Οι πυρηνικές δοκιμές ξαναήρθαν στο προσκήνιο, μετά την έκκληση του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ προς την αμερικανική στρατιωτική ηγεσία να επαναλάβει τις δοκιμές πυρηνικών όπλων, προκειμένου —όπως είπε— η Ουάσινγκτον «να συμβαδίσει» με χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα.
Η πυρηνική εποχή ξεκίνησε πριν από 80 χρόνια, όταν οι ΗΠΑ έριξαν δύο ατομικές βόμβες στις ιαπωνικές πόλεις Χιροσίμα και Ναγκασάκι, σηματοδοτώντας το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι βόμβες σκότωσαν ακαριαία περίπου 110.000 ανθρώπους και χιλιάδες άλλους τις επόμενες ημέρες, εβδομάδες, μήνες και χρόνια.
Αποτέλεσαν το έναυσμα για την έναρξη της κούρσας εξοπλισμών της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, στην οποία οι ΗΠΑ και η Σοβιετική Ένωση, καθώς και η Βρετανία, η Γαλλία και η Κίνα, αγωνίζονταν για να αναπτύξουν όλο και πιο ισχυρά πυρηνικά όπλα.
Μεταξύ 1945 και 1996, οι πυρηνικές δυνάμεις διεξήγαγαν περισσότερες από 2.000 δοκιμές. Καθεμία από αυτές τα χώρες ανέπτυξε το δικό της πυρηνικό αποτρεπτικό μέσο, το οποίο, ανάλογα με την οπτική γωνία του καθενός, υποστηρίζει ή υπονομεύει την ασφάλεια του κόσμου μέχρι σήμερα.
Και όπως στην Ιαπωνία, όπου εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι πέθαναν από τραυματισμούς και ασθένειες που σχετίζονται με την ακτινοβολία τα χρόνια μετά το 1945, αυτές οι πυρηνικές δοκιμές κατέστρεψαν τις ζωές, την υγεία και τη γη των ανθρώπων που ζούσαν σε κοντινές περιοχές.
Αργότερα, η Ινδία, το Πακιστάν και η Βόρεια Κορέα πραγματοποίησαν επίσης τις δικές τους δοκιμές, προτού μια σειρά διεθνών συνθηκών περιορίσει σχεδόν πλήρως αυτές τις πρακτικές. Μόνο η Βόρεια Κορέα έχει δοκιμάσει πυρηνικά όπλα στον 21ο αιώνα – πιο πρόσφατα το 2017 -, ενώ ατμοσφαιρικές δοκιμές δεν έχουν πραγματοποιηθεί από το 1980.
Ωστόσο, «δεν είναι πρόβλημα του παρελθόντος», διαβεβαιώνει η Τογκζάν Κασένοβα, ερευνήτρια του Carnegie Endowment for International Peace, η οποία μελετά την πυρηνική πολιτική. Αν και πολλά πυρηνικά όπλα πυροδοτήθηκαν πριν από δεκαετίες κατά τη διάρκεια των δοκιμών, «πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να πληρώνουν το τίμημα», δήλωσε στο CNN.
«Μοιραζόμαστε τις ίδιες ιστορίες»
Οι πυρηνικές δυνάμεις δοκίμαζαν τις βόμβες τους σε μέρη που θεωρούσαν απομακρυσμένα και αραιοκατοικημένα, συχνά σε εδάφη που είχαν αποικίσει, μακριά από τα δικά τους μεγάλα αστικά κέντρα.
Οι ΗΠΑ διεξήγαγαν τις πυρηνικές τους δοκιμές κυρίως στη Νεβάδα και τα Νησιά Μάρσαλ, στον κεντρικό Ειρηνικό Ωκεανό· η Σοβιετική Ένωση στο Καζακστάν και στο αρχιπέλαγος Νόβαγια Ζεμλία στον Αρκτικό Ωκεανό· το Ηνωμένο Βασίλειο στην Αυστραλία και την ατόλη του Ειρηνικού Κιριτιμάτι· η Γαλλία στην Αλγερία και τη Γαλλική Πολυνησία· και η Κίνα στο Λοπ Νουρ, μια απομακρυσμένη ερημική τοποθεσία στη δυτική επαρχία Ξιντζιάνγκ.
Η Σοβιετική Ένωση δοκίμασε περισσότερες από 450 βόμβες στο πεδίο δοκιμών Σεμιπαλατίνσκ στο Καζακστάν από το 1949 έως το 1989, σε άκρως απόρρητες πόλεις, κατασκευασμένες ειδικά για πυρηνικές δοκιμές. Οι κάτοικοι της περιοχής «δεν γνώριζαν πραγματικά την πλήρη έκτασή τους», δήλωσε στο CNN η Αϊγκερίμ Σεϊτένοβα, ειδικός σε θέματα πυρηνικής δικαιοσύνης και ισότητας των φύλων, η οποία είναι ιδρυτικό μέλος της Ένωσης “Qazaq Nuclear Frontline”.
«Πολλοί από τους συγγενείς μου, πέθαιναν νωρίς όταν ήμουν παιδί και δεν καταλάβαινα γιατί πέθαιναν στα 40 και τα 50 τους», λέει, προσθέτοντας ότι η ίδια και πολλά μέλη της οικογένειάς της πάσχουν από χρόνια προβλήματα υγείας.
Χρόνια μυστικότητας γύρω από τα πεδία δοκιμών έχουν δώσει τη θέση τους σε χρόνια ταμπού, διαπιστώνει η Σεϊτένοβα και εξηγεί ότι η δημιουργία ενός ντοκιμαντέρ για τον αντίκτυπο της πυρηνικής κληρονομιάς του Καζακστάν στις γυναίκες των επόμενων γενεών ήταν και μια «διαδικασία θεραπείας» για την ίδια.
«Οι εμπειρίες του λαού του Καζακστάν δεν είναι μοναδικές. Μοιραζόμαστε τις ίδιες ιστορίες με τους ανθρώπους από τη Γαλλική Πολυνησία του Ειρηνικού, τα Νησιά Μάρσαλ ή την Αυστραλία», καταλήγει.
Δύσκολη η αποτύπωση του προβλήματος
Η κατανόηση του πλήρους αντίκτυπου των πυρηνικών δοκιμών είναι δύσκολη – αμφισβητείται και είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί, δεδομένης της δυσκολίας να αποδοθούν προβλήματα υγείας σε οποιαδήποτε αιτία και να αξιολογηθούν οι ευρύτερες κοινωνικές συνέπειες για τις κοινότητες. Διάφορες μελέτες έχουν προσπαθήσει να μετρήσουν αυτές τις επιπτώσεις, συχνά παράγοντας αποτελέσματα που περιέχουν μεγάλες αβεβαιότητες.
Μια μελέτη που διεξήχθη από το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου (NCI) των ΗΠΑ το 1997 εκτίμησε ότι οι επιφανειακές δοκιμές πυρηνικών όπλων στη Νεβάδα μεταξύ 1951 και 1962 μπορεί να προκάλεσαν μεταξύ 11.300 και 212.000 επιπλέον κρούσματα καρκίνου του θυρεοειδούς στην ευρύτερη περιοχή. Μια μεταγενέστερη ανασκόπηση των ευρημάτων της έρευνας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο αριθμός των κρουσμάτων πιθανό να υποεκτιμάται.
Μελέτες που διεξήχθησαν στην περιοχή γύρω από το πεδίο δοκιμών Σεμιπαλατίνσκ διαπίστωσαν ότι τα ποσοστά θνησιμότητας από καρκίνο και τα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας κατά την πιο εντατική περίοδο πυρηνικών δοκιμών, από το 1949 έως το 1962, ήταν υψηλότερα από ό,τι σε άλλα μέρη του Καζακστάν.
7.232 βόμβες της Χιροσίμα
Εκτός από τις επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων, αυτές οι δοκιμές είχαν και σημαντικές περιβαλλοντικές συνέπειες. Μεταξύ 1946 και 1958, οι ΗΠΑ διεξήγαγαν 67 γνωστές πυρηνικές δοκιμές στα Νησιά Μάρσαλ, οι οποίες είχαν συνολική εκρηκτική ισχύ ισοδύναμη με 7.232 βόμβες της Χιροσίμα.
Οι ΗΠΑ μετεγκατέστησαν τους κατοίκους των Μάρσαλ που ζούσαν στις ατόλες – ή κοντά σε αυτές – που χρησιμοποιούνταν ως πεδία δοκιμών και ορισμένοι δεν έχουν ακόμη επιστρέψει στην πατρίδα τους, παρά τις προσπάθειες που έγιναν στις δεκαετίες του 1970 και του 1980. Χιλιάδες κάτοικοι των Μάρσαλ ζουν τώρα στο Αρκάνσας και σε άλλες μικρότερες κοινότητες στην Οκλαχόμα, το Κάνσας και το Μιζούρι.
Πέντε νησιά καταστράφηκαν μερικώς ή ολοσχερώς και τμήματα των Νήσων Μάρσαλ «εξακολουθούν να είναι μολυσμένα» σχεδόν 70 χρόνια αργότερα, δηλώνει η Ιβάνα Νίκολιτς Χιούζ, η οποία συμμετέχει σε ερευνητική ομάδα του πανεπιστημίου Κολούμπια που ερευνά τα επίπεδα ραδιενέργειας στην περιοχή.
«Βρήκαμε πολύ υψηλές τιμές του ισοτόπου Καίσιο-137 στα τρόφιμα. Επειδή τα φυτά συνεχίζουν να λαμβάνουν θρεπτικά συστατικά από το έδαφος, αν αυτό είναι μολυσμένο, η ραδιενέργεια βιοσυσσωρεύεται», λέει η Χιούζ.
Το 2021, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν ζήτησε συγγνώμη από τους κατοίκους της Γαλλικής Πολυνησίας για τον αντίκτυπο των πυρηνικών δοκιμών, αφού παραδέχτηκε ότι οι δοκιμές «δεν ήταν καθαρές» και είπε ότι η Γαλλία οφείλει ένα «χρέος» στην νησιωτική περιοχή.
Το Ηνωμένο Βασίλειο ενημέρωσε τους βετεράνους πυρηνικών δοκιμών ότι μπορούν να υποβάλουν αίτηση για αποζημίωση στο πλαίσιο ενός γενικού συστήματος συντάξεων πολέμου. Ένας εκπρόσωπος του βρετανικού υπουργείου Άμυνας δήλωσε ότι η υπηρεσία του «έχει δεσμευτεί να συνεργαστεί με βετεράνους πυρηνικών δοκιμών και να ακούσει τις ανησυχίες τους» και ότι βρίσκεται σε εξέλιξη «μια έρευνα για τα ανεπίλυτα ερωτήματα σχετικά με τα ιατρικά αρχεία».
Ογδόντα χρόνια μετά την καταστροφική χρήση πυρηνικών όπλων στην Ιαπωνία και δεκαετίες μετά την πιο εντατική περίοδο υπέργειων δοκιμών, ο πυρηνικός εφιάλτης στον κόσμο απέχει πολύ από το να έχει τελειώσει.
Πηγή: CNN
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος