Πώς ο «Μαύρος Θάνατος» εξακολουθεί να επηρεάζει την υγεία μας

Η πανδημία της βουβωνικής πανώλης είναι η πιο θανατηφόρα που έχει καταγραφεί στην ανθρώπινη ιστορία, προκαλώντας το θάνατο 75-200 εκατομμυρίων ανθρώπων από το 1347 έως το 1351.

Τώρα, ομάδα επιστημόνων ανέλυσε το DNA θυμάτων και επιζώντων από εκείνη την περίοδο στο πλαίσιο μιας πρωτοποριακής μελέτης, και εντόπισε γενετικά χαρακτηριστικά ή μεταλλάξεις, που καθόρισαν ποιοι επέζησαν από τον Μαύρο Θάνατο πριν από 700 και πλέον χρόνια. Ωστόσο, αυτές οι μεταλλάξεις συνδέονται με αυτοάνοσα νοσήματα που προσβάλλουν τους ανθρώπους σήμερα.

Οι ερευνητές υποψιάζονταν ότι ένα γεγονός τέτοιας κλίμακας διαμόρφωσε την ανθρώπινη εξέλιξη. Ανέλυσαν το DNA που ελήφθη από τα δόντια 206 αρχαίων σκελετών και μπόρεσαν να χρονολογήσουν με ακρίβεια τα ανθρώπινα λείψανα πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά την πανδημία της πανώλης.

Οι επιστημονικές ομάδες ανέλυσαν οστά από τους λάκκους πανούκλας στο East Smithfield, οι οποίοι χρησιμοποιούνταν για μαζικές ταφές, ενώ άλλα δείγματα προέρχονται από τη Δανία.

Το σημαντικότερο εύρημα, που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Nature», αφορούσε μεταλλάξεις σε ένα συγκεκριμένο γονίδιο που ονομάζεται ERAP2. Εάν κάποιος έφερε τις συγκεκριμένες μεταλλάξεις, είχε 40% περισσότερες πιθανότητες να επιβιώσει από την ασθένεια.

Το γονίδιο παράγει τις πρωτεΐνες οι οποίες καταστρέφουν τα εισβάλλοντα μικρόβια και «δείχνουν» τα θραύσματα στο ανοσοποιητικό σύστημα, προετοιμάζοντάς το να αναγνωρίσει και να εξουδετερώσει αποτελεσματικότερα τον εχθρό. Το γονίδιο κυκλοφορεί σε διαφορετικές εκδοχές, αυτές που είναι πολύ δραστικές και αυτές που είναι ανενεργές.

Έτσι, οι άνθρωποι που είχαν τις περισσότερες πιθανότητες να επιβιώσουν από την πανώλη, είχαν κληρονομήσει την πιο λειτουργική έκδοση του γονιδίου. Οι επιζώντες κληροδότησαν αυτές τις προστατευτικές μεταλλάξεις στα παιδιά τους. Έτσι, οι μεταλλάξεις αυτές έγιναν συχνότερες.

«Η διαφορά είναι τεράστια καθώς έφτασε το 10% σε δύο έως τρεις γενιές. Είναι το ισχυρότερο γεγονός φυσικής επιλογής σε ανθρώπους που έχει καταγραφεί μέχρι σήμερα», δήλωσε στο BBC ο εξελικτικός γενετιστής καθηγητής Χέντρικ Πόιναρ, από το Πανεπιστήμιο McMaster.

Οι ερευνητές επιβεβαίωσαν τα ευρήματά τους σε πειράματα που πραγματοποίησαν με το βακτήριο της πανώλης – Yersinia pestis. Τα δείγματα αίματος από ανθρώπους που έφεραν τις προστατευτικές μεταλλάξεις έδειξαν ότι αντιστέκονταν καλύτερα στη μόλυνση από εκείνους που δεν τις έφεραν.

Ακόμη και σήμερα αυτές οι προστατευτικές μεταλλάξεις είναι πιο συχνές από ό,τι ήταν πριν από τον Μαύρο Θάνατο. Ωστόσο, συνδέονται με αυτοάνοσα νοσήματα, όπως η νόσος του Crohn.

«Αυτά τα σημάδια από το παρελθόν εξακολουθούν να επηρεάζουν την ευαισθησία μας στις ασθένειες σήμερα, με έναν αρκετά αξιοσημείωτο τρόπο», δήλωσε ο Λούις Μπαρέιρο, από το Πανεπιστήμιο του Σικάγο.

ΠΗΓΗ: BBC