«Νόμιζα ότι είχα ρεπό σήμερα», μου είπε χαριτολογώντας στο τηλέφωνο η καλύτερή μου φίλη, η οποία τον τελευταίο καιρό έχει αφιερωθεί στη φροντίδα των γονιών της. «Αλλά τελικά», συνέχισε, «πρέπει να πάω να αλλάξω γάζες στον μπαμπά μου». Κλείσαμε το τηλέφωνο και έμεινα να τη σκέφτομαι. Τον τελευταίο καιρό τρέχει συνεχώς για εκείνους, με μια υπομονή που μοιάζει ανεξάντλητη · με νοιάξιμο, με χιούμορ και με στωικότητα. Κι αυτό μου προκαλεί θαυμασμό και συγκίνηση.
Ωστόσο, πίσω από αυτήν τη δύναμη, κρύβεται μια θλίψη που δεν είχε νιώσει ποτέ: η σκληρή συνειδητοποίηση πως οι γονείς της έχουν μεγαλώσει τόσο, ώστε έγιναν πια σαν παιδιά. Και τότε μεγάλωσε και εκείνη ξαφνικά. Σαν να πέρασε ένα κατώφλι χωρίς επιστροφή.
Κι όμως, μέσα σε όλη αυτή τη δυσκολία, υπάρχει κάτι πολύτιμο: η αίσθηση ότι κρατάμε το χέρι εκείνων που κάποτε κρατούσαν το δικό μας. Ότι συνεχίζουμε έναν κύκλο φροντίδας και αγάπης, με τον δικό μας τρόπο. Και ίσως τελικά αυτή να είναι η πιο σιωπηλή, αλλά και η πιο βαθιά μορφή τρυφερότητας.
Η ταινία The Father (2020) με τον Άντονι Χόπκινς ήταν καθηλωτική. Μας έδειξε με ρεαλιστική καθαρότητα πώς αλλάζουν οι ισορροπίες μέσα στην οικογένεια, όταν οι γονείς μας γεράζουν και γίνονται ευάλωτοι. Αν και η υπόθεση αφορούσε στην άνοια, πολλοί από εμάς αναγνωρίσαμε τον εαυτό μας στις σκηνές της ταινίας: στο πείσμα, στην άρνηση, στην αμηχανία μπροστά στη φθορά. Ακόμη και χωρίς σοβαρή ασθένεια, τα γηρατειά συχνά φέρνουν δυσκολίες στις σχέσεις με τους γονείς μας. Από τη μια, θέλουμε να σεβαστούμε την αυτονομία τους· από την άλλη, ανησυχούμε για την υγεία και την ασφάλειά τους.
Πώς μπορούμε να βρούμε την ισορροπία ανάμεσα στην αγάπη, την ανησυχία και τον σεβασμό;
Υπάρχει μια λεπτή γραμμή ανάμεσα στο να σεβόμαστε την αυτονομία των ηλικιωμένων γονιών μας και στο να διασφαλίζουμε τη λειτουργικότητα και την ασφάλεια στη ζωή τους. Η ισορροπία είναι δύσκολη, ειδικά όταν οι γονείς μας πεισμώνουν και απομακρύνονται από τη λογική.
Νομίζω, ότι το κλειδί είναι η κατανόηση και η υπομονή, αλλά ας μην ξεχνάμε και μερικές έξυπνες στρατηγικές. Ας δούμε πώς μπορούμε να διαχειριστούμε τις στιγμές που οι ηλικιωμένοι γονείς μας γίνονται πεισματάρηδες.
Να σεβόμαστε την αυτονομία τους
Είναι δύσκολο να διαχειριστούμε γονείς που μεγαλώνουν. Ειδικά όταν δεν μάς ακούν. Όμως είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι είναι ενήλικες, με τις δικές τους εμπειρίες. Οι ηλικιωμένοι γονείς μας έχουν δικαίωμα στην αυτονομία και στην ικανότητα να παίρνουν τις δικές τους αποφάσεις – ακόμη κι αν εμείς δεν συμφωνούμε.
Ο στόχος μας, λοιπόν, είναι να τους καθοδηγούμε προς καλύτερες αποφάσεις, σεβόμενοι παράλληλα την ελευθερία τους να επιλέγουν. Ας προχωράμε προσεκτικά και με σεβασμό. Στο κάτω-κάτω, μάς έφεραν στη ζωή.
Να έχουμε υπομονή
Καθώς οι γονείς μας μεγαλώνουν, μπορεί να γίνουν ξεροκέφαλοι ή να παραμένουν προσκολλημένοι στις συνήθειές τους. Αυτό είναι δύσκολο να το αντιμετωπίσουμε, ειδικά όταν χρειάζεται να γίνουν αλλαγές, για χάρη της ασφάλειας και της υγείας τους.
Όμως η έλλειψη υπομονής δεν βοηθά. Το να φωνάζουμε, να επιμένουμε ή να θυμώνουμε, συχνά έχει το αντίθετο αποτέλεσμα και τους κάνει ακόμη πιο απρόθυμους να συνεργαστούν.
Μερικές φορές το σωστό δεν έχει σημασία
Δεν χρειάζεται κάθε διαφωνία να μετατρέπεται σε μάχη. Ας σκεφτούμε: αξίζει πραγματικά το ζήτημα; Αν η επιλογή τους δεν είναι επικίνδυνη ίσως είναι καλύτερα να τους αφήνουμε να έχουν τον τελευταίο λόγο.
Η διατήρηση της ηρεμίας στις σχέσεις, μπορεί να είναι πιο σημαντική από το να αποδείξουμε ότι έχουμε δίκιο σε κάτι μικρό.
Να έχουμε κατανόηση
Όταν συζητάμε με τους γονείς μας, χρειάζεται να δίνουμε προσοχή όχι μόνο στο τι λέμε αλλά και στον τρόπο που το λέμε. Αν τους κάνουμε να αισθάνονται ότι τους μιλάμε αφ’ υψηλού, είναι πιθανό να αντιδράσουν αρνητικά.
Αντίθετα, ας χρησιμοποιούμε γλώσσα συνεννόησης. Για παράδειγμα, αντί να πούμε «Πρέπει να γίνει αυτό», μπορούμε να πούμε: «Ανησυχούμε για σένα και πιστεύουμε ότι αυτό θα σε βοηθήσει». Ο τρόπος που μιλάμε έχει σημασία.
Να ζητάμε επαγγελματική βοήθεια
Μερικές φορές, το να ακούν τις ίδιες συμβουλές από εμάς δεν έχει αποτέλεσμα. Ωστόσο, όταν η ίδια ιδέα προέρχεται από έναν γιατρό, έναν φυσιοθεραπευτή ή άλλον ειδικό, μπορεί να την πάρουν πιο σοβαρά.
Η εμπλοκή ενός επαγγελματία όχι μόνο ενισχύει την αξιοπιστία του μηνύματος αλλά και μειώνει την ένταση στη σχέση γονέα–παιδιού.
Να είμαστε συνεπείς
Οι ηλικιωμένοι συχνά αισθάνονται μεγαλύτερη ασφάλεια όταν γνωρίζουν τι να περιμένουν. Η συνέπεια στις ενέργειες και στα λόγια μας, δημιουργεί εμπιστοσύνη.
Αν βλέπουν ότι ενεργούμε με σταθερότητα και χωρίς αντικρουόμενα μηνύματα είναι πιο πιθανό, με τον καιρό, να αποδεχθούν τις προτάσεις μας.
Να τους δίνουμε λόγο στις αποφάσεις
Αντί να τους λέμε απλώς τι πρέπει να κάνουν, μπορούμε να τους προσκαλούμε να συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Αυτό όχι μόνο δείχνει σεβασμό, αλλά τους βοηθά να αισθάνονται ότι έχουν ακόμη έλεγχο στη ζωή τους. Για παράδειγμα, αντί να πούμε «Θα μετακομίσεις σε αυτό το σπίτι φροντίδας», μπορούμε να πούμε: «Ας δούμε μαζί μερικές επιλογές και να αποφασίσουμε ποια σου ταιριάζει καλύτερα».
Να φροντίζουμε και τον εαυτό μας
Η φροντίδα ηλικιωμένων γονιών μπορεί να είναι σωματικά και συναισθηματικά εξουθενωτική. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι δεν μπορούμε να τους υποστηρίζουμε σωστά εάν δεν φροντίσουμε πρώτα τον εαυτό μας.
Ας αναζητούμε υποστήριξη από φίλους, ομάδες φροντιστών ή επαγγελματίες, και ας μην αισθανόμαστε ενοχές όταν παίρνουμε χρόνο για ξεκούραση.
Το να διαχειριζόμαστε τη ζωή ηλικιωμένων, οι οποίοι δεν μάς ακούνε, δεν είναι εύκολο. Όμως με σεβασμό, υπομονή, κατανόηση και σωστές στρατηγικές, μπορούμε να βρούμε μια ισορροπία ανάμεσα στην αυτονομία τους και στη ανάγκη τους για ασφάλεια.
Στο τέλος, αυτό που έχει σημασία δεν είναι οι διαφωνίες, αλλά το ότι σταθήκαμε δίπλα τους όταν μας χρειάζονταν περισσότερο.
Ο κινηματογράφος για τη φροντίδα στην τρίτη ηλικία
- Αγάπη (Amour, 2012) — Ένα ζευγάρι ηλικιωμένων έρχεται αντιμέτωπο με την αρρώστια και τη φθορά, σε μια ταινία βαθιάς τρυφερότητας αλλά και σκληρού ρεαλισμού.
- Ο Πατέρας (The Father, 2020) — Η εμπειρία της άνοιας μέσα από τη ζωή ενός ηλικιωμένου και τις προσπάθειες της κόρης του να τον φροντίσει.
- Υστερόγραφο μιας σχέσης (Away from Her, 2006) — Μια συγκινητική ιστορία για την απώλεια της μνήμης και τη δοκιμασία ενός γάμου όταν η σύζυγος μπαίνει σε οίκο φροντίδας.
- Στη Χρυσή Λίμνη (On Golden Pond, 1981) — Μια κλασική ταινία για τη σχέση πατέρα και κόρης, τα γηρατειά και τη συμφιλίωση.
- Νεμπράσκα (Nebraska, 2013) — Ένα ταξίδι πατέρα και γιου γεμάτο αναμνήσεις, πείσμα αλλά και τρυφερότητα.
- Οι Σάββατζ (The Savages, 2007) — Δύο αδέρφια αναγκάζονται να αναλάβουν τη φροντίδα του ηλικιωμένου πατέρα τους, σε μια δραμεντί που συνδυάζει χιούμορ και πίκρα.
- Ακόμα Άλις (Still Alice, 2014) — Η ιστορία μιας γυναίκας που έρχεται αντιμέτωπη με την πρώιμη άνοια και τη στήριξη της οικογένειάς της.
Σχετικά άρθρα:
- «Χωρίζω» τους γονείς μου: Η σιωπηλή πανδημία της οικογενειακής αποξένωσης
- Γιατί είναι σημαντικό να σχεδιάσουμε τα γηρατειά μας(well aging)
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος