Χθες Δευτέρα, το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), η ένοπλη ομάδα που ηγήθηκε της ένοπλης κουρδικής εξέγερσης για τέσσερις δεκαετίες, σε μια ιστορική ανακοίνωση ανέφερε ότι θα διαλυθεί και θα «αγκαλιάσει τη διαδικασία ειρήνης».
Το σχέδιο αφοπλισμού της μαχητικής οργάνωσης θα μπορούσε να σταματήσει την αιματοχυσία που στοίχισε τη ζωή συνολικά σε περισσότερους από 40.000 ανθρώπους. Όμως αυτό τελικά σημαίνει το τέλος του αγώνα των Κούρδων και την ειρήνευση στην ΝΑ Τουρκία;
Ο αντίκτυπος της απόφασης έχει δυνητικά τεράστιες δυνατότητες. Θα μπορούσε να μειώσει τις εντάσεις ακόμη και στη Συρία και το Ιράκ, όπου ζουν μεγάλοι κουρδικοί πληθυσμοί, να βοηθήσει στην πολιτική σταθερότητα στην Τουρκία και να θεραπεύσει ιστορικές διαιρέσεις στον κουρδικό πληθυσμό της χώρας, που αριθμεί περίπου 15 εκατομμύρια άτομα.
Η ειρηνευτική διαδικασία ξεκίνησε μετά από χρόνια άγριων επιχειρήσεων κατά του ΡΚΚ και κέρδισε δυναμική τον Φεβρουάριο, όταν ο ιστορικός ηγέτης της μαχητικής οργάνωσης Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ο οποίος βρίσκεται φυλακισμένος σε ένα νησί κοντά στην Κωνσταντινούπολη από το 1999, προέτρεψε την οργάνωση να συγκληθεί και να διαλυθεί, καταθέτοντας τα όπλα.
Αυτό συνέβη αφότου ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ένας βασικός σύμμαχος του Ερντογάν και υπερεθνικιστής πολιτικός, έκανε την απροσδόκητη κίνηση τον περασμένο Οκτώβριο ζητώντας από τον Οτσαλάν να διαλύσει την οργάνωση, ενδεχομένως με αντάλλαγμα την απελευθέρωσή του σε κατ’ οίκον περιορισμό.
Υπάρχουν ελπίδες ότι η υπόσχεση για ειρήνη θα προαναγγείλει μεγαλύτερη ευημερία και πολιτικά δικαιώματα. Μεταξύ των μεταρρυθμίσεων που επιδιώκουν μετριοπαθείς Κούρδοι είναι η νομική αναγνώριση της κουρδικής εθνότητας και γλώσσας και η απελευθέρωση χιλιάδων πολιτικών κρατουμένων.
Ο κυριότερος ανάμεσά τους είναι ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς, ο οποίος διεκδίκησε την προεδρία του Ερντογάν το 2014 και το 2018 και βρίσκεται στη φυλακή από το 2016 — παρά την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ότι η φυλάκισή του ήταν αβάσιμη.
«Θέλουμε να αφαιρέσουμε τα όπλα, να γκρεμίσουμε το τείχος της τρομοκρατίας και να αγκαλιάσουμε ο ένας τον άλλον σφιχτά», δήλωσε από την πλευρά του ο πρόεδρος Ερντογάν νωρίτερα φέτος.
Οι επιφυλάξεις
Ωστόσο, η έλλειψη συγκεκριμένων υποσχέσεων που δόθηκαν κατά τη διάρκεια των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων, οι οποίες καλύπτονταν από μυστικότητα, άφησε επίσης πολλούς επιφυλακτικούς για το τι είδους ειρήνη μπορεί να επιτευχθεί.
Σε αυτές τις ανησυχίες προστέθηκε η σύλληψη τον Μάρτιο του κύριου πολιτικού αντιπάλου του Ερντογάν, του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου , στο πλαίσιο μιας ευρείας καταστολής της αντιπολίτευσης και της κοινωνίας των πολιτών, η οποία έχει καλλιεργήσει σκεπτικισμό σχετικά με το αν η ειρηνευτική διαδικασία μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερες ελευθερίες.
«Ο δρόμος προς την ειρήνη δεν είναι ποτέ ομαλός, αλλά είναι σημαντικό ότι έχουμε ξεκινήσει αυτό το μονοπάτι», δήλωσε από την πλευρά της η Σέρα Μπουσάκ, δήμαρχος του Ντιγιαρμπακίρ, η οποία προέρχεται από το φιλοκουρδικό Κόμμα Ισότητας του Λαού και Δημοκρατίας, το οποίο υποστήριζε την ειρηνευτική διαδικασία.
«Ο κόσμος ανησυχεί για το πώς μια κυβέρνηση που έχει δημιουργήσει ένα τόσο έντονο κλίμα πίεσης μπορεί να αλλάξει και να τείνει χέρι της ειρήνης», πρόσθεσε πριν από την ανακοίνωση του PKK.
Οι Κούρδοι, οι οποίοι αποτελούν σχεδόν το ένα πέμπτο του πληθυσμού των 85 εκατομμυρίων της Τουρκίας, αποτελούν «αναπόσπαστο μέρος του τουρκικού έθνους», δήλωσε τη Δευτέρα ο Μεχμέτ Ουτσουμ, ένας από τους κορυφαίους συμβούλους του Ερντογάν. «Η Δημοκρατία της Τουρκίας είναι επίσης το Εθνικό Κράτος των Κούρδων… Θα εφαρμοστούν ολοκληρωμένες μεταρρυθμίσεις στη δημοκρατία και το κράτος δικαίου».
Ωστόσο, αυτές οι ανέξοδες υποσχέσεις έρχονται μετά από χρόνια έντονης πίεσης και υπάρχουν αμφιβολίες για το αν η κυβέρνηση θα τηρήσει τις υψηλές υποσχέσεις της. Από το 2016, 170 Κούρδοι δήμαρχοι έχουν απομακρυνθεί από τα αιρετά αξιώματά τους.
Όμως και για τον Ερντογάν, τα διακυβεύματα είναι επίσης υψηλά. Η εξασφάλιση της ειρήνης θα μπορούσε να συμβάλει στον εξωραϊσμό της εικόνας του και να λειάνει τις κατηγορίες ότι έχει υιοθετήσει απολυταρχικές μεθόδους μετά από 22 χρόνια στην εξουσία.
Πιο άμεσα, η προσέλκυση των Κούρδων θα μπορούσε επίσης να εξυπηρετήσει την προσωπική πολιτική του ατζέντα. Η απομάκρυνση των Δημοκρατικών βουλευτών από την υπόλοιπη αντιπολίτευση θα τον βοηθούσε να υποστηρίξει συνταγματικές αλλαγές για την κατάργηση των ορίων θητείας, οι οποίες θα του επέτρεπαν να θέσει ξανά υποψηφιότητα για πρόεδρος, σχολιάζουν πολλοί αναλυτές.
Μάλιστα, πολλοί θεωρούν την πρωτοβουλία λιγότερο ως μια ειλικρινή προσπάθεια επίλυσης του κουρδικού ζητήματος και περισσότερο ως μια υπολογισμένη κίνηση του προέδρου Ερντογάν για να εδραιώσει και να επεκτείνει την εξουσία του.
Η γεωπολιτική διάσταση
Υπάρχουν όμως και γεωπολιτικές επιπτώσεις για την Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, και τους δυτικούς συμμάχους της.
Ο τερματισμός των εχθροπραξιών με το PKK, το οποίο έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ και την ΕΕ, θα μπορούσε να βοηθήσει στη σταθεροποίηση της Συρίας, αφότου οι φιλικά προσκείμενοι στην Άγκυρα αντάρτες κατέλαβαν τον έλεγχο της Δαμασκού τον Δεκέμβριο. Η χώρα φιλοξενεί χιλιάδες Κούρδους μαχητές των υποστηριζόμενων από τις ΗΠΑ Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων.
Παρά το πανηγυρικό κλίμα και τα καθησυχαστικά λόγια της κυβέρνησης, κανείς δεν αμφιβάλλει για το μέγεθος της πρόκλησης. Για παράδειγμα, σκληροπυρηνικές ομάδες εντός του PKK θα μπορούσαν να αρνηθούν να καταθέσουν τα όπλα τους και να συνεχίσουν να υπάρχουν εστίες έντασης — παρόμοια με ό,τι συνέβη στην Κολομβία μετά την ειρηνευτική διαδικασία του 2016 — αν και αναλυτές δηλώνουν ότι οι δυνάμεις ασφαλείας της Τουρκίας είναι βέβαιες ότι θα είναι σε θέση να περιορίσουν οποιαδήποτε απειλή.
Πηγή: Financial Times
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος