“Mεγάλο μέρος της Μαύρης Αφρικής φλέγεται, αλλά ποιος ασχολείται…” Podcast με τον Αστέρη Χουλιάρα καθηγητή “Συγκριτικής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων” στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

Σύνταξη Πολυδεύκης Παπαδόπουλος

Συνεχίζεται η νέα σειρά podcasts «Διεθνής Ματιά» -Από την Ελλάδα στην Ευρώπη και τον Κόσμο, που επιμελείται ο Πολυδεύκης Παπαδόπουλος για το ERTnews Radio και το ERTEcho.gr. Σε κάθε podcast παρουσιάζονται κι αναλύονται σημαντικά γεγονότα και φαινόμενα παγκόσμιας σημασίας, από το χώρο της πολιτικής, των διεθνών σχέσεων, της οικονομίας, της οικολογίας, της επιστήμης και τεχνολογίας ή και του πολιτισμού, που επηρεάζουν καθοριστικά και καθολικά τη ζωή, αλλά και την κατάσταση ειδικά στη χώρα μας. Κι αυτό γίνεται με τη συμμετοχή ιδιαίτερα επιλεγμένων καλεσμένων, που είναι ειδικοί σε καθέναν από αυτούς τους τομείς.

Ο κύκλος ανοίγει περαιτέρω, εξετάζοντας στο 12ο podcast το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος της Μαύρης Αφρικής φλέγεται, από πολέμους και συγκρούσεις που προκαλούν τις μεγαλύτερες ανθρωπιστικές κρίσεις της εποχής, αλλά ποιος ασχολείται …
Το Σουδάν, η τρίτη μεγαλύτερη χώρα της Αφρικής αιμορραγεί από τον Απρίλιο του 2023, όταν ξέσπασε πόλεμος για την εξουσία ανάμεσα στον τακτικό στρατό και στους παραστρατιωτικούς των λεγόμενων Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης. Τα Ηνωμένα Έθνη χαρακτηρίζουν αυτή την ένοπλη σύρραξη τη χειρότερη ανθρωπιστική κρίση στην υφήλιο σήμερα.

Ωστόσο, τα ΜΜΕ και οι κυβερνήσεις στη Δύση δίνουν ελάχιστη προσοχή στο Σουδάν, καθώς ο πόλεμος του επισκιάζεται από αυτόν της Ουκρανίας και της Γάζας, με το να είναι λιγότερο σημαντικός γεωπολιτικά, αν και πολύ περισσότερο αιματηρός και καταστροφικός ανθρωπιστικά, όπως τον χαρακτηρίζουν τα Ηνωμένα Εθνη. Κανείς δεν ξέρει πραγματικά πόσοι άμαχοι έχουν σκοτωθεί στον πόλεμο του Σουδάν, αλλά οι εκτιμήσεις κυμαίνονται από δεκάδες έως εκατοντάδες χιλιάδες. Ο ΟΗΕ καταγράφει, πάντως, ότι ο πόλεμος έχει εκτοπίσει 12,3 εκατομμύρια ανθρώπους. Το δε Παγκόσμιο Πρόγραμμα Σίτισης αναφέρει ότι 24,6 εκατομμύρια άνθρωποι αντιμετωπίζουν οξεία πείνα.

Και ενώ ο πόλεμος στο Σουδάν έχει επιδεινωθεί δραματικά τις τελευταίες εβδομάδες -κι ας παρακολουθείται ελάχιστα στη Δύση- επίσης στο Νότιο Σουδάν, που έχει αποσχιστεί το 2011 από το Σουδάν κι αποτελεί τη νεότερη χώρα της διεθνούς κοινότητας η οποία θα αποτελούσε πρότυπο για την περιοχή, μια συμφωνία ειρήνευσης που θα έπρεπε να ανοίξει τον δρόμο για σταθερότητα, έχει καθυστερήσει. Το αποτέλεσμα είναι η χώρα να κινδυνεύει ξανά από την υποτροπή στη βία, καθώς σχεδόν αμέσως μετά την ανεξαρτησία της βίωσε κι αυτή στο εσωτερικό της έναν σκληρό εμφύλιο, που διήρκησε από το 2015-2018.

Επίσης, πιο νότια η Τανζανία, μια χώρα που θεωρήθηκε για δεκαετίες πυλώνας σταθερότητας στην Ανατολική Αφρική και η οποία τα τελευταία χρόνια παρουσίαζε μια σημαντική οικονομική ανάπτυξη, βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο βαθιάς πολιτικής κρίσης. Μετά από αμφισβητούμενες πρόσφατες εκλογές, η κυβέρνηση εξαπέλυσε ένα κύμα συλλήψεων και καταστολής εναντίον της αντιπολίτευσης, με εκατοντάδες πολίτες να κατηγορούνται για προδοσία και ίσως χιλιάδες να έχουν χάσει τη ζωή τους.

Όμως έκρυθμη κατάσταση επικρατεί και στο μεγαλύτερο μέρος του Σαχέλ, της μεγάλης λωρίδας γης περίπου 3 εκατ. τ. χλμ, κάτω από τη Σαχάρα, η οποία ανατολικά ξεκινά από τμήματα του Σουδάν και δυτικά φτάνει έως τις ακτές της Σενεγάλης και της Μαυριτανίας. Τζιχαντιστικές επιθέσεις, στρατιωτικά πραξικοπήματα, κοινωνική ανασφάλεια και οικονομική κρίση απειλούν καθημερινά 100-150 εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν σε τούτη τη ζώνη. Ετσι, αυτή η τεράστια περιοχή που περιλαμβάνει (αναλόγως προσδιορισμού) 8-12 χώρες βιώνει μια από τις πιο σοβαρές και σύνθετες κρίσεις των τελευταίων δεκαετιών.

Τα ζητήματα αυτά, τα οποία απασχολούν πολύ λίγο τη Δύση, την Ευρώπη και την Ελλάδα, αν και τις επηρεάζουν ποικιλοτρόπως πέραν της ανθρωπιστικής τους διάστασης, αποτελούν θέματα συζήτησης με τον Αστέρη Χουλιάρα, Καθηγητή “Συγκριτικής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων” στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και έναν από τους λίγους κοινωνικούς επιστήμονες στην Ελλάδα που ασχολούνται με την Αφρική. Έχει γράψει το έργο «Η Αφρική και οι Άλλοι-ΟΙ σχέσεις της Αφρικής με τον Ευρώπη και τον Κόσμο¨και διευθύνει ένα μεγάλο ερευνητικό πρόγραμμα της ΕΕ για τις σχέσεις της με τη Μαύρη Ήπειρο, στο οποίο μετέχουν 34 πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα και των δύο πλευρών.