Τα φαινόμενα της κλιματικής κρίσης γίνονται όλο και πιο έντονα τα τελευταία χρόνια, σε παγκόσμια κλίμακα. Ο Ιούλιος του 2023 έσπασε ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών, με πολλούς ανθρώπους να κινδυνεύουν θανάσιμα λόγω του καύσωνα. Το πρόβλημα αυτό συγκεντρώνεται πιο έντονα στις αστικές περιοχές, όπου οι θερμοκρασίες είναι πολύ υψηλότερες από αυτές των επαρχιών, θέτοντας τους κατοίκους τους σε μεγαλύτερους κινδύνους. Έτσι περιγράφεται το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας, κάτι που παρατηρείται στους αστικούς ιστούς παγκοσμίως εδώ και δεκάδες χρόνια.
Το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας (urban heat island) οφείλεται σε ανθρωπογενείς παράγοντες, που σχετίζονται με τα υλικά δόμησης των πόλεων, όπως η άσφαλτος και το τσιμέντο, τα οποία απορροφούν μεγάλα ποσοστά ηλιακής ακτινοβολίας, αυξάνοντας την θερμοκρασία. Σε συνδυασμό με την πυκνή δόμηση που έχουν οι περισσότερες πόλεις, με την έλλειψη επαρκούς πρασίνου, καθώς και την έντονη ρύπανση των αυτοκινήτων και των κλιματιστικών, οι θερμοκρασίες των πόλεων αυξάνονται επικίνδυνα.
Αυτή είναι και η πραγματικότητα της Αθήνας, μιας μεσογειακής πρωτεύουσας που έτσι και αλλιώς ταλανίζεται από υψηλές θερμοκρασίες. Πυκνοκτισμένη και πυκνοκατοικημένη, με ελάχιστο πράσινο και σκιερά μονοπάτια, η Αθήνα αντιμετωπίζει συνεχόμενα κύματα καύσωνα στα οποία δυσκολεύεται να ανταπεξέλθει.
Ένα πρώτο βήμα προς την άμεση αποσυμφόρηση της πόλης και των πολιτών είναι η δημιουργία κατοικιών, οι οποίες είναι δροσερές και με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, αφενός για να μειωθεί ο ρύπος από τη συνεχή χρήση κλιματισμού, και αφετέρου για να παρέχει ένα ασφαλές περιβάλλον στους ανθρώπους που διαμένουν σε αυτό, ιδιαίτερα αν ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες. Ο Σμπόνιας Γιώργος, Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ και Μηχανικός Επιστήμης Υλικών Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, μιλάει στο ertnews.gr για να εξηγήσει πώς μια κατοικία μπορεί να παραμείνει δροσερή και ασφαλής εναντίον των υψηλών θερμοκρασιών.
Σύμφωνα με τον κ. Σμπόνια, κατά τη κατασκευή μιας κατοικίας, ή οποιουδήποτε κτιρίου, είναι απαραίτητο, παράλληλα με τη μελέτη σύνθεσης, να γίνεται και μελέτη φυσικού κλιματισμού ώστε η κατοικία να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των περιβαλλοντικών συνθηκών. Αυτό μπορεί να γίνει με ποικίλους τρόπους, όπως με επαρκή σκίαση του εσωτερικού του κτιρίου, με την δημιουργία ημιυπαίθριων χώρων, με ανοίγματα για παθητικό κλιματισμό και εξαερισμό και κυρίως με αύξηση του πρασίνου.
«Η ύπαρξη πρασίνου σε κάθε οικόπεδο είναι ζωτικής σημασίας για το κτίριο, αλλά και την πόλη συνολικά, καθώς αποτελεί έναν από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους σκίασης και μείωσης της θερμοκρασίας» τονίζει ο κ. Σμπόνιας. Η ψηλή φύτευση, δηλαδή δέντρα και φυτά εκτός του γρασιδιού, μπορεί να τοποθετηθεί σε διάφορα σημεία του κτιρίου συνδυαστικά, όπως στα δώματα και στο έδαφος, αλλά και κατακόρυφα, μέσω αναρριχητικών φυτών. Ο σχεδιασμός είναι καλό να προβλέπει μείωση κάλυψης των χώρων, ώστε να υπάρχει επαρκής χώρος για δέντρα στο έδαφος, τα οποία όχι μόνο δροσίζουν, αλλά παρέχουν και σκιά στους εσωτερικούς χώρους του κτιρίου.
Μάλιστα, ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΝΟΚ) ευνοεί την αύξηση της φύτευσης κατά τη κατασκευή νέων κτιρίων, δίνοντας κίνητρα προς αυτήν την κατεύθυνση με την δυνατότητα υπέρβασης του ορίου ύψους τους κτιρίου.
Επόμενη μέριμνα αποτελούν τα υλικά δόμησης, που οφείλουν να πληρούν τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο αρχιτέκτων μηχανικός τονίζει πως τα υλικά πρέπει να είναι θερμομονωτικά και ανθεκτικά, με μεγάλο κύκλο ζωής, ώστε να μην χρειαστεί να χρησιμοποιηθούν επιπλέον πόροι σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η καλή ποιότητα κατασκευής και μόνωσης διασφαλίζει τον βιοκλιματικό χαρακτήρα του κτιρίου, δηλαδή τον παθητικό αερισμό και ψύξη, ώστε να είναι φιλικό προς το περιβάλλον και οικονομικό για τον χρήστη.
Η κατανάλωση ενέργειας του κτιρίου μειώνεται και με την τοποθέτηση φωτοβολταϊκών, που μακροπρόθεσμα είναι πιο οικονομικό για τους χρήστες, αλλά και για όλη τη πόλη, καθώς έτσι υπάρχουν μικρότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα.
Πώς θα δροσίσουν οι ήδη υπάρχουσες κατοικίες;
Όσον αφορά μια ήδη υπάρχουσα κατοικία, η οποία όμως δεν καλύπτει τα πρότυπα μόνωσης και κλιματισμού, ο κ. Σμπόνιας αναφέρει πως χρειάζεται ενεργειακή αναβάθμιση, ώστε να ανταποκρίνεται στις όλο και πιο ζεστές θερμοκρασίες της Αθήνας. Η ενεργειακή αναβάθμιση επιτυγχάνεται μέσω της εξωτερικής θερμοπρόσοψης του κτιρίου, της θερμομόνωσης της ταράτσας, της τοποθέτησης νέων, πιο ποιοτικών κουφωμάτων και της αντικατάστασης παλαιών ηλεκτρικών συσκευών με νέων, πιο αποδοτικών και ενεργειακά οικονομικών.
Αυτό μπορεί να γίνει με τη βοήθεια του προγράμματος «Εξοικονομώ 2023» από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που έχει ως στόχο την αναβάθμιση της ενεργειακής κλάσης των νοικοκυριών, κατά τουλάχιστον 3 ενεργειακές κατηγορίες, μέσω της παροχής επιχορηγήσεων στους ενδιαφερόμενους, όπως και το «Ανακυκλώνω – Αλλάζω συσκευή 2023» που επιχορηγεί νοικοκυριά για την αντικατάσταση παλαιών ηλεκτρικών συσκευών.
Ακολουθώντας μερικές έστω από τις παραπάνω συμβουλές, εξασφαλίζοντας την ισορροπία πρασίνου και χτισμένου και φροντίζοντας το μικροκλίμα του οικοπέδου, μειώνονται οι θερμικές νησίδες και η εκτεθειμένη μάζα μπετού και ασφάλτου, δίνοντας μια ανάσα στη πόλη.
Σύνταξη: Ελευθερία Τσιπιτώρη
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος