Έρευνα: Πώς τα μικρόβια του εντέρου μπορούν να εξελιχθούν και να γίνουν επικίνδυνα

Τα μικρόβια του εντέρου έχουν συνδεθεί τόσο με την καλή υγεία όσο και με την προαγωγή ασθενειών όπως τα αυτοάνοσα νοσήματα, οι φλεγμονώδεις νόσοι του εντέρου, το μεταβολικό σύνδρομο, ακόμη και οι νευροψυχιατρικές διαταραχές.

Μια δημοφιλής εξήγηση για αυτά τα νοσήματα ήταν η υπόθεση του «διαρρέοντος εντέρου» (Leaky Gut Syndrome) σύμφωνα με την οποία, δυνητικά επιβλαβή βακτήρια διαφεύγουν από το έντερο, προκαλώντας χρόνια φλεγμονώδη αντίδραση που μπορεί να συμβάλει σε μια ποικιλία ασθενειών.

Ωστόσο, οι ερευνητές δεν γνώριζαν γιατί κάποια δυνητικά παθογόνα βακτήρια μπορούν να υπάρχουν σε υγιείς ανθρώπους για δεκαετίες χωρίς εμφανείς συνέπειες για την υγεία τους. Σε μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature», ο Νόα Παλμ, επίκουρος καθηγητής ανοσοβιολογίας στο Πανεπιστήμιο Γέιλ και η ομάδα του, περιγράφουν πώς τα βακτήρια του εντέρου μπορούν να εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου, να γίνονται πιο παθογόνα αποκτώντας την ικανότητα να μεταναστεύουν διαμέσου του εντερικού φραγμού και να παραμένουν σε άλλα όργανα, οδηγώντας έτσι σε χρόνιες φλεγμονές και σχετικές παθολογίες.

Η ερευνητική ομάδα μελέτησε τη γενετική και τη συμπεριφορά ενός είδους δυνητικά παθογόνων βακτηρίων, τα οποία εισήγαγε σε ένα είδος ποντικιών που δεν διαθέτει τα δικά του εντερικά μικρόβια. Με την πάροδο του χρόνου, διαπίστωσαν ότι αυτά τα μικρόβια εξελίχθηκαν σε δύο διαφορετικούς πληθυσμούς: έναν που συμπεριφερόταν παρόμοια με το προγονικό στέλεχος και έναν άλλο που απέκτησε μικροσκοπικές μεταλλάξεις στο DNA του, που του επέτρεπε να ζει στις βλεννογόνες επενδύσεις του εντέρου και να παραμένει στους λεμφαδένες και το ήπαρ.

Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά παθογόνα που προκαλούν ταχεία ενεργοποίηση του ανοσολογικού συστήματος, αυτές οι μικρές αποικίες των μετατοπισμένων βακτηρίων παραμένουν ημι-κρυμμένες στα όργανα και μπορούν να διαφύγουν της ανοσολογικής προστασίας -τουλάχιστον προσωρινά. Οι συγγραφείς διαπίστωσαν ότι με την πάροδο του χρόνου, η παρουσία τους μπορεί τελικά να πυροδοτήσει φλεγμονώδεις ασθένειες. Το φαινόμενο αυτό μπορεί να εξηγήσει τουλάχιστον εν μέρει γιατί ορισμένοι άνθρωποι με δυνητικά παθογόνα βακτήρια δεν αρρωσταίνουν ποτέ και γιατί ο κίνδυνος ασθένειας αυξάνεται με την ηλικία, λένε οι ερευνητές.

Αυτή η ικανότητα των βακτηρίων του εντέρου να γίνονται πιο παθογόνα οφείλεται σε ένα φαινόμενο που ονομάζεται «εξέλιξη εντός του ξενιστή», το οποίο εξηγεί γιατί τα μεμονωμένα είδη βακτηρίων που ζουν στο έντερο προσαρμόζονται και εξελίσσονται κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Το εύρημα αυτό υποδηλώνει ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες που επηρεάζουν τον ρυθμό ή την πορεία της εξέλιξης εντός του ξενιστή, θα έχουν επίσης σημαντικές επιπτώσεις στην ανάπτυξη ασθενειών που προκαλούνται από τα μικρόβια.

Για παράδειγμα, οι άνθρωποι που ακολουθούν μια υγιεινή διατροφή τείνουν να αναπτύσσουν ποικίλες βακτηριακές κοινότητες στα έντερά τους. Αυτό σημαίνει ότι πολλά διαφορετικά μικρόβια ανταγωνίζονται για χώρο και πόρους, περιορίζοντας το μέγεθος του πληθυσμού οποιουδήποτε μεμονωμένου είδους και μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες να αναδυθούν δυνητικά ανθυγιεινές παραλλαγές και να διαφύγουν από το έντερο. Ωστόσο, σε λιγότερο ποικιλόμορφες βακτηριακές κοινότητες μπορεί να ανοίξουν περισσότερες κόγχες μέσα στο έντερο, αυξάνοντας την πιθανότητα να προκύψουν βλαβερές βακτηριακές παραλλαγές, εξήγησε ο Παλμ.

Η κατανόηση του ρόλου της εξέλιξης εντός του ξενιστή στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς των βακτηρίων στο έντερο, σύμφωνα με τους ερευνητές, μπορεί τελικά να αποκαλύψει νέες θεραπευτικές παρεμβάσεις που μπορούν να περιορίσουν ή να ανακατευθύνουν αυτή τη διαδικασία για την πρόληψη της ανάπτυξης ποικίλων ασθενειών που σχετίζονται με το «διαρρέον έντερο».

ΠΗΓΗ: Medicalxpress