Το μωρό που ξέχασαν: Μια ρωγμή στη ροή των δεδομένων

Ζούμε την εποχή του τεχνοανθρώπου. Ενώ έχουμε τη δυνατότητα να έχουμε πολύ περισσότερες πληροφορίες και επιλογές απ’ ότι παλιότερα, έχουμε χάσει πια την ικανότητα να δίνουμε πραγματικά προσοχή σε αυτό που είναι σημαντικό για μας. Ο εγκέφαλός μας δεν μπορεί να προσαρμοστεί στους φωτονικούς νευρώνες της Τεχνητής Νοημοσύνης. Δεν μπορεί να αναπτύξει τις διανοητικές ικανότητες για να γίνει γρανάζι στην παγκόσμια μηχανή της πληροφορίας. Ζούμε σ’ έναν κόσμο γεμάτο θόρυβο. Κινητά, ειδοποιήσεις, μέιλ και πουσαρίσματα. Συνεχώς παρόντες χωρίς φυσική παρουσία. Με τον φόβο του να μην χάσουμε κάτι. Όλα αυτά ήρθε να μας επισημάνει, με τραγικό τρόπο, ο θάνατος ενός μωρού, ξεχασμένο στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου του μπαμπά του. Είναι το πρώτο περιστατικό που συμβαίνει στη χώρα μας, και συνέβη σε μια επαρχιακή πόλη.

Και έτσι όλοι μάθαμε για το «Σύνδρομο του Ξεχασμένου Μωρού» (Forgotten Baby Syndrome – FBS), δηλαδή για την εγκατάλειψη ενός βρέφους μέσα σε αυτοκίνητο. Στις ΗΠΑ καταγράφονται περισσότεροι από 30 θάνατοι ετησίως. Για τον λόγο αυτό η Εθνική Διοίκηση Ασφάλειας Οδικής Κυκλοφορίας έχει αρχίσει την εκστρατεία “Look Before You Lock”, προκειμένου όσοι μεταφέρουν παιδιά να ελέγχουν το πίσω μέρος των οχημάτων πριν αφήσουν το αυτοκίνητό τους.

Η μεγάλη πλειονότητα όσων βιώνουν αυτήν την τραγωδία είναι ψυχικά υγιείς και στοργικοί γονείς.

Η Δανάη Μαρινάκη, Β.Α, Pg.D,M.Sc, ECP, Προσωποκεντρική Ψυχοθεραπεύτρια, μίλησε στο ertnews.gr για αυτό το οδυνηρό φαινόμενο.

Συνέντευξη στην Έφη Ζέρβα

Καταρχάς κυρία Μαρινάκη μιλάμε για σύνδρομο ή είναι ορολογία;  

 Ο όρος «σύνδρομο» χρησιμοποιείται από την ιατρική και από την ψυχολογία, για να υποδηλώσει ένα σύνολο συγκεκριμένων ψυχικών φαινομένων ή ιατρικών συμπτωμάτων. Ο νευρολόγος ερευνητής Dr David Diamond, εισήγαγε τον όρο «σύνδρομο του ξεχασμένου παιδιού» σε μια προσπάθεια να συνοψίσει πληροφορίες/κοινές συνιστώσες και να εξηγήσει τί φαίνεται να συμβαίνει στον εγκέφαλο του γονέα όταν εκείνος/η μοιάζει να «ξεχνάει» το ίδιο του το παιδί συγκεκριμένα μέσα στο αυτοκίνητο.

Η υπόθεση στην οποία φαίνεται να καταλήγει, είναι ότι η λειτουργική μας μνήμη (working memory, η μνήμη που μας βοηθάει να λειτουργούμε στην καθημερινότητα και είναι αυτή που μας καθοδηγεί στο τί έχουμε να κάνουμε), μπορεί να εμποδιστεί από εξωγενείς παράγοντες έντασης (ένα ξαφνικό τηλεφώνημα, μια επείγουσα δουλειά, άγχος καθημερινότητας). Πέρα ή μαζί με αυτό, φαίνεται ότι όταν κάνουμε κάτι σταθερά με τη μορφή ρουτίνας (πάμε κάθε μέρα το παιδί στον παιδικό από τον ίδιο δρόμο κτλ) λειτουργεί η κινητική μας μνήμη (motor memory) η οποία αφήνει χώρο να χαθούμε σε σκέψεις που αφορούν το μέλλον και όχι το εδώ-και-τώρα.

Το μωρό που ξέχασαν: Μια ρωγμή στη ροή των δεδομένων
H προσωποκεντρική ψυχοθεραπεύτρια Δανάη Μαρινάκη

Ξανά, η έρευνά του είναι περιορισμένη και μπορούμε να μιλάμε μόνο για μια υπόθεση και όχι απόλυτα. Το σημαντικό είναι ότι μπαίνει εδώ μια διάσταση νευροβιολογίας ώστε να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε πολύπλευρα το φαινόμενο και όχι για να κλείσει την πόρτα σε περαιτέρω έρευνα του γιατί συμβαίνει αυτό.

Προσωπικά, αυτή τη λέξη θα επέλεγα: το Φαινόμενο του ξεχασμένου παιδιού. Φυσικά και μπορεί να έχει βιολογικές βάσεις, όμως θεωρώ σημαντικό να μην παθολογικοποιούμε  (γιατί ο όρος σύνδρομο, αυτόματα μας οδηγεί σε μια παθολογικοποίηση) φαινόμενα που οφείλουμε να τα εξετάσουμε κυρίως σε κοινωνικό επίπεδο. Γεγονός είναι, ότι για να καταλήξει να καταγραφεί κάτι, είτε ως φαινόμενο ή ως οργανικό σύμπτωμα, σημαίνει ότι είναι συχνό, και απαιτεί την προσοχή μας καθώς και την εύρεση λύσεων ως προς αυτό.

Σας έκανε εντύπωση ότι συνέβη  σε μια μικρή επαρχιακή πόλη, όπου υποτίθεται ότι οι συνθήκες ζωής είναι περισσότερο ανθρώπινες;

Πραγματικά, έπιασα τον εαυτό μου να σαστίζει μπροστά από την πληροφορία «έγινε στην Άρτα», σα να ήταν πιο πιθανό να συμβεί στην Αθήνα. Σαν μέσα μας να ξέρουμε πόσο απάνθρωπες μπορούν να γίνουν οι συνθήκες ζωής στη μεγαλούπολη, σα να κρατάμε ασυναίσθητα μια ελπίδα ότι εκεί έξω, στην επαρχία, ζουν πιο άνετα οι άνθρωποι. Καταρρίπτεται σταδιακά και αυτός ο μύθος.

Όταν μάθατε το γεγονός τι σκεφτήκατε ως μητέρα και ως ψυχολόγος;

Το γεγονός το άκουσα αυτόματα ως μητέρα. Αστραπιαία ήρθαν στο νου μου όλες εκείνες οι στιγμές που δευτερόλεπτα μετά θα μπορούσαν να έχουν αποβεί μοιραίες για το παιδί μου.. Μέρες απόλυτης εξάντλησης που μπορεί να έπαιρνα λάθος αποφάσεις ή να λειτουργούσα μηχανικά.. Μέρες που έπαιρνα μόνη με το αυτοκίνητο το μηνών μωρό μου στη δουλειά, μια δουλειά που αγαπώ και έχω επιλέξει. Μια τέτοια μέρα θυμάμαι είχα ένα ελαφρύ τρακάρισμα από απροσεξία, από αυπνία, από κούραση. Το γεγονός αυτό βέβαια ήρθε ως ταρακούνημα για να λάβουμε άλλα μέτρα με τον άντρα μου, κάπως να το διαμορφώσουμε όλο αλλιώς. Είχαμε αυτή τη δυνατότητα και την ευλογία να μη στεκόμαστε μπροστά σε κάτι μη αναστρέψιμο.

Ως ψυχολόγος, αυτό που με προβληματίζει είναι η αντίδραση του περισσότερου κόσμου. Θυμός, καταδίκη, συμπεράσματα, καχυποψία. Η φράση που διάβασα και με στοίχειωσε ήταν «μην κάνετε παιδιά». Άραγε είναι τόσο ακραίο, τόσο σπάνιο, να κάνει ένας γονιός ένα λάθος στο μεγάλωμα ενός τόσο ευάλωτου πλάσματος που μπορεί να αποβεί μοιραίο; Προσωπικά έχω να μοιραστώ, αλλά και έχω ακούσει, άπειρες ιστορίες που αποδεικνύουν το αντίθετο. Άραγε ήρθε εκείνη η (τραγική) ώρα ώστε να χρησιμοποιήσουμε τις επιστημονικές μας γνώσεις στυγνά και να διαμορφώσουμε εργαλεία αξιολόγησης ώστε να κριθούν οι καταλληλότεροι άνθρωποι για γονείς (σε σωματικό, ψυχικό και νοητικό επίπεδο) και να επιλέξουμε μια ελίτ γονέων;

Σίγουρα όμως έχει έρθει η ώρα να εμπιστευτούμε και να χρησιμοποιήσουμε τις γνώσεις μας για τον άνθρωπο, για το βρέφος και για την κοινωνία ώστε να αρχίσουμε να αλλάζουμε ριζικά τη ματιά μας προς τους νέους γονείς, προς την ανατροφή γενικότερα και προς τις κοινωνικές παθογένειες που μπορούν να λειτουργήσουν ως παράγοντες εγκλημάτων.

Ήρθε η ώρα να απενοχοποιηθεί η ανάγκη για γνώσεις (και η παροχή τους δωρεάν από το κράτος). Τα παιδιά όχι, δεν μεγαλώνουν ούτε μόνα τους, ούτε με το ένστικτο της μάνας και του πατέρα, ούτε με το DNA τους να τα καθοδηγεί.

  • Να απενοχοποιηθεί η απόλυτη ανάγκη παροχής βοήθειας ώστε ένας από τους δύο γονείς να βρίσκεται συνέχεια με το μωρό του.
  • Να καταγραφεί η κούραση και το άγχος των νέων γονιών ώστε η στήριξη και η κατάλληλη φροντίδα να θεωρείται δεδομένη. Μια στήριξη, που να επιτρέπει στο γονιό να μένει με το παιδί του μέχρι και το ίδιο αλλά και ο ενήλικας να βρει τα πατήματά του στη νέα πραγματικότητα.
  • Να καταγραφούν τέτοια δυστυχήματα και να προταθούν τρόποι αποτροπής τους. Για παράδειγμα διάβαζα ότι εταιρίες έχουν προτείνει έναν ειδικό συναγερμό που ειδοποιεί το γονέα αν υπάρχει μωρό στο κάθισμα όταν πάει να κλείσει το αυτοκίνητο.

Υπάρχει μια αφρικανική παροιμία που λέει «It takes a village to raise a child». Δηλαδή σε ελεύθερη απόδοση, «Χρειάζεται ένα ολόκληρο χωριό για να μεγαλώσει ένα παιδί». Ο παιδικός σταθμός σε τόσο μικρή ηλικία, το μωράκι ήταν 5,5 μηνών, θα μπορούσε να ενταχθεί στο «δίχτυ» που πλαισιώνει μια νεοσύστατη οικογένεια;

Γνωρίζουμε πλέον από σύγχρονες μελέτες ότι η κατάλληλη ηλικία να ενταχθεί το παιδί στον παιδικό σταθμό είναι τα 2.5 με 3 έτη. Ένα βρέφος δεν έχει τη δυνατότητα να αντιληφθεί τί συμβαίνει γύρω του, πού είναι η μαμά του, πού είναι η ασφάλειά του όταν βρίσκεται σε ένα περιβάλλον από το οποίο η μαμά λείπει (αναφέρω εδώ τη μαμά γιατί συνήθως εκείνη είναι ο πρωταρχικός φροντιστής).

Φυσικά και χρειάζεται ένα χωριό για να μεγαλώσει ένα παιδί. Ένα χωριό (συγγενείς, φίλοι, γείτονες) που σέβεται και αποδέχεται τις βασικές ανάγκες του μωρού και των γονιών του. Ένα χωριό που θα μπορεί να μοιράζεται τις δουλειές, να ανακουφίζει και να συντροφεύει το ζευγάρι για όσο καιρό το χρειάζονται μέχρι να είναι το παιδάκι τους αρκετά μεγάλο ώστε να περνάει αρκετό χρόνο εκτός της εστίας.

Χωρίς να μπορώ να γίνω αφοριστική προς τους βρεφονηπιακούς, θα πω ότι έχουν έρθει ως μια λύση ανάγκης. Όταν ή αν τα καταφέρουμε να δούμε ως κοινωνία ότι αυτή η λύση ζυγίζει τελικά εις βάρος των παιδιών και των γονέων, ίσως στραφούμε σε πιο βοηθητικές για όλους μας λύσεις.

Δυο απλοί νέοι άνθρωποι που αγαπούσαν το παιδί τους. Τώρα τι τους περιμένει;

Αυτό ούτε να το φανταστώ μπορώ… Με όρους πένθους εδώ έχουμε μια από τις τραγικότερες μορφές του. Μια απώλεια που έχει στις αιτίες της το φόνο (γιατί έτσι βιώνεται όταν έχουμε προκαλέσει ηθελημένα ή άθελά μας τον θάνατο). Ένα φόνο που ταυτόχρονα σκοτώνει το παιδί και τον γονιό… Στίγμα, ενοχές, φόβος, αποδιοργάνωση. Δυστυχώς η ιστορία θα δείξει τι τους περιμένει. λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να σωπάσουμε απέναντι στο δράμα τους και να δράσουμε ως κοινωνία και ως κράτος φροντιστικά επιτέλους προς τις νέες οικογένειες.

___________________________________________________________________

*Η Δανάη Μαρινάκη εργάζεται ως Προσωποκεντρική Ψυχοθεραπεύτρια και ως επόπτρια. Σπούδασε ψυχολογία στο Αμερικάνικο Κολλέγιο (Bachelor of Arts, Deree College, 2001) και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο ICPS από όπου έλαβε Certificate, Diploma και Masters of Science στην Προσωποκεντρική Συμβουλευτική. Το 2015 έλαβε το πιστοποιητικό Ψυχοθεραπείας (European Certificate of Psychotherapy) από την Ευρωπαϊκή Εταιρία Ψυχοθεραπείας.Ο κεντρικός άξονας της κλινικής της πρακτικής στρέφεται γύρω από το πένθος και την απώλεια. Τα τελευταία 20 έτη σχετίζεται με το χώρο της συμβουλευτικής πένθους ακολουθώντας εκπαίδευση μέσω ειδικών σεμιναρίων αλλά και της προσωπικής της θεραπείας και εποπτείας.

________________________________________________________________

Σχετικό άρθρο: Σύνδρομο του Ξεχασμένου Μωρού: Πώς γίνεται ένας γονιός να ξεχνάει το παιδί του στο αυτοκίνητο

.

Όλες οι Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο,  στο ertnews.gr
Διάβασε όλες τις ειδήσεις μας στο Google
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος