Charlie Hebdo – ένα χρόνο μετά: «Συνεχίζουμε… η σάτιρα είναι το οξυγόνο της Δημοκρατίας» – Αποκλειστικό

Με αφορμή τη συμπλήρωση ενός χρόνου από την τρομοκρατική επίθεση στο γαλλικό περιοδικό Charlie Hebdo, η ανταποκρίτριά του στην Ελλάδα Angélique Κουρούνη, μιλάει αποκλειστικά στο ert.gr και τον Νίκο Ιωαννίδη.

Αυτές τις μέρες είναι στο Παρίσι και μας μεταφέρει τις εικόνες από τη σημερινή κατάσταση που επικρατεί στο περιοδικό. Θυμάται συναδέλφους και φίλους της που σκοτώθηκαν.

Μιλά για τις αλλαγές που έφερε η επίθεση, στη ζωή αλλά και στον τρόπο δουλειάς των ανθρώπων που συνεχίζουν, με όπλα την ειρωνεία και τη σάτιρα.

Σήμερα συμπληρώνεται ένας χρόνος από την δολοφονική επίθεση στο περιοδικό Charlie Hebdo. Πώς σας βρίσκει η μέρα αυτή; Πόσο έχει αλλάξει η ζωή σας και η δουλειά σας μέσα σ αυτόν τον χρόνο;

Η χρονιά τελειώνει όπως άρχισε με τρομοκρατικές επιθέσεις. Η ζωή όλων των Γάλλων έχει αλλάξει διότι είμαστε σε πόλεμο ανοιχτό και μακρόχρονο με αμφίβολη κατάληξη. Εμείς στο Charlie συνεχίζουμε τη δουλειά μας με την πολύ βαριά και δύσκολη, επί καθημερινή βάση, προστασία που πρέπει να έχουμε. Υπάρχουν έξι από εμάς που ζουν με αστυνομική προστασία 24 ώρες το 24ωρο, κάτι που δεν είναι εύκολο.

Το πνεύμα «Charlie» βέβαια είναι πάντα στις συνεδριάσεις, πάντα γελάμε, καλαμπουρίζουμε, σατιρίζουμε, κοροϊδεύουμε ο ένας τον άλλο, αλλά δεν είναι όλοι εδώ για να γελάσουν. Αυτό ο καθένας το ζει όπως μπορεί.

Πόσο δύσκολο ήταν να σταθείτε στα πόδια σας ξανά και να συνεχίσετε τη δουλειά σας;

Δεν υπάρχει άλλη επιλογή για μας αλλά και για αυτούς που έφυγαν: Δεν πήγαν τζάμπα.

Αν δεν το συνεχίζαμε θα ήταν σαν να πέθαναν για το τίποτα. Εγώ είμαι στο Charlie πέντε χρόνια περίπου. Το Charlie υπάρχει εδώ και δεκαετίες, δεν μπορεί αυτή η δουλειά να μείνει στη μέση. Συνεχίζουμε τη σάτιρα όπως πριν, διότι αυτό είναι η δουλειά μας. Αλλά θέτουμε ερωτήσεις που πριν δεν θέταμε, όπως : «Πως θα εκλάβει ο/η αναγνώστης/ρια αυτό το σκίτσο;»
Δεν το αλλάζουμε το σκίτσο αλλά θέτουμε την ερώτηση. Η μάχη για μια κοσμική κοινωνία κατά κάθε φανατισμού συνεχίζεται. Πάντα με την ειρωνεία και το γέλιο για μοναδικά όπλα.

Έχει αλλάξει ο τρόπος με τον οποίο προσεγγίζετε τα γεγονότα και την επικαιρότητα;
Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αλλάζει η δημοσιογραφία;

Η Δημοσιογραφία έχει αλλάξει από τη στιγμή που το «πολιτικά ορθό» μας έχει πνίξει όλους ή προσπαθεί να μας πνίξει πίσω από έναν καθωσπρεπισμό. Αν όλοι οι δημοσιογράφοι είχαν δημοσιεύσει, όταν το είχαμε ζητήσει, τα σκίτσα του Μωάμεθ που είχαν δημοσιευθεί στη Δανία, δεν θα ήμασταν εδώ που είμαστε τώρα. Αλλά στην αρχή μόνο η Figaro το είχε κάνει και μάλιστα πριν από εμάς και ο δημοσιογράφος απολύθηκε. Μετά εμείς σκεφτήκαμε να τα δημοσιεύσουμε όλοι και ενώ όλοι στη Γαλλία συμφώνησαν, έκαναν πίσω. Πάλι βρεθήκαμε απομονωμένοι σ΄ αυτή τη μάχη, με το αποτέλεσμα που ξέρουμε.

Ο κόσμος λέει ότι το περιοδικό παρουσιάζει μια εμμονή σε θέματα που έχουν να κάνουν με το κοσμικό κράτος. Ισχύει αυτό, κι αν ναι, σε ποιο βαθμό;

Αυτή η εμμονή είναι ο βασικός άξονας του Charlie.

Ναι, η μάχη για κοσμικό κράτος είναι βασική διότι ένας λόγος της σημερινής κατάστασης (όχι ο μοναδικός) είναι ότι έχουμε σαν κοινωνία δώσει το δικαίωμα στη θρησκεία να εισβάλει στην καθημερινότητα μας.

Δεν υπάρχει όριο στη σάτιρα, ποιος θα το βάλει; Το κράτος; Οι κυβερνήσεις; Οι ισχυροί; Οι θρησκείες;
Μα ποιους σατιρίζουμε… Αυτούς! Η σάτιρα είναι το οξυγόνο της Δημοκρατίας.

Δεν σατιρίζουμε τους πιστούς αλλά τον φανατισμό. Αυτοί που λένε ότι δεν πρέπει ή δεν κάνει, είναι σαν να θέλουν να μας τραβήξουν στο υποταγμένο καλούπι μέσα στο οποίο ζουν.

Δεν γίνεται. Ο Charb το είχε πει καλύτερα: «Καλύτερα όρθιος και νεκρός παρά υποταγμένος».
Έπεσε όρθιος ζητώντας με το μολύβι στο χέρι τα ρέστα απ’ αυτούς που τον πυροβόλησαν επειδή αισθάνθηκαν προσβεβλημένοι από τα σκίτσα του. Ήξερε ότι ήταν σε κίνδυνο, δεν έκανε πίσω κι εμείς δεν πρέπει να κάνουμε πίσω και σίγουρα όχι να κρυβόμαστε πίσω από το «πολιτικά ορθό» που είναι η καινούργια μορφή λογοκρισίας.

Συνέντευξη: Νίκος Ιωαννίδης