Η σύγχρονη επιστήμη έχει αλλάξει ριζικά την πορεία της ανθρώπινης ζωής. Ζούμε περισσότερα χρόνια από οποιαδήποτε άλλη περίοδο στην ιστορία του ανθρώπινου είδους. Το προσδόκιμο ζωής παγκοσμίως προβλέπεται να αυξηθεί από τα 73,6 έτη το 2022 στα 78,1 έτη το 2050.
Παράλληλα το παγκόσμιο προσδόκιμο υγιούς ζωής (HALE), δηλαδή ο μέσος αριθμός των χρόνων που μπορεί να αναμένει ένα άτομο να ζήσει με καλή υγεία – θα αυξηθεί από τα 64,8 έτη το 2022 στα 67,4 έτη το 2050.
Παλαιότερα, το να γεράσει κανείς ήταν ένα σπάνιο φαινόμενο, και όποιος το κατάφερνε απολάμβανε μέχρι το θάνατό του μεγάλο σεβασμό, όχι μόνο από την οικογένειά του. Σήμερα τα γηρατειά δεν έχουν πια τη ίδια αξία, αφού δεν είναι πια σπάνια. Στις ΗΠΑ, οι άνθρωποι άνω των 65 αντιστοιχούν στο 14% του πληθυσμού. Στη Γερμανία, την Ιταλία και την Ιαπωνία, ξεπερνούν το 20%. Η χώρα με τους περισσότερους ηλικιωμένους στον κόσμο είναι η Κίνα, αφού εκεί ζουν περισσότεροι από 100 εκατομμύρια.
Ο Ατούλ Γκαουάντε, Αμερικανός γιατρός Ινδικής καταγωγής, χειρουργός στο Νοσοκομείο Brigham της Βοστώνης, στο εξαιρετικό βιβλίο του « Εμείς οι θνητοί- τα όρια της ιατρικής και τι έχει πραγματικά σημασία όταν το τέλος πλησιάζει», πραγματεύεται ένα πολύ σημαντικό θέμα: Την Τρίτη ηλικία, τις δυσκολίες και την πορεία προς το θάνατο.
Σε μια εποχή που ο μέσος όρος ηλικίας συνεχίζει να αυξάνεται και τα μέσα της επιστήμης μάς δίνουν ολοένα και μεγαλύτερη παράταση ζωής, προκύπτει ένα μεγάλο ερώτημα: Πώς θα ζήσουμε τα χρόνια που μας απομένουν όταν πια είμαστε ανήμποροι αλλά θέλουμε να συνεχίσουμε να ζούμε ανεξάρτητοι;
Έχει σημασία η καταγωγή του επιστήμονα Γκαουάντε- Iνδός- διότι όπως αναφέρει, ο πατέρας του πατέρα του έζησε στην Ινδία, παραδοσιακά γηρατειά, ειδυλλιακά στα μάτια ενός Δυτικού.
Ο παππούς του, o Σίταραμ Γκαουάντε, είχε πατήσει τα 100 και ζούσε στο χωριό του. Γράφει ο Ατούλ Γκαουάντε, για τον παππού του:
«Περπατούσε με μπαστούνι, καμπουριάζοντας σαν γερτό στάχυ.[…] Ηταν αδύναμος και κάποιες φορές χρειαζόταν βοήθεια για να σηκωθεί όρθιος. […] Ήταν συνέχεια περιστοιχισμένος από συγγενείς που τον φρόντιζαν και τον σέβονταν βαθιά- όχι παρά την ηλικία του αλλά εξαιτίας της. Τον συμβουλεύονταν για κάθε σημαντικό ζήτημα-γάμους, κτηματικές διαφορές, επιχειρηματικές αποφάσεις- και είχε τιμητική θέση στην οικογένεια».
Και συμπληρώνει: «Στην Αμερική σχεδόν σίγουρα θα τον είχαμε βάλει σε γηροκομείο».
Στο βιβλίο του, ο Ατούλ Γκαουάντε, «συνδυάζει ανθρώπινες ιστορίες με την προσωπική του περιπλάνηση στο πεδίο της γηριατρικής και της οργανωμένης φροντίδας των ηλικιωμένων, ψάχνοντας για τις επιλογές που θα εξασφαλίζουν μια ζωή με αυτοτέλεια, χαρά και αξιοπρέπεια. Πρόκειται για μια αναζήτηση επίμονη, ειλικρινή και βαθιά συγκινητική». (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου).
Ας έρθουμε στα δικά μας. Στη χώρα μας η οικογένεια είναι εκείνη που έχει αναλάβει να φροντίζει τον ηλικιωμένο. Στην πραγματικότητα όμως οι ρυθμοί της ζωής, το κόστος διαβίωσης και η έλλειψη εξειδικευμένης εκπαίδευσης, δημιουργούν μια δύσκολη και πολλές φορές αβίωτη καθημερινότητα για τους ηλικιωμένους και τους συγγενείς τους. Σε αυτό το δύσκολο πλαίσιο καταγράφονται περιστατικά εγκατάλειψης ακόμα και κακοποίησης ηλικιωμένων. Την ίδια ώρα έχει διαμορφωθεί μια νέα κοινωνική ομάδα. Απαρτίζεται από τους γονείς των παιδιών που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό (Brain drain). Τα παιδιά τους φύγανε κυρίως την περίοδο της κρίσης και φροντίζουν να έχουν οι γονείς τους υλικοτεχνική στήριξη. Ωστόσο οι γονείς τους δεν παύουν να γερνούν μόνοι τους σε μια άγρια ψηφιακή εποχή και να παραμένουν ευάλωτοι.
Η πολιτική για τη Δημόσια Υγεία θα πρέπει να διαμορφώσει ένα Εθνικό Σχέδιο για τη Γήρανση, ένα σύστημα που θα αξιολογεί τις υπάρχουσες μονάδες για τους ηλικιωμένους και τις νέες που θα πρέπει να δημιουργηθούν. Η Δημόσια Στέγη Υποβοηθουμενης Διαβίωσης είναι επιτακτική ανάγκη να δημιουργηθεί και να υποστηριχθεί.
Στις ΗΠΑ, οι επαγγελματίες του τομέα υγείας χρησιμοποιούν ένα επίσημο σύστημα ταξινόμησης για το πόσο λειτουργικοί πρέπει να είναι οι άνθρωποι, έτσι ώστε να μπορούν να παραμείνουν ανεξάρτητοι στο σπίτι τους. Θα πρέπει κάποιος να μπορεί να κάνει τα περισσότερα από τα παρακάτω:
Οι Βασικές Δραστηριότητες της Καθημερινής Ζωής
- να πηγαίνει στην τουαλέτα,
- να τρώει μόνος του
- να ντύνεται μόνος του,
- να πλένεται,
- να χτενίζεται,
- να σηκώνεται από το κρεβάτι,
- να σηκώνεται από μια καρέκλα και να περπατάει.
Οι Σύμπλοκες Δραστηριότητες Καθημερινής Ζωής
- να κάνει τα ψώνια του,
- να ετοιμάζει το φαγητό του,
- να καθαρίζει το σπίτι του,
- να πλένει τα ρούχα του,
- να παίρνει μόνος του τα φάρμακά του,
- να χρησιμοποιεί το τηλέφωνο του
- και να διαχειρίζεται τα οικονομικά του.
Επίσης το σπίτι που ζει κάποιος μπορεί να μην είναι πλέον ασφαλές για τις ανάγκες ενός ηλικιωμένου ανθρώπου: π.χ. απότομες σκάλες, κακή θέρμανση.
Και επειδή η Τρίτη ηλικία, ας πούμε ότι αρχίζει στα 67, μπορεί να διαρκέσει αρκετά χρόνια με πολλές εκπτώσεις σε όλα τα λειτουργικά επίπεδα (σωματικό και νοητικό) είναι σημαντικό να σχεδιάσουμε τα γεράματά μας.
Από τα 50 μας χρόνια θα πρέπει να επιλέγουμε υγιεινό τρόπο ζωής και να ξέρουμε που και πώς θα ζήσουμε όταν θα είμαστε ανήμποροι.Ας ψάξουμε και τις αυτοδιαχειριζόμενες κοινότητες συγκατοίκησης ηλικιωμένων στην Ελλάδα, οι οποίες έχουν ως κύριο στόχο την αλληλοβοήθεια. Ας σταματήσουμε το κάπνιμα, το βαρύ αλκοόλ. Ας ασκούμαστε τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα και να περπατάμε καθημερινά. Να είμαστε απασχολημένοι, κοινωνικά και γνωστικά.
Σημασία δεν έχει να προσθέσει κανείς χρόνια στη ζωή του, αλλά ζωή στα χρόνια του...
Σχετικό άρθρο: Μοναξιά και απομόνωση στην Tρίτη Hλικία: «Είμαι μόνη. Νιώθω ότι βρίσκομαι σε ένα έρημο νησί»
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος