Τα $100 το βαρέλι πλησίασε η τιμή του πετρελαίου – Τι σημαίνει για την τσέπη μας – Τι θα συμβεί αν μπει το Ιράν στην παγκόσμια αγορά

Δραματική άνοδο σημειώνουν οι τιμές του πετρελαίου με πρόσφατη την κορύφωσή που πλησιάζει το σημαντικό ορόσημο των 100 δολαρίων το βαρέλι.
Η πιθανότητα εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία είναι οπωσδήποτε κυρίαρχος λόγος, αλλά υπάρχουν και άλλοι παράγοντες στο παιχνίδι πέραν του κινδύνου πολέμου. Και τις προβλέψεις περιπλέκει περισσότερο η πιθανότητα συμφωνίας με το Ιράν που αιωρείται στο παρασκήνιο. Οι τιμές του αργού τύπου Brent έφτασαν τα 99,50 δολάρια νωρίς την Τρίτη, μετά την ανακοίνωση της Ρωσίας ότι στέλνει στρατεύματα στην ανατολική Ουκρανία.

Εκτός της προοπτικής ενός πολέμου στην Ουκρανία μια βασική αναντιστοιχία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης έχει επίσης παίξει ρόλο στο να οδηγηθούν οι τιμές σε άνοδο πολύ πριν κλιμακωθούν οι εντάσεις Ουκρανίας-Ρωσίας.

Η ζήτηση για πετρέλαιο έχει αυξηθεί από τα πρώιμα χαμηλά της πανδημίας. Η παραγωγή, ωστόσο, δεν έχει ακολουθήσει ανάλογο ρυθμό.

Το καρτέλ πετρελαίου (ΟΠΕΚ) μείωσε απότομα την παραγωγή καθώς ο COVID-19 εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο, και έχει έχει μόλις προχωρήσει σταδιακά στην αποκατάσταση της παραγωγής.

Επιπλέον, ορισμένα από τα μέλη του ΟΠΕΚ δεν έχουν παράγει τόσο πετρέλαιο όσο συμφώνησαν. Η άντληση του μαύρου χρυσού από το έδαφος είναι πιο περίπλοκη από το άνοιγμα και το κλείσιμο ενός διακόπτη, και ορισμένοι παραγωγοί που μείωσαν την παραγωγή απότομα το 2020 δυσκολεύτηκαν περισσότερο από ό,τι αναμενόταν να την επαναφέρουν.

Στο μεταξύ, οι εταιρείες που ανήκουν στο δημόσιο δέχθηκαν πιέσεις από τους μετόχους τους να κάνουν επιστροφές αντί να αντλούν όσο το δυνατόν περισσότερο πετρέλαιο.

Και οι εταιρείες έχουν κάνει ακριβώς αυτό, που σημαίνει ότι η προσφορά ήταν μικρότερη από ό,τι θα περίμεναν πολλοί παρατηρητές.

Οι κυβερνήσεις και ορισμένοι επενδυτές πιέζουν επίσης τις εταιρείες πετρελαίου να δράσουν πιο σθεναρά στην κλιματική αλλαγή, αν και αυτό θεωρείται ευρέως ότι έχει πολύ μικρότερο αντίκτυπο, μέχρι στιγμής, στη μειωμένη παραγωγή.

Τι σημαίνει αυτό σε σκληρούς αριθμούς; Το 2020, οι τιμές του αργού πετρελαίου Brent, το συνήθως χρησιμοποιούμενο παγκόσμιο σημείο αναφοράς, ήταν κατά μέσο όρο λιγότερο από 42 δολάρια το βαρέλι, εξαιρετικά χαμηλά. Το 2021, ανέβηκε κατά μέσο όρο λίγο λιγότερο από τα 71 $.

Οι τιμές πέρασαν το μεγαλύτερο μέρος του Φεβρουαρίου σε διαπραγμάτευση στα χαμηλά $90, και ακόμη και αν οι εντάσεις στην Ουκρανία αποκλιμακωθούν στο “καλύτερο σενάριο”, το πετρέλαιο πιθανότατα δεν θα κατέβαινε κάτω από τα 84 δολάρια το βαρέλι, σύμφωνα με πρόσφατη πρόβλεψη από αναλυτές της JP Morgan Chase.

Η άνοδος των τιμών του πετρελαίου θα επηρεάσει όλους μας…

Οι αυξανόμενες τιμές του πετρελαίου ωφελούν τους παραγωγούς , αλλά αυξάνουν το κόστος για όλους τους άλλους. Και αυτό καταστέλλει την οικονομική δραστηριότητα, καθώς τόσο οι καταναλωτές όσο και οι εταιρείες ανταποκρίνονται στις υψηλότερες τιμές μειώνοντας.

Οι τιμές της βενζίνης στις ΗΠΑ υπερβαίνουν επί του παρόντος κατά μέσο όρο τα 3,50 δολάρια το γαλόνι, ο υψηλότερος μέσος όρος από το 2014. Εάν οι τιμές του αργού αυξηθούν υψηλότερα, οι τιμές της βενζίνης είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα ανέβουν περισσότερο.

Το μεγαλύτερο βάρος πέφτει στις οικογένειες με χαμηλότερο εισόδημα, καθώς ξοδεύουν μεγαλύτερο ποσοστό του οικογενειακού τους προϋπολογισμού σε βενζίνη.

Εν τω μεταξύ, η αύξηση των τιμών του φυσικού αερίου θα αυξήσει τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας και θέρμανσης κατοικιών. Το αυξανόμενο κόστος μεταφοράς, ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας θα συμβάλει στον πληθωρισμό, ο οποίος βρίσκεται ήδη στο υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων 40 ετών στις ΗΠΑ, αν και υπάρχει συζήτηση για το πόσο θα διαρκέσει ο αντίκτυπος.

Μια ρωσική εισβολή θα έπληττε περισσότερο την Ευρώπη

Οι αυξήσεις των τιμών θα γίνουν αισθητές παγκοσμίως, όμως η μείωση των ρωσικών εξαγωγών θα έπληττε την Ευρώπη πολύ πιο σκληρά από τις ΗΠΑ, δεδομένης της εξάρτησης της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υποσχεθεί ότι θα επιβάλει κυρώσεις εάν η Ρωσία εισβάλει. Και την Τρίτη ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς ανακοίνωσε ότι ο αγωγός Nord Stream 2, ο οποίος δεν έχει ακόμη ανοίξει αλλά πρόκειται να μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Ρωσία στην Ευρώπη “δεν μπορεί να συνδεθεί”.

Επειδή ο αγωγός δεν λειτουργεί ακόμη, αυτό δεν μειώνει άμεσα τις ρωσικές εξαγωγές, αλλά υποδηλώνει ότι τουλάχιστον ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι πρόθυμοι να απορροφήσουν δυνητικά έντονες αυξήσεις τιμών για διπλωματικούς λόγους.

Οι ΗΠΑ και άλλες χώρες συζητούν εναλλακτικές πηγές φυσικού αερίου και πετρελαίου για να αντισταθμίσουν το έλλειμμα της Ρωσίας, αλλά δεν είναι σαφές πόσα θα μπορούσαν να διατεθούν στην Ευρώπη, δεδομένης της στενότητας στην παγκόσμια αγορά

Τι θα μπορούσαν να σημαίνουν οι υψηλές τιμές του πετρελαίου για το κλίμα

Οι παγκόσμιοι ηγέτες έχουν ζητήσει μια επείγουσα απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα για τη μείωση των καταστροφικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

Αλλά αυτή η ώθηση έρχεται ακριβώς την ίδια στιγμή που εκλιπαρούν για περισσότερη παραγωγή ορυκτών καυσίμων βραχυπρόθεσμα, ώστε να μειωθούν οι τιμές και να κατευναστεί η δημόσια οργή.

Πρόκειται για μια εκτός ελέγχου κατάσταση με τις υψηλές τιμές του πετρελαίου να επιτείνουν τη σύγχυση.

Από τη μία πλευρά, οι υψηλές τιμές αποθαρρύνουν την κατανάλωση πετρελαίου με τους ανθρώπους να είναι πιο πιθανό να αγοράσουν οικονομικά ή ηλεκτρικά οχήματα, για παράδειγμα, ή να ταξιδεύουν λιγότερο, ενώ στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, οι υψηλές τιμές για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο δημιουργούν κίνητρο για τις εταιρείες να στραφούν σε φθηνότερες εναλλακτικές λύσεις όπως η ηλιακή και η αιολική.

Και στη μέση ο μπαλαντέρ.. Ιράν

Ο κίνδυνος αύξησης της τιμής τραβάει την προσοχή αυτή τη στιγμή, αλλά υπάρχει επίσης η πιθανότητα οι τιμές του πετρελαίου να πέσουν κατακόρυφα.

Η πιο πιθανή αιτία, είναι η νέα πυρηνική συμφωνία με το Ιράν.

Οι ΗΠΑ αποχώρησαν από την πυρηνική συμφωνία του Ιράν το 2015 κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης Τραμπ και έπληξαν τη χώρα με τιμωρητικές κυρώσεις μεταξύ των οποίων η δραστικός περιορισμός της ποσότητας πετρελαίου που μπορεί να εξάγει.

Επί του παρόντος βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις για την αναβίωση της συμφωνίας του 2015. Εάν πετύχει, τότε πολύ ιρανικό πετρέλαιο θα κατευθυνθεί στις παγκόσμιες αγορές.
Αυτά τα ιρανικά βαρέλια λογικά θα μείωναν τις τιμές. Και ορισμένοι αναλυτές σημειώνουν ότι ο αντίκτυπος θα μπορούσε να είναι ακόμη μεγαλύτερος λόγω οτι μια συμφωνία θα μπορούσε να επηρεάσει τη Σαουδική Αραβία. Μέχρι στιγμής, η Σαουδική Αραβία – κυρίαρχη φωνή στον ΟΠΕΚ – έχει επιλέξει να κρατήσει σφιχτή την αγορά, αποκομίζοντας τα οφέλη των υψηλότερων τιμών.

Αλλά ο μεγαλύτερος ανταγωνισμός από το Ιράν θα μπορούσε να προκαλέσει μια απότομη αλλαγή στρατηγικής. Εάν μια συμφωνία με το Ιράν αναγκάσει τη Σαουδική Αραβία να αξιοποιήσει τα απούλητα αποθέματά της πετρελαίου για να υπερασπιστεί το μερίδιο αγοράς της, τότε ξαφνικά δύο νέες πηγές πετρελαίου έρχονται στο προσκήνιο. Αυτό θα ωθούσε τις τιμές προς τα κάτω, πιθανώς σημαντικά.

Και υπάρχει ακόμη ένα μπαλαντέρ . Μια νέα παραλλαγή του κορωνοϊού θα μπορούσε ενδεχομένως να μειώσει τις τιμές του πετρελαίου αναζωογονώντας την προοπτική νέων περιορισμών ή ταξιδιωτικών περιορισμών, που πιθανότατα θα ωθούσαν τη ζήτηση πετρελαίου προς τα κάτω.

Σε τελική ανάλυση, οι αγορές πετρελαίου – όπως και κάθε άλλη πτυχή της ζωής στις μέρες μας της πανδημίας- είναι μια συνεχής πηγή αβεβαιότητας.

Επιμέλεια – Μετάφραση: Γρηγόρης Τάτσης