«Ο Μικρός Νικόλας: Τι περιμένουμε για να είμαστε ευτυχισμένοι;» – Οι δημιουργοί στην ΕΡΤ: «Η έρευνα μας ήταν σαν διδακτορικό»

Στη βιογραφική, ανάλαφρη και ιδιαίτερα βαθιά ταινία των Αμαντίν Φρεντόν και Μπενζαμέν Μασούμπρ, «Ο Μικρός Νικόλας: Τι περιμένουμε για να είμαστε ευτυχισμένοι;», ξεδιπλώνεται η ιστορία του σκανδαλιάρη Μικρού Νικόλα μέσα από τις ζωές, τα βιώματα και τη συνεργασία των Ρενέ Γκοσινί και Ζαν-Ζακ Σεμπέ στο Παρίσι του 1955.

Στη Unifrance συναντήσαμε τους δημιουργούς της πολύ γλυκιάς δημιουργίας, τους Αμαντίν Φρεντόν και Μπενζαμέν Μασούμπρ που μας εξήγησαν το σκεπτικό πίσω από την πρωτότυπη αφήγηση τους.

«Η ιδέα ήταν να αναμείξουμε τις ιστορίες του “Μικρού Νικόλα” με τις βιογραφίες των συγγραφέων. Θέλαμε επίσης να παρουσιάσουμε την ιστορία της φιλίας που δημιούργησε ο ίδιος ο “Μικρός Νικόλας” [στους μπαμπάδες του] κατά τη δημιουργική διαδικασία. Έτσι, η ιδέα ήταν να αναμειχθεί η πραγματικότητα των συγγραφέων με την ιστορία του Μικρού Νικόλα» θα μας πει η Αμαντίν Φρεντόν.

Ο Μπενζαμέν Μασούμπρ θα συμπληρώσει: «Ήθελα να γυρίσω μια ταινία για την ίδια την πράξη της δημιουργίας, τη «ζωγραφική χωρίς γραφή», τη φιλία. Και αυτό που πραγματικά μας ενδιέφερε όταν διαβάσαμε για πρώτη φορά τη βιογραφία των δημιουργών, ήταν πως είδαμε ότι βίωσαν κάποια τραύματα· αυτό μετέτρεψε την ιστορία που λέγαμε, σε μια ταινία για τη σημασία της ανθεκτικότητας. Πρόκειται για δύο παιδιά που στερήθηκαν την παιδική τους ηλικία, ο ένας επειδή έχασε μέρος της οικογένειάς του κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος και ο άλλος επειδή ήταν θύμα ενός βίαιου πατριού· και αυτά τα δύο παιδιά βίωσαν τραύματα. Αλλά αυτό πέρασε μέσα τους, και [ως ενήλικοι δημιουργοί] κράτησαν την ποίηση και την κωμωδία όπου μπορούσαν να τη βρουν. Και ίσως δημιούργησαν τον Νικόλα για να ζήσουν μέσα από αυτόν κάποια πράγματα που δεν μπόρεσαν ως παιδιά οι ίδιοι».

Το όνομα του μικρού Νικόλα προέκυψε από τύχη, όλα τα άλλα όμως δεν ήταν αποτέλεσμα της τύχης αλλά της δημιουργικής κατάθεσης. «Πραγματικά το όνομα Νικόλας προέκυψε όταν είδαν μια διαφήμιση για το κρασί [σε ένα όχημα]. Το όνομα Νικόλας, λοιπόν, προέκυψε στην πραγματικότητα από τον διάσημο πωλητή κρασιού στη Γαλλία. Ακούγεται πολύ γαλλικό ως ανέκδοτο [με γαλλική φινέτσα]. Αυτό που δημιούργησαν όμως δεν ήταν πραγματικά τόσο τυχαίο όσο είναι η εύρεση του ονόματος. Προέκυψε με πολύ σκληρή δουλειά πίσω από τη δημιουργία. [Και εμείς αντίστοιχα] δουλέψαμε πραγματικά πολύ. Στην αρχή διαβάσαμε πραγματικά ό,τι δημοσίευσαν. Διαβάσαμε κάθε συνέντευξη που μπορούσαμε να βρούμε, είδαμε και κάθε αρχείο που μπορούσαμε να βρούμε, οπότε κάναμε μια έρευνα σε επίπεδο διδακτορικού» σχολιάζει η Αμαντίν Φρεντόν.

Και συνεχίζει… «Στην περίπτωση μας [και εμείς] ξεκινήσαμε από ένα ευτυχές ατύχημα. Όταν κάναμε την αρχική μας έρευνα, συνέβη το ευτυχές ατύχημα. Τότε ανακαλύψαμε για τη ζωή τους πολλά πράγματα που πραγματικά μας ενδιέφεραν. Συγκεκριμένα ο Γκοσινί μεγάλωσε στην Αργεντινή, πήγε στη συνέχεια στη Νέα Υόρκη και εν συνεχεία στη Γαλλία. Συνήθως είχε την εικόνα ενός συντηρητικού ανθρώπου. Και στην πραγματικότητα ήταν ένα είδος Globetrotter (σ.σ. πολυταξιδεμένου), οπότε μας ενδιέφερε πραγματικά να αλλάξουμε ίσως την άποψη που είχαν οι άνθρωποι γι’ αυτόν. [Αυτό που μάθαμε λοιπόν ήταν ότι] τα ευτυχή ατυχήματα συμβαίνουν όταν κάνεις έρευνα όταν δουλεύεις». «Και εμείς είμαστε μεγάλοι θαυμαστές αυτών των 2 δημιουργών και έτσι μας δόθηκε η ευκαιρία να εργαστούμε σε αυτό το έργο. Λοιπόν, όλο αυτό, ήταν πολύ συγκινητικό» αναφέρει συμπληρώνοντας ο Μπενζαμέν Μασούμπρ.

Η πραγματική δημιουργική δυσκολία αυτής της ταινίας είναι το πάντρεμα ενός σοβαρού δραματοποιημένου ντοκιμαντέρ με μια ταινία animation φτιαγμένη για παιδιά. «Το να εμπνευστούμε από τις ζωές των συγγραφέων και να τις μετατρέψουμε σε χαρακτήρες κινουμένων σχεδίων ήταν μια αρκετά περίπλοκη διαδικασία. Ήδη, οι παρεμβολές από τις ιστορίες του Μικρού Νικόλα δεν ήταν απαραίτητα εύκολη διαδικασία. Και είναι αλήθεια ότι δουλέψαμε και με δύο διαφορετικά στυλ, δύο διαφορετικές καλλιτεχνικές κατευθύνσεις για να έχουμε αναμείξει αυτούς τους δύο κόσμους. Ήταν λοιπόν μια απαιτητική δουλειά. Βυθιστήκαμε πραγματικά στα αρχεία των συγγραφέων, όπως είπε ο Μπενζαμέν, για να προσθέσουμε πραγματικά γεγονότα από τις ζωές των συγγραφέων και για τις ιστορίες του «Μικρού Νικόλα» κρατήσαμε πραγματικά τα [πρωτότυπα] λόγια και το κείμενο του Ρενέ Γκοσινί» αναφέρει η Αμαντίν Φρεντόν.

Αυτό που για την Αμαντίν έμοιαζε πρόκληση, για τον Μπενζαμέν έμοιαζε ευκολότερο: «Προέρχομαι από τον χώρο του μοντάζ, οπότε πραγματικά διασκέδασα αναμειγνύοντας και τα δύο σύμπαντα, καταλαβαίνετε; Φοβήθηκα πολύ στην αρχή, αλλά η ταινία είχε σχεδόν την ίδια αισθητική με τα σκίτσα [του βιβλίου], κάτι που βοήθησε στην ανάμειξη των δύο· παρ’ όλα αυτά δουλέψαμε πολύ σκληρά [για να το πετύχουμε]. Επειδή έπρεπε να δημιουργήσουμε ενσυναίσθηση για τον χαρακτήρα μας, δηλαδή να έχουμε τον Νίκολα να διαπερνάει μέσα από το χαρτί και να ζει στον κόσμο των δημιουργών, από τα πρώτα στάδια φροντίσαμε να είναι η κεντρική αφηγηματική μας γραμμή. Έπρεπε να προκαλέσουμε στο κοινό αντιδράσεις στις σύντομες ιστορίες που έγραψε ο Γκοσινί, καθώς εκείνος θα ήταν ο αφηγητής. Όλα αφηγούνται στην ταινία μας από τη δική του οπτική γωνία. […] [Μέσα σε όλο αυτό] χρειαζόμασταν και τα στερεότυπα της κωμωδίας, όπως ο Μεγάλος Θυμωμένος Άνδρας, ο φαγάνας, ο σπασίκλας… Καθώς ο Νικόλας είναι κάπως «ο μέσος όρος» τον βάλαμε να συζητάει πράγματα με τους δημιουργούς, σαν να του δίνουμε στην πραγματικότητα μια προσωπικότητα. Και γι’ αυτό ήταν απαραίτητο να ζωντανεύει στον κόσμο του δημιουργού».

Η ποπ κουλτούρα ενσωματώνεται στο «Ο Μικρός Νικόλας: Τι Περιμένουμε για να Είμαστε Ευτυχισμένοι;» κάτι που σχολιάσαμε με τον Μπενζαμέν:

-Είχατε πολλές αναφορές πολιτισμικού ενδιαφέροντος, όπως ταινίες για παράδειγμα.

-«Στην πραγματικότητα υπάρχουν αρκετά. Στην πραγματικότητα, τα «400 Χτυπήματα» ήταν μια αναφορά στην ταινία λόγω της ατμόσφαιρας μας. Αλλά εμφανιζόμαστε και οι δυο μας ως animation σε πολλές σκηνές στην πραγματικότητα. Το μεγαλύτερο μέρος των συνεργατών μας επίσης γίνονται χαρακτήρες [που τους ψάχναμε σε κάθε σκηνή]. Αυτό μας διασκέδαζε. […].Υπάρχουν επίσης και άλλες αναφορές σε άλλες ταινίες, όπως για παράδειγμα το «Ένας Αμερικάνος στο Παρίσι», το μιούζικαλ. Εκεί οι χορευτικές σκηνές με τα όμορφα σκηνικά, που άρεσαν πολύ στον Ζαν Ζακ, μας ενέπνευσε σε αρκετές σκηνές. Αυτές ήταν οι βασικές μας αναφορές».

«Αυτό που νιώσαμε όταν αρχίσαμε να δουλεύουμε πάνω στον «Μικρό Νικόλα» είναι ότι ήταν γραμμένο στη δεκαετία του ’50, και ξέρετε, οι σχέσεις μεταξύ ανδρών και γυναικών ήταν προσδιορισμένες, με τις γυναίκες στην κουζίνα και τον πατέρα να οργανώνει τα πάντα. Θέλαμε να μείνουμε όσο το δυνατόν πιο μακριά από αυτά τα κλισέ, και ταυτόχρονα, δεν θέλαμε να ξαναγράψουμε κάτι που δεν έγραψε ο Γκοσινί. Έπρεπε να σκεφτούμε πώς θα αναπαραστήσουμε τη Γαλλία της δεκαετίας του ’50 χωρίς όλα αυτά που πραγματικά μας ενοχλούσαν. Κόψαμε λοιπόν το μεγαλύτερο μέρος της σχέσης του πατέρα και της μητέρας για να κρατήσουμε στην ταινία μόνο τα [διαχρονικά] διασκεδαστικά μέρη. Και επιλέξαμε επίσης όσες περισσότερες ιστορίες μπορούσαμε με μικρά κορίτσια. Φτιάξαμε κατά κάποιον τρόπο μια «κιβωτό του Νικόλα» και της σχέσης του με τις γυναίκες και πώς εξελίσσεται από το «μισώ τα κορίτσια» στο «θέλω να παίξω μαζί σας» και να τις προσκαλέσει στο σπίτι του. Αυτό πραγματικά είχαμε στο μυαλό μας. Αρχικά είχαμε συζητήσει πολύ για τη διαφορετικότητα επειδή η Γαλλία της δεκαετίας του ’50, πριν από το μεγάλο μεταναστευτικό κύμα που έκανε τη Γαλλία αυτό που είναι σήμερα, [ήταν αλλιώς]. Ήταν όλοι λευκοί άνθρωποι, αλλά στην πραγματικότητα δεν είχε νόημα για εμάς να δημιουργήσουμε χαρακτήρες από κάποιο διαφορετικό υπόβαθρο στη δεκαετία του ’50. Προτιμούμε πολύ περισσότερο να έχουμε τη δεκαετία του ’50 όπως ήταν και ίσως να ξεκίνησαν συζητήσεις μέσα στις οικογένειες με τα παιδιά που ήρθαν και είδαν την ταινία» θα σχολιάσει για τις καλλιτεχνικές πινελιές που τόσο διακριτικά -αλλά καταλυτικά- προσέθεσαν.

Ο επίλογος, μετά από την παραπάνω απάντηση, έπρεπε να πάει στο «κορίτσι» της παρέας, την Αμαντίν. «Πρώτα απ’ όλα, μου αρέσει πολύ το γεγονός ότι «Ο Μικρός Νικόλας» δεν είναι ένα φρόνιμο αγόρι, αλλά είναι «ένα φρόνιμο παιδί που κάνει αταξίες». Μου αρέσει πολύ αυτή η ασυμφωνία μεταξύ της άποψής του και της άποψης των ενηλίκων […] νιώθω πως είπα στον Μικρό Νικόλα, «μείνε όπως είσαι, μην μεγαλώνεις, κράτησε την αθωότητά σου, και είναι πολύ συγκινητικό να τον βλέπεις όσο πιο ειλικρινή και ελεύθερο γίνεται».