Η Σαβίνα Γιαννάτου μάς ταξιδεύει στις μουσικές του κόσμου

Συνέντευξη στη Δώρα Χειράκη

Σε μια ονειρική νύχτα κάτω από το φως της πανσελήνου μάς προσκαλεί η Σαβίνα Γιαννάτου, το Σάββατο 29 Αυγούστου, στον Αρχαιολογικό Χώρο της Ελευσίνας, όπου με την ξεχωριστή φωνή της θα μας ταξιδέψει σε μαγικούς μουσικούς κόσμους. Μαζί της ο πιανίστας Σπύρος Μάνεσης.
Στις 29 Αυγούστου έχετε προγραμματίσει μία συναυλία στον Αρχαιολογικό Χώρο Ελευσίνας. Τι τραγούδια και μουσικές θα παρουσιάσετε;

Θα παίξουμε με τον Σπύρο Μάνεση τραγούδια που κατά καιρούς έχω τραγουδήσει. Δεν είναι καινούργιο υλικό. Θα είναι κάποια της Λένας Πλάτωνος, τα οποία ο Σπύρος έχει διασκευάσει και για σόλο πιάνο. Μάλιστα, έχει εκδώσει κι ένα cd μ’ αυτές τις διασκευές. Επίσης, τραγούδια από τη Μεσόγειο, την Αρμενία, την Καραϊβική, του Κουρτ Βάιλ και του Μάνου Χατζιδάκι.

Ο πιανίστας Σπύρος Μάνεσης ανήκει στη νέα γενιά μουσικών. Πώς προέκυψε η συνεργασία σας;

Γνωριστήκαμε πριν από χρόνια μέσω φίλων μουσικών που σπούδαζαν στην Ολλανδία, όπως κι αυτός.
Όταν διασκεύασε για πιάνο τα κομμάτια της Πλάτωνος, με κάλεσε να συμπράξουμε σε μία συναυλία στο Ίδρυμα Κακογιάννης.

Εγώ συνεργάζομαι εδώ και χρόνια με την πιανίστα Ευγενία Καρλαύτη. Όμως, η Ευγενία είχε άλλες υποχρεώσεις μέσα στο καλοκαίρι και έχοντας ήδη κλείσει τη συναυλία στα Αισχύλεια, ζήτησα από τον Σπύρο, να κάνουμε αυτήν τη συναυλία μαζί. Μουσικά κινείται στον χώρο της τζαζ, όπως και η Ευγενία.
Είναι όμως μία διαφορετική προσωπικότητα και έχει άλλες δυναμικές και αυτοσχεδιαστικές επιλογές στην αντιμετώπιση των κομματιών. Οπότε δεν είχαμε τον φόβο της επανάληψης ή της απομίμησης ενός προγράμματος. Περιμένουμε και οι δύο αυτήν τη συνεργασία και το πώς θα διαμορφωθούν τα κομμάτια.

Η συνύπαρξη με τους Primavera en Salonico έληξε;

Με τους Primavera en Salonico συνεργαζόμαστε στενά χωρίς καμία διακοπή από το 1993. Τον Αύγουστο είχαμε συναυλίες στα Χανιά, στο Ηράκλειο, στις Πρέσπες και τώρα, στις 28 του μήνα, θα παίξουμε στη Μαρώνεια στο Αρχαίο Θέατρο.
Τον Μάρτιο, μάλιστα, κυκλοφόρησε ο νέος μας δίσκος από τη διεθνή εταιρεία ECM με τίτλο “Songs of Thessaloniki”. Τα τραγούδια αυτά τα παρουσιάσαμε στο Mέγαρο Mουσικής Θεσσαλονίκης και στο Gazzarte στην Αθήνα την άνοιξη. Τότε κάναμε και μια πρώτη περιοδεία με το υλικό του δίσκου σε Ελβετία, Αυστρία και Βέλγιο. Τον Νοέμβριο θα τα παρουσιάσουμε σε διάφορες πόλεις στην Ολλανδία και επίσης θα γίνουν άλλες δύο περιοδείες τον επόμενο Μάρτιο και τον Μάιο σε Κίνα και Αυστραλία.

Τι περιλαμβάνει αυτός ο δίσκος;

Τα “Tραγούδια της Θεσσαλονίκης” είναι τραγούδια παραδοσιακά κυρίως, στις γλώσσες που μιλούσαν οι κάτοικοι της Θεσσαλονίκης μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, μέχρι δηλαδή το τέλος της οθωμανικής αυτοκρατορίας και λίγο μετά την καταστροφή της Σμύρνης.
Είναι δηλαδή τραγούδια ελληνικά, τουρκικά, ισπανοεβραϊκά, βουλγαρικά, σερβικά, σλαβομακεδονικά, αλλά και αρμένικα, ποντιακά και σμυρναίικα. Είναι τραγούδια που μιλάνε για το κοσμοπολίτικο παρελθόν της Θεσσαλονίκης.

Συμμετείχατε με τη φωνή σας στη θρυλική Λιλιπούπολη. Πόσο επίκαιρη μπορεί να είναι;

Η Λιλιπούπολη απ’ ό,τι φαίνεται είναι επίκαιρη μέχρι και σήμερα. Οι συγγραφείς της με το χιούμορ τους “σχολίαζαν” τα τότε πολιτικά γεγονότα, αλλά και τις κλασικές ανθρώπινες συμπεριφορές μέσα από τους χαρακτήρες της φανταστικής αυτής πόλης, μ’ έναν τόσο εύστοχο τρόπο, που η Λιλιπούπολη μέχρι και σήμερα είναι επίκαιρη και ίσως να είναι για πάντα, όσο ισχύουν ανάμεσα στους ανθρώπους συγκεκριμένα μοντέλα σχέσεων προσωπικών ή κοινωνικών.

Είστε από τους ελάχιστους καλλιτέχνες που έχετε κυκλοφορήσει δίσκους με διεθνείς εταιρείες και είχατε την ευκαιρία να ταξιδέψουν οι δουλειές σας σε όλο τον κόσμο. Σας ζητήθηκε να αλλάξετε κάτι ως προς τις μουσικές σας επιλογές, προκειμένου να ολοκληρωθεί αυτή η συνεργασία;

Υπάρχουν τέτοια αιτήματα κατά καιρούς προς τους καλλιτέχνες και είναι ένα θέμα το πώς το χειρίζεται κανείς. Σε μας, κάποτε μπήκε το δίλημμα να εγκαταλείψουμε το αυτοσχεδιαστικό μέρος της δουλειάς μας και να γίνουμε πιο “παραδοσιακοί”.
Αυτό ήταν το αίτημα μιας εταιρείας με την οποία τελικά δεν συνεργαστήκαμε, γιατί είχαμε την τύχη να μας προταθεί συνεργασία το ίδιο διάστημα ακριβώς από την ECM, που ήταν μία εταιρεία που όλοι θα θέλαμε να συνεργαστούμε και απλώς ούτε που το φανταζόμασταν ότι θα συνέβαινε. Γλιτώσαμε έτσι από ένα δίλημμα, που θα άλλαζε τη φυσιογνωμία του γκρουπ.
Εκείνοι δεν μας ζήτησαν ποτέ να αλλάξουμε επιλογές. Μέσα από τη συνεργασία, όμως, υπερτονίζονται κάποια στοιχεία δικά μας -ερμηνευτικά και ενορχηστρωτικά- και υποφωτίζονται ίσως κάποια άλλα.
Δεν άλλαξε όμως, σε καμία περίπτωση, τη φυσιογνωμία του γκρουπ και επίσης πολλές φορές το αποτέλεσμα στα συγκεκριμένα κομμάτια, ίσως, είναι καλύτερο απ’ αυτό στο οποίο θα καταλήγαμε μόνοι μας.

Έχετε γράψει μουσική για ντοκιμαντέρ, για θέατρο… Το κομμάτι της σύνθεσης κατέχει σημαντική θέση στη ζωή σας;

Παρότι δεν συνθέτω συχνά, ναι. Είναι σημαντικό για μένα, τελικά, να ολοκληρώνω μια μουσική σύνθεση, όπου αναγνωρίζω τον εαυτό μου και τα όριά μου επίσης. Είναι σαν να φτιάχνεις έναν πίνακα ζωγραφικής. Τον φαντάζεσαι, αλλά όσο τον φτιάχνεις βλέπεις να δημιουργείται κάτι άλλο τελικά. Κάτι ανάμεσα σ’ αυτό που είχες στο μυαλό σου κι αυτό που μπορείς να κάνεις. Ακόμα κι όταν χρησιμοποιείς “υλικό” ήχων του δρόμου, της φύσης ή μουσικές φράσεις από αυτοσχεδιασμούς άλλων μουσικών, ο τρόπος της ανασύνθεσης όλων αυτών είναι προσωπικός και χαρακτηριστικός κάθε φορά. Γίνεται δικό σου υλικό και ίχνος του εαυτού σου.

Είστε από τις λίγες ερμηνεύτριες που μπορούν να εντάξουν αρμονικά τόση διαφορετικότητα στην ίδια ομάδα. Αν σας υποχρέωναν να επιλέξετε ένα και μόνο μουσικό είδος για να εκπροσωπείτε στο υπόλοιπο της πορείας σας, ποιο θα ήταν αυτό;

Φαντάζομαι ότι θα επέλεγα το είδος που κάνω καλύτερα και με κάνει να νιώθω πιο άνετα. Δηλαδή, δεν θα διάλεγα αυτό που μου αρέσει πιο πολύ, αλλά εκείνο που μου επιτρέπει να υπάρχω πιο σωστά, για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και που ίσως θα αισθανόμουν χρήσιμη. Είναι σύνθετοι οι λόγοι που σε ωθούν να ακολουθήσεις έναν δρόμο.

Αν σας ζητούσα να περιγράψετε τη Σαβίνα, πώς θα χαρακτηρίζατε τον εαυτό σας;

Οι άλλοι θα τα κατάφερναν καλύτερα μ’ αυτήν την ερώτηση. Εγώ θα σας πω μόνο ότι είμαι καλή, ωραία, έξυπνη, ευφάνταστη, έντιμη, φιλαλήθης, συνεπής, ευχάριστη, κοινωνική, αφοσιωμένη φίλη και πάρα πολλά άλλα που τώρα μου διαφεύγουν… (γέλια).
Θυμήθηκα, όμως, εξαιτίας της ερώτησής σας, μία ιστορία-παραμύθι για κάποιον που τον έστειλαν να βρει την Αλήθεια. Κι’ αυτός αφού έψαξε βουνά, λαγκάδια, θάλασσες και πολιτείες, την ξετρύπωσε μέσα σε μια σπηλιά και ήταν γριά και άσχημη η Αλήθεια.
“Τι να πω στους ανθρώπους;” τη ρώτησε τότε αυτός.
“Να τους πεις ότι είμαι νέα και όμορφη” του απάντησε η Αλήθεια.

Το μεγαλύτερο διάστημα λόγω της δουλειάς σας το περνάτε στο εξωτερικό. Έχετε ξεχωρίσει κάποιο μέρος στο οποίο θα μπορούσατε να μείνετε για πάντα;

Έχω περάσει από πολύ ωραία μέρη και στην Ελλάδα και έξω. Μένω στην Αθήνα που ποτέ δεν μου άρεσε, για να είμαι ειλικρινής. Θα προτιμούσα τη Θεσσαλονίκη ή τη Βαρκελώνη.
Κατά τ’ άλλα, δεν μπορώ να φανταστώ ένα μέρος “για πάντα”. Φοβάμαι ότι αυτό θα είναι τελικά η Αθήνα, το σπίτι στο οποίο ζω όλα αυτά τα χρόνια και που επιμένω να θεωρώ ότι μένω μόνο προσωρινά.
Μου αρέσει η ησυχία, ο καθαρός αέρας, η θάλασσα και το βουνό. Κυρίως η ησυχία. Μόλις βρεθώ σε ήσυχο μέρος, τότε το καταλαβαίνω πόσο έλλειψη έχουμε απ’ αυτό το στοιχείο μέσα στην πόλη και πόσο μας επηρεάζει τα νεύρα.
Αλλά για πάντα στην εξοχή; Μπορείς να έχεις ένα σπίτι στο κέντρο μιας πόλης, με την ησυχία της εξοχής; Στο Βερολίνο θυμάμαι έμεινα σε ένα τέτοιο δωμάτιο. Το Βερολίνο, όμως, έχει ένα βάρος που μου φαίνεται λίγο ασήκωτο για κάθε μέρα… Αθήνα λοιπόν, προς το παρόν…

Ποιες είναι οι επόμενες εμφανίσεις σας;

Τον Οκτώβριο, θα συμμετάσχω σε μία σύνθεση του Barry Guy για την “Γκουέρνικα” στη Βαρσοβία και θα συνεργαστώ με τον πιανίστα Francesco Turrisi στην Ιρλανδία. Τον Νοέμβριο στη Ζυρίχη με τον Barry Guy ξανά και περιοδεία με τους Primavera en Salonico στην Ολλανδία.

info
Ώρα έναρξης: 20:30
Είσοδος ελεύθερη