Βόρεια Μακεδονία: Έκθεση με σχέδια του Έλληνα αρχιτεκτονικά Κ. Δοξιάδη, με αφορμή τη συμπλήρωση 60 χρόνων από τον καταστροφικό σεισμό στα Σκόπια

Σκόπια, 25 Σεπτεμβρίου 2023 (του ανταποκριτή της ΕΡΤ-Νίκου Φραγκόπουλου) 

Με αφορμή τη συμπλήρωση 60 χρόνων από τον καταστροφικό σεισμό στα Σκόπια,  στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης  της πόλης φιλοξενείται η αρχιτεκτονική έκθεση «The future as a project-Doxiadis in Skopje». 

Η έκθεση αυτή έχει ως στόχο να θέσει εκ νέου στο επίκεντρο της προσοχής το αφήγημα για την ανασυγκρότηση της πόλης των Σκοπίων μετά τον σεισμό του 1963 και τον ρόλο που διαδραμάτισε  και την συνεισφορά του Έλληνα αρχιτέκτονα και πολεοδόμου Κωνσταντίνου Δοξιάδη στο εγχείρημα αυτό. Τα τελευταία χρόνια, τόσο ο Δοξιάδης όσο και η μοντερνιστική κληρονομιά των Σκοπίων απολαμβάνουν αυξημένο ενδιαφέρον από την αρχιτεκτονική κοινότητα των Βαλκανίων, αλλά και ευρύτερα. 

Η έκθεση, η οποία θα παραμείνει ανοιχτή μέχρι την 20η Ιανουαρίου 2024, τοποθετήθηκε στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στα Σκόπια πέντε χρόνια αργότερα μετά την πρώτη παρουσίασή της στο Μουσείο Μπενάκη στην Αθήνα και έχει εμπλουτιστεί με έργα τέχνης από τη συλλογή του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης στα Σκόπια που έχουν δωρίσει Έλληνες καλλιτέχνες. 

Την έκθεση, την οποία εγκαινίασε η Ελληνίδα Πρέσβης, Σοφία Φιλιππίδου, διοργανώνουν η Ελληνική Πρεσβεία στα Σκόπια σε συνεργασία με το Γραφείο Αναπτυξιακών Προγραμμάτων των Ηνωμένων Εθνών και με το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στα Σκόπια. 

Ο σεισμός στα Σκόπια  ο οποίος ήταν μεγέθους 6,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ σημειώθηκε στις 26 Ιουλίου του 1963. Ο σεισμός είχε ως απολογισμό 1.070 νεκρούς και πάνω από 3.000 τραυματίες, ενώ άφησε περισσότερους από 200.000 κατοίκους άστεγους. 

Ο σεισμός συνέβη ώρα 5: 17 πρωινή και υπήρξε ιδιαίτερα καταστροφικός. Τα 4/5 των οικοδομών του ιστορικού κέντρου της πόλης κατέρρευσαν, όπως και πολλά δημόσια κτήρια. 

Αμέσως προκλήθηκε ένα κύμα συμπάθειας για τους δοκιμαζόμενους κατοίκους των Σκοπίων και η ανταπόκριση της διεθνούς κοινότητας για παροχή βοήθειας ήταν ακαριαία, σε μια εποχή όπου κυριαρχούσε ο Ψυχρός Πόλεμος και η ιδεολογική αντιπαράθεση Ανατολής – Δύσης ήταν στο ζενίθ. Η τότε Γιουγκοσλαβία (στην οποία ανήκαν τα Σκόπια) μπορεί να ανήκε στο Κίνημα των Αδεσμεύτων, αλλά από τους Δυτικούς χρεωνόταν στο κομμουνιστικό στρατόπεδο. Έτσι ξεκίνησε ένας αγώνας δρόμου για το ποιο από τα δύο στρατόπεδα θα παράσχει την μεγαλύτερη βοήθεια και θα κλέψει τις εντυπώσεις. Αμερικανοί και Σοβιετικοί στρατιώτες κατέφθασαν στα Σκόπια και συναδελφωμένοι για πρώτη φορά από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου επιδόθηκαν στην παροχή των πρώτων βοηθειών. 

Τελικά την πρωτοβουλία για την ανοικοδόμηση των Σκοπίων ανέλαβε ο ΟΗΕ και η συμβολή της Ελλάδας ήταν σημαντική. Ο διεθνής οργανισμός σύστησε ειδικό ταμείο και ανέθεσε τον Νοέμβριο του 1964 την εκπόνηση των σχεδίων για την νέα πόλη των Σκοπίων στο γραφείο του διεθνούς φήμης πολεοδόμου Κωνσταντίνου Δοξιάδη. Συνολικά, το Γραφείο Δοξιάδη απέστειλε 21 ειδικούς στα Σκόπια (μηχανικούς, συγκοινωνιολόγους, αρχιτέκτονες, ειδικούς στα υδραυλικά έργα) . Ένα χρόνο αργότερα, την υλοποίηση των σχεδίων Δοξιάδη ανέλαβε ο Ιάπωνας αρχιτέκτονας Κένζο Τάνγκε, που τιμήθηκε το 1987 με το βραβείο Pritzker, γνωστό και ως Νομπέλ της Αρχιτεκτονικής.