Του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου
Τα πολιτικά κόμματα στη Γαλλία, τα οποία έχουν μια στοιχειώδη υπόσταση και οργάνωση, φτάνουν σήμερα περίπου τα 400. Είναι, δηλαδή, 15πλάσια σε σχέση με μια 25ετία πριν. Αυτό δείχνει ότι, τουλάχιστον στη Γαλλία, η κρίση της πολιτικής δεν αποθάρρυνε, αλλά αντιθέτως ενθάρρυνε, τη δημιουργία νέων πολιτικών χώρων και δυνάμεων. Με βάση, ωστόσο, τον γαλλικό νόμο, μόνον 50 κόμματα της χώρας δικαιούνται να έχουν μια πρόσβαση στη δημόσια χρηματοδότηση, αναλόγως των επιδόσεων τους στις διάφορες εκλογικές αναμετρήσεις.
Οι πολιτικές δυνάμεις της Γαλλίας και οι κομματικοί σχηματισμοί ήταν πολυάριθμοι και πολυσχιδείς κατά τη διάρκεια των 5 Δημοκρατιών που υπήρξαν από τη Γαλλική Επανάσταση έως τις μέρες μας. Σήμερα, τα κυριότερα κόμματα είναι τα εξής με βάση τη δύναμή τους στις προηγούμενες κοινοβουλευτικές εκλογές:
Σοσιαλιστικό Κόμμα

Το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Γαλλίας ιδρύθηκε στη σημερινή του μορφή το 1969, διαδεχόμενο το Γαλλικό Τμήμα της Εργατικής Διεθνούς, SFIO- Séction Fransaise de l’International Ouvrier, το οποίο είχε ιδρυθεί το 1905. Αυτοδύναμα, κέρδισε για πρώτη φορά τις προεδρικές και κοινοβουλευτικές εκλογές το 1981, υπό τον Φρανσουά Μιτεράν. Να σημειωθεί ότι από το 2014 Α’ Γραμματέας του κόμματος είναι ο ελληνικής καταγωγής Ζαν-Κριστόφ Καμπαντελίς.
Το Σοσιαλιστικό Κόμμα κατέλαβε, πάντως, για πρώτη φορά την εξουσία στη Γαλλία το 1936, για μια διετία, με την κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου υπό τον Λέον Μπλουμ, στην οποία συμμετείχαν επίσης οι Ριζοσπάστες και παρείχαν στήριξη, αλλά χωρίς συμμετοχή, οι γάλλοι κομμουνιστές.
Μεταπολεμικά, τα γεγονότα του 1968 έτειναν να οδηγήσουν το μέχρι τότε «Γαλλικό Τμήμα της Εργατικής Διεθνούς» στο να ξεπεραστεί από τις εξελίξεις. Ασκήθηκε έτσι πίεση για τον μετασχηματισμό του στο «Σοσιαλιστικό Κόμμα» το 1969, ο οποίος όμως δεν απέτρεψε την αποτυχία συμμετοχής στις προεδρικές εκλογές εκείνης της χρονιάς. Θα χρειαστούν να περάσουν άλλα δύο χρόνια, ώστε το 1971 με το ενωτικό συνέδριο της Επινέ (Epiney) να συσπειρωθούν στο κόμμα οι περισσότερες δυνάμεις της γαλλικής κεντροαριστεράς. Τότε, με Γραμματέα τον Φρανσουά Μιτεράν, θα ξεκινήσει μια πορεία, η οποία θα φέρει σε 10 χρόνια τους Σοσιαλιστές να καταλάβουν την Προεδρία της χώρας για δύο συνεχόμενες επταετείς θητείας και να καταλάβουν για αρκετά χρόνια την πρώτη θέση και στην Εθνοσυνέλευση.
Οι Ρεπουμπλικανοί και η προέλευση από το UMP

Ιδρυτής των Ρεπουμπλικανών υπήρξε ο Νικολά Σαρκοζί, ο οποίος διετέλεσε Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας από το 2007 μέχρι το 2012, οπότε και ηττήθηκε από τον Φρανσουά Ολάντ.
Από την δεκαετία του 1980, οι περισσότερες δυνάμεις της κοινοβουλευτικής δεξιάς, που είχαν την προέλευσή τους από τον «Γκολισμό», συνεργάστηκαν και σε ένα βαθμό συγχωνεύτηκαν με μικρότερα κεντρώα και κεντροδεξιά κόμματα τα οποία υποστήριζαν τον οικονομικό φιλελευθερισμό και τον ευρωπαϊσμό. Οι ενοποιητικές τάσεις ενισχύθηκαν σ’ αυτούς τους χώρους μετά τις ήττες τους στις προεδρικές εκλογές του 1981 και του 1988, στις οποίες συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό οι αντιπαλότητες τους.

Πριν τις προεδρικές εκλογές του 2002 στις οποίες επανεξελέγη ο Ζακ Σιράκ, οι υποστηρικτές του, προερχόμενοι από τρία δεξιά κοινοβουλευτικά κόμματα, ίδρυσαν μια νέα πολιτική ένωση με το όνομα « Ένωση για ένα Λαϊκό Κίνημα» (Union pour un Mouvement Populaire, UMP), που ήταν ο προηγούμενος κεντροδεξιός σχηματισμός πριν τους Ρεπουμπλικανούς.
Eθνικό Μέτωπο

Μεταξύ των κύριων πολιτικών του κόμματος συμπεριλαμβάνονται ο οικονομικός προστατευτισμός, η προσέγγιση μηδενικής ανοχής σε ζητήματα νόμου και τάξης και η αντίθεση στη μετανάστευση. Η πολιτική αυτή αφορά τους μη Ευρωπαίους μετανάστες, για τους οποίους όταν υπάρχουν εγκληματικές πράξεις ή ακόμη και παρατεταμένη ανεργία το Εθνικό Μέτωπο υποστηρίζει την απέλασή τους. Ωστόσο, η εν λόγω πολιτική του κόμματος έχει μετριαστεί σε σχέση με εκείνη της δεκαετίας του ‘90. Από την άλλη, τα τελευταία χρόνια το κόμμα έχει γίνει ολοένα και πιο ευρωσκεπτικιστικό, φτάνοντας στη θέση για αποχώριση της Γαλλίας από την ΕΕ.
Το Εθνικό Μέτωπο θεωρείται σήμερα η σημερινή μεγαλύτερη πολιτική δύναμη της Γαλλίας, προσπερνώντας στις περισσότερες δημοσκοπήσεις όχι μόνον το συρρικνούμενο Σοσιαλιστικό Κόμμα, αλλά και τους Ρεπουμπλικανούς. Δεν πρόκειται, πάντως, για την πρώτη περίοδο που το ΕΜ τοποθετείται ψηλά στο πολιτικό χρηματιστήριο. Οι προεδρικές εκλογές του 2002 ήταν οι πρώτες στις οποίες συμμετείχε ακροδεξιός υποψήφιος στον δεύτερο γύρο, αφού ο Λε Πεν ξεπέρασε τον υποψήφιο του Σοσιαλιστικού Κόμματος Λιονέλ Ζοσπέν στον πρώτο γύρο. Ωστόσο, στη συνέχεια ηττήθηκε με πολύ μεγάλη διαφορά από τον Ζακ Σιράκ, το δε Εθνικό Μέτωπο πέρασε μια 10ετία κάμψης, έως ότου αναπτυχθεί ξανά την τελευταία 5ετία. Πάντως, εξαιτίας του γαλλικού εκλογικού συστήματος στις βουλευτικές εκλογές, που συνδυάζει το πλειοψηφικό με τις μονοεδρικές περιφέρειες, η εκπροσώπηση του κόμματος στο παρόν κοινοβούλιο είναι περιορισμένη στη μία έδρα. Αντιθέτως, στις ευρωεκλογές του 2014, που ήρθε πρώτο και όπου το σύστημα είναι αναλογικό, πήρε 23 έδρες από τις 74 που έχει η Γαλλία. Το ΕΜ έχει, επίσης, εδώ και χρόνια έναν αξιόλογο αριθμό εκλεγμένων στα Περιφερειακά και Διαμερισματικά Συμβούλια της Γαλλίας.
Οι Πράσινοι

Η πρώτη συμμετοχή των οικολόγων σε εκλογική αναμέτρηση στη Γαλλία ήταν στις προεδρικές εκλογές του 1974 με την υποψηφιότητα του Ρενέ Ντυμόν. Κατά τις επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις στα τέλη της δεκαετίας του 70 και στις αρχές της δεκαετίας του 80 οι οικολογικοί συνδυασμοί θα σημειώσουν αξιόλογες επιτυχίες. Την περίοδο αυτή δεν υπάρχει οικολογικό κόμμα, αλλά προσωρινές εκλογικές επιτροπές αποτελούμενες από οικολογικές οργανώσεις.
Οι Πράσινοι ιδρύθηκαν το 1984 από τη συνένωση των δύο οικολογικών κομμάτων που έδωσαν τον υπότιτλο του νέου κόμματος. Η περίοδος 1986–1993 χαρακτηρίζεται από την στρατηγική της απόλυτης αυτονομίας του χώρου που συνοψίζεται στη φράση “ούτε αριστερά, ούτε δεξιά αλλά μπροστά” και κυριαρχείται από την ηγετική φυσιογνωμία του Αλσατού Αντουάν Βεστέρ. Την περίοδο αυτή το κόμμα πετυχαίνει τα καλύτερα εκλογικά του ποσοστά(10,5% στις ευρωεκλογές του 1989).
Το 1990 η δημιουργία της Γενιάς Οικολογίας από το ιστορικό στέλεχος του Οικολογικού Κινήματος, και ιδρυτή των Φίλων της Γης, Μπρις Λαλόντ οδηγεί σε διάσπαση τον οικολογικό χώρο. Ωστόσο οι δύο πολιτικοί σχηματισμοί θα συγκεντρώσουν 13,9% των ψήφων στις περιφερειακές εκλογές του 1992 και θα συμμαχήσουν για τις βουλευτικές του 1993 σχηματίζοντας την Οικολογική “Αντάντ” η οποία δε θα δώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα(7,7% και καμιά έδρα). Συνέπεια αυτών των εκλογών που θεωρήθηκαν καταστροφικές για την πολιτική οικολογία είναι η αλλαγή της πολιτικής στρατηγικής και η συμμαχία με την “πλουραλιστική αριστερά” (σοσιαλιστές, κομμουνιστές,ριζοσπάστες) που θα τους οδηγήσει το 1997 στην βουλή και στην κυβέρνηση, με την υπουργό περιβάλλοντος και μεταγενέστερη ηγέτιδα του κόμματος Ντομινίκ Βουανέ.
Η ήττα της αριστεράς το 2002 θα είναι λιγότερο οδυνηρή για τους πράσινους, που θα επιστρέψουν σε μια πιο ανεξάρτητη πολιτική ως προς τους σοσιαλιστές και θα σημειώσουν αρκετές εκλογικές επιτυχίες στις δημοτικές του 2001, στις περιφερειακές και τις Ευρωεκλογές του 2004. Αντιθέτως θα ηττηθούν στις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές του 2007, ανοίγοντας εκ νέου τα ζητήματα επαναπροσδιορισμού της πολιτικής τους ταυτότητας, όπως επίσης και της δομής και λειτουργίας τους. Η μεγαλύτερη επιτυχία τους ήρθε στις ευρωεκλογές του 2009, όταν κατέλαβαν την τρίτη θέση και κατάφεραν να κερδίσουν 14 έδρες στην Ευρωβουλή.
Μετά τη νίκη των Σοσιαλιστών στις Προεδρικές και Βουλευτικές εκλογές το 2012 οι Πράσινοι συμμετείχαν επί διετία στην κυβέρνηση Αιρό. Αποχώρησαν από την κυβερνητική συνεργασία με τους Σοσιαλιστές το 2014. Ωστόσο, για τις προσεχείς προεδρικές εκλογές, ο Γιανίκ Ζαντό, που είχαν ορίσει οι Πράσινοι ως υποψήφιο, δήλωσε ότι αποχωρεί από την κούρσα και πως υποστηρίζει τον υποψήφιο των Σοσιαλιστών Μπενουά Αμόν.
Το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα και η παρουσία του Αριστερού Μετώπου

Παρόλο που τα εκλογικά του αποτελέσματα και οι έδρες που κατέχει στη Βουλή και την Ευρωβουλή έχουν μειωθεί τα τελευταία χρόνια, το Κομμουνιστικό Κόμμα εξακολουθεί να επηρεάζει το πολιτικό γίγνεσθαι της Γαλλίας. Κι αυτό γιατί διατηρεί έναν αυξημένο αριθμό μελών, μια σημαντική επιρροή στο εργατικό κίνημα της Γαλλίας μέσω της Συνομοσπονδίας CGT, καθώς και έναν αξιόλογο αριθμό εκλεγμένων σε όλους τους βαθμούς της αυτοδιοίκησης.
Από τη συμμετοχή του στην κυβέρνηση του Φρανσουά Μιτεράν, το Κομμουνιστικό Κόμμα έχει χαρακτηριστεί από την άκρα και ριζοσπαστική αριστερά της Γαλλίας ως σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Πάντως, το ίδιο το ΓΚΚ ανέκαθεν απέρριπτε τον χαρακτηρισμό ”ακροαριστερό”, τίτλο που έδινε σε όσους κινούνταν αριστερότερα του, δηλαδή κυρίως στους τροτσκιστές και στους μαοϊκούς. Το ΓΚΚ υποστηρίζει το κίνημα της εναλλακτικής παγκοσμιοποίησης, ασκώντας του, ωστόσο, ορισμένες φορές κριτική κυρίως για έλλειψη οργάνωσης.
Από το 2013 το κόμμα δεν έχει πια το σφυροδρέπανο ως επίσημο σύμβολό του, αλλά ένα πεντάκτινο αστέρι, που αντιπροσωπεύει την Ευρωπαϊκή Αριστερά. Ο Γενικός Γραμματέας του κόμματος Πιερ Λοράν δικαιολόγησε την ενέργεια, στα πλαίσια του εκσυγχρονισμού του ίδιου του κόμματος.
Στο παρελθόν είχαν ενταχθεί στο Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα πολλοί σημαντικοί άνθρωποι της διανόησης, όπως ο Πάμπλο Πικάσο, ο Ζαν-Πολ Σαρτρ, ο Λουί Αραγκόν, ο Ροζέ Γκαροντί, ο Τριστάν Τζαρά, η Σιμόν ντε Μποβουάρ, ο Λουί Αλτουσέρ, ο Αλμπέρ Καμί, ο Μισέλ Φουκό ,o Ετιέν Μπαλιμπάρ ο Πολ Ελιάρ, ο Ζαν-Κλοντ Ιζό και ο Ζαν-Πιερ Βερνάν, οι περισσότεροι από τους οποίους αποχώρησαν για τα όσα συνέβησαν στην ΕΣΣΔ στη σταλινική εποχή και εν συνεχεία με τις επεμβάσεις των Σοβιετικών σε χώρες του Ανατολικού μπλοκ.

ΜODEM-Δημοκρατικό Κίνημα

Έτσι, η UDF κατάφερε να γίνει η δεύτερη δύναμη στο χώρο του κέντρου και της κεντροδεξιάς για το μεγαλύτερο μέρος των δεκαετιών ’80 και ’90. Ωστόσο, ήδη μετά την ήττα Ζισκάρ το 1981 από τον Μιτεράν, ο χώρος οδηγήθηκε σε διαχωρισμούς των πλέον φιλελεύθερων με τους πιο συντηρητικούς. Σε μια από τις πολλές ανακατατάξεις, το 2002 οι περισσότεροι συντηρητικοί της UDF εντάσσονται στην UMP, οι δε φιλελεύθεροι ακολουθούν μια αυτόνομη πορεία υπό τον Φρανσουά Μπαϊρού με ατζέντα την κοινωνική οικονομία, τον έντονο φιλοευρωπαϊσμό και την θεσμική και διοικητική αποκέντρωση της Γαλλίας.
Κατάληξη αυτής της πορείας ήταν η ίδρυση του MODEM εν όψη των προεδρικών εκλογών του 2007, στις οποίες ο ίδιος κατερχόμενος ως υποψήφιος έλαβε το 18,57% των ψήφων. Το 2012 ο χώρος, λόγω της δεξιάς στροφής του Σαρκοζί, υποστήριξε τον Ολάντ, ενώ στις προσεχείς εκλογές ο Μπαϊρού έχει ανακοινώσει υποστήριξη στον Μακρόν.
EN MARCE! “Μπροστά!” 
Στις 6 Απριλίου του 2016 ο Εμανουέλ Μακρόν, τότε υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών της σοσιαλιστικής κυβέρνησης Εμανουέλ Βαλς, ανακοίνωσε την ίδρυση του κινήματος «En Marche!», που μπορεί να αποδοθεί «Μπροστά!». Τον περασμένο Αύγουστο παραιτήθηκε από το κυβερνητικό του πόστο και 3 μήνες μετά, το Νοέμβριο του 2016, ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για την γαλλική προεδρία, η οποία συγκεντρώνει τώρα τις περισσότερες πιθανότητες νίκης μετά τις αποκαλύψεις που έπληξαν τον Φρανσουά Φιγιόν. Η πολιτική καταγωγή του Μακρόν είναι κεντροαριστερή, καθώς είχε υπάρξει μέλος του Σοσιαλιστικού Κόμματος, ωστόσο κατέρχεται στις εκλογές με σοσιαλφιλελεύθερη – κεντρώα πλατφόρμα και δεν συνδέει την υποψηφιότητά του με την Κεντροαριστερά.
Να υπογραμμιστεί ότι το “En Marche!” δεν έχει μετασχηματιστεί ακόμη σε κόμμα, παραμένοντας ένα κίνημα περίπου 250.000 πολιτών που έχουν αυτοοργανωθεί και οι οποίοι είναι εκείνοι που το χρηματοδοτούν, όπως δηλώνει ο Μακρόν. Επιπλέον, ο ίδιος καλεί στο EN! σοσιαλιστές, ριζοσπάστες, οικολόγους, κεντρώους ή ρεπουμπλικανούς πολίτες και στελέχη, αρκεί να συμφωνούν με την πλατφόρμα του, η οποία επιδιώκει να συνδυάσει ιδέες και προτάσεις από όλους αυτούς τους χώρους
Ακόμη, ο Εμανουέλ Μακρόν έχει δηλώσει ότι το EN! θα μετέχει στις βουλευτικές εκλογές που θα ακολουθήσουν περίπου 30 μέρες μετά τον β’ γύρο των προεδρικών εκλογών. Ενα από τα βασικά μειονεκτήματα της υποψηφιότητας του Μακρόν, έως πρότινος, ήταν το γεγονός ότι, χωρίς δικούς του υποψηφίους, θα του ήταν δύσκολο να ελέγξει την Εθνοσυνέλευση (κάτω σώμα του γαλλικού κοινοβουλίου) και να μπορέσει, εάν εκλεγεί Πρόεδρος της Γαλλίας, να διορίσει πρωθυπουργό και κυβέρνηση που να κινούνται στο ίδιο μήκος κύματος με τον ίδιο.
Ριζοσπαστικό Κόμμα της Αριστεράς (PRG)

Ο χώρος του γαλλικού ριζοσπαστισμού έπαιξε, επίσης, έναν σημαντικό ρόλο στην πρώτη μεταπολεμική περίοδο, όπου στην ασταθή Τέταρτη Δημοκρατία (1946-1958) οι ριζοσπάστες έλαβαν μέρος στις περισσότερες από τις 22 κυβερνήσεις, σε ορισμένες εκ των οποίων κατείχαν και την πρωθυπουργία. Μέσα στην Πέμπτη Δημοκρατία, η δεξιά τους πτέρυγα συμμετείχε σε αρκετές από τις κεντροδεξιές κυβερνήσεις και η αριστερή τους συμμάχησε στις περισσότερες περιπτώσεις με τους σοσιαλιστές. Από τους διάφορους σχηματισμούς του χώρου, ο κυριότερος στα πιο πρόσφατα χρόνια ήταν το «Κίνημα των Ριζοσπαστών της Αριστεράς» (MRG), που δημιουργήθηκε το 1973 και το οποίο διαδέχθηκε το 1997 το «Ριζοσπαστικό Κόμμα της Αριστεράς».
Να σημειωθεί ότι η χρήση του όρου «Ριζοσπαστισμός» στην περίπτωση του εν λόγω χώρου έχει να κάνει με έννοιες του 19ου αιώνα, όταν εμφανίστηκε η σχετική τάση και δεν ταυτίζεται με τα σημερινά δεδομένα, τα οποία αφορούν κόμματα και κινήματα που χαρακτηρίζονται ριζοσπαστικά. Έτσι, την εποχή δημιουργίας του κινήματος ο ριζοσπαστισμός ήταν συνώνυμο των ατομικών ελευθεριών και του καθολικού δικαιώματος ψήφου. Στη συνέχεια εμβλήματα του χώρου έγιναν η γενίκευση και προώθηση της δημόσιας εκπαίδευσης, ο διαχωρισμός κράτους και εκκλησίας, η ισότητα ευκαιριών και ο ανθρωπισμός στις κοινωνικές ρυθμίσεις.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος
