωή του».

Kristian Petri: «Για πάντα, θα έλεγα, ο Βισκόντι ήθελε αυτό το πρόσωπο να μείνει για πάντα, κι ήταν δική του δημιουργία. Κι εγώ προσωπικά πιστεύω, εικάζοντας βέβαια, μα είμαι σίγουρος, ότι αυτή ήταν κι η ιδέα πίσω από το συμβόλαιο, ότι η κινηματογραφική εικόνα θα έμενε εις τον αιώνα. Το δημιούργημα του Βισκόντι, η απόλυτη ομορφιά…»

Kristina Lindström: «Κι αυτό έγινε και με τον Μπγιερν, το φιλμ τον τράβηξε μέσα του. Γιατί ήταν τόσο νέος, ήταν ορφανός, όπως λέει κι ο ίδιος, ήταν εύκολο, δεν είχε διαμορφώσει τον εσωτερικό του κόσμο. τα όριά της προσωπικότητάς του. Κι έτσι παρασύρθηκε, χάθηκε, προσκεκλημένος διαφόρων επιφανών ατόμων, σε διαφορετικά μέρη του κόσμου».

Kristian Petri: «Μιλάμε για το συμβόλαιο κι αυτόν στον ρόλο του Τάτζιο, γιατί πολλά έχουν ειπωθεί και πολλά όντως αληθεύουν, ο Τάτζιο εν μέρει είναι και ένα κομμάτι του Βισκόντι, στην εφηβεία του. Αυτή η ζωή, η αριστοκρατικότητα, του θύμιζε τη δική του παιδική ηλικία, ο Τάτζιο λοιπόν είναι συγχρόνως ένας άγγελος, αλλά και ο Βισκόντι ως νεαρό αγόρι. Πιστεύω ότι είναι ένα μείγμα…

Kristina Lindström: «Ναι, σε πολλές σκηνές πρόβαλε τον εαυτό του σ’ αυτό το νεαρό αγόρι. Στ’ αλήθεια, πολλές από τις σκηνές της ταινίας είναι από φωτογραφίες από τα παιδικά χρόνια του Βισκόντι. Οι πόζες αυτού του αγοριού, το πώς στέκεται, το χέρι στη μέση και τέτοια…

Ήταν σημαντικό να δώσουμε ξανά μια φωνή σ’ αυτό το αγόρι, να κάνουμε το αγόρι να πει τη δική του ιστορία, να κάνουμε μια κινηματογραφική ταινία, με ένταση, εικόνες, φωτογραφία, μουσική, να είναι μια ιστορία γι’ αυτό το αγόρι. Και πιστεύω ότι μπορούμε να έχουμε διαφορετικές σκέψεις στο κεφάλι μας και διαφορετικές οπτικές για την τέχνη. Ας πούμε, ο Βισκόντι είναι ένας μεγάλος καλλιτέχνης, αλλά θα πρέπει επίσης να έχουμε το δικαίωμα αυτής της πληροφόρησης και της διαχείρισής της».

Kristian Petri: «Ναι, κι εγώ αυτό πιστεύω. Πρέπει να διαχειριστούμε δυο διαφορετικές σκέψεις την ίδια στιγμή. Να μπορούμε να δούμε την ταινία, αλλά από την άλλη πλευρά, πρέπει να μπορούμε να δούμε τα παρασκήνια και άλλες στρώσεις που αφορούν το φιλμ. Έχουμε το δικαίωμα να το κάνουμε αυτό. Δεν πετάμε στα σκουπίδια τις ταινίες του Βισκόντι. Πρέπει να έχουμε επίγνωση, να δημιουργούμε επίγνωση».

Kristina Lindström: «Κάτι πολύ ενδιαφέρον: Μια από τις πρώιμες ταινίες του, το “Μπελίσιμα”, κατά περίεργο τρόπο, πρόκειται για την ιστορία μιας γυναίκας που θέλει να κάνει το παιδί της αστέρα του σινεμά. Μια πολύ όμορφη ταινία. Κι ασχολείται με αυτό το θέμα με πολύ τρυφερό τρόπο. Είναι περίπλοκος, όπως και οι εμμονές του.

Βρήκαμε τα φιλμ αρχείου με τα δοκιμαστικά πολύ νωρίς, όμως ξέραμε ότι πρέπει να υπάρχει και υλικό από τη συνέντευξη τύπου που έδωσε ο Βισκόντι για την ταινία. Ψάχναμε επί τρία χρόνια σε διάφορα Ευρωπαϊκά αρχεία, τελικά πήγαμε στη Ρώμη, στη RAI, καθίσαμε τρεις ημέρες στα αρχεία τους και τους ζητήσαμε να δούμε τα πάντα όσα σχετίζονταν με τον Βισκόντι. Και τότε, ξαφνικά, την τελευταία ημέρα, το είδαμε, ήταν σε αρνητικό φιλμ. Μείναμε έκπληκτοι που τέτοια πράγματα εκτυλίσσονταν μπροστά στα μάτια μας. Βέβαια, είναι κάτι καλό για την ταινία μας, αλλά συμβαίνει μπροστά μας, δεν είναι ανάγκη να το αφηγηθούμε, το βλέπετε με τα μάτια σας».

Kristian Petri: «Αυτό που ζητάμε ουσιαστικά είναι κάτι που επιδρά συναισθηματικά, έτσι ώστε να μην υποχρεωνόμαστε να το αφηγηθούμε, το βλέπετε μόνοι σας. Είχε διάρκεια πέντε λεπτά… Βλέποντάς το, δεν μπορείς να μην αντιδράς σ’ αυτό το σκηνικό. Θλίβομαι βλέποντας όλους αυτούς τους δημοσιογράφους να γελάνε, είναι κι αυτό ένα κομμάτι…»

Kristina Lindström: «”Έναν χρόνο πριν ήταν η ομορφιά, τώρα το έχασε…”, έλεγαν…»

«Καταρχάς, εγώ λατρεύω τα αρχεία… Ναι, είμαι μια σπασίκλα των αρχείων! Κατά κάποιον τρόπο συνδέεσαι…με τις αφετηρίες των ζωών των ανθρώπων… Πώς διαμορφώθηκε αυτός ο άνθρωπος… Νιώθω ότι αυτό είναι κάτι σημαντικό… Μια αφετηρία για κάθε ταινία. Τι διαμόρφωσε αυτό το πρόσωπο… Ακόμα κι αν πρόκειται για κάποιον δημιουργό… Μπορεί να είναι συγγραφέας όπως η Άστριντ Λίντγκρεν, ή ο τέως πρωθυπουργός μας, ο Ούλωφ Πάλμε, που δολοφονήθηκε… Τι διαμόρφωσε αυτόν τον νεαρό κι έγινε πολιτικός; Το έχεις κάνει κι εσύ…»

Kristian Petri: «Ναι, γύρισα ένα φιλμ στην Ισπανία, για τον Όρσον Ουέλς… Κι άλλο ένα για τον Μπέργκμαν, όταν γύρισε το “Χειμωνιάτικο φως”… Το υλικό που έχεις, σε κατευθύνει σε μεγάλο βαθμό. Βέβαια, ο Ουέλς κι ο Μπέργκμαν είναι νεκροί… Όμως είχα στη διάθεσή μου πολλά αρχεία και μπορούσα να κάνω ό,τι ήθελα… Το υλικό σε καθοδηγεί και τώρα είχαμε απίθανο υλικό αρχείου, για το οποίο δεν είχαμε ιδέα όταν ξεκινούσαμε γυρίσματα».

Kristina Lindström: «Ούτε ο ίδιος ο Μπγιερν είχε ιδέα περί αυτού. Για το πλήθος υλικού από γυρίσματα και ιδιωτικών λήψεων… Καθόταν κι άκουγε με τις ώρες. Υπάρχουν καταγραφές του από τα τρία του χρόνια. Να μιλάει με την μητέρα του σ’ αυτές τις περίεργες τηλεφωνικές συνομιλίες. Όταν αφηγείσαι την ιστορία κάποιου, πρέπει να βρεις τον πυρήνα. Ποιος είναι ο πυρήνας, η βασική ιστορία μέσα σ’ αυτή τη ζωή. Υπάρχει επίσης πάντα, μια εκκίνηση κι ένα κεντρικό σημείο σε κάθε ζωή. To φιλμ που κάναμε για την Άστριντ Λίντγκρεν, τη σουηδέζα συγγραφέα, είχε διάρκεια τρεις ώρες… Στην περίπτωση του Μπγιερν ήταν συντομότερο. Θα μπορούσε να διαρκέσει περισσότερο, κόψαμε πολλά… Κόψαμε πολλά κομμάτια της ιστορίας, για να την κάνουμε πιο συμπαγή».

Kristian Petri: «Προφανώς, περιορίζοντας μια ολόκληρη ζωή σε ενενήντα λεπτά, σημαίνει ότι παραλείπεις πολλά. Πρέπει να το κάνεις, γιατί έχεις μια ιδέα για την ιστορία που αφορά αυτό το πρόσωπο και πρέπει να την ακολουθήσεις. Κι αυτό είναι το πιο δύσκολο κομμάτι στο μοντάζ. Είχαμε μια βερσιόν δυόμισι ώρες κι ο Μπγιερν τη λάτρευε. Αλλά αυτή δεν ήταν η ταινία που θέλαμε να δείξουμε. Θα εξαντλούσε τους θεατές. Υπήρχαν κομμάτια της ιστορίας, όμορφα και συναρπαστικά, όμως υπέκλεπταν την ενέργεια από άλλα, πιο σημαντικά πράγματα».

Kristina Lindström: «Αυτή είναι η διαφορά μεταξύ συγγραφής και κινηματογράφησης. Μια ταινία προχωράει μπροστά όλη την ώρα. Οπότε πρέπει να μένεις σταθερός στις ράγες. Κάπως αχνά είχαμε στο μυαλό μας την αρχή… Και κάπως την τελική σκηνή. Το πρώτο πράγμα θα ήταν η φωνή του Μπγιερν στις κασέτες και η μουσική της Άννα. Κάπως καθυστερημένα συνειδητοποιήσαμε ότι θα επιστρέφαμε στο ξενοδοχείο Ντε Μπαν, εντελώς παρηκμασμένο πλέον. Μας πήρε κάποια χρόνια να πάρουμε την άδεια για να μπούμε εκεί μέσα. Όμως ξέραμε από την αρχή ότι θα το κάνουμε… Κατά κάποιον τρόπο το κάναμε σαν να ήταν “το σπίτι του Μπγιερν”, μπαίνεις σε ένα σπίτι κάποιου και η ζωή του είναι το σπίτι αυτό. Ανοίγει διαφορετικές πόρτες στη ζωή του, για χάρη μας. Και το κάνει βήμα-βήμα».

Kristian Petri: «Είναι κάτι σαν μεταφορά για τη ζωή του. Το είπε μάλιστα κι ο ίδιος όταν πήγαμε για γύρισμα σ’ αυτό το ερείπιο που κατέρρεε, αυτό το φοβερό ξενοδοχείο. Είπε: “Αυτό το κτήριο μου μοιάζει πολύ.” Έχει πολύ χιούμορ. “Ωραία. Μου μοιάζει”».