Οι αποφάσεις των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ για τις εντάσεις της συγκυρίας

ανταπόκριση από τις Βρυξέλλες: Γιώργος Συριόπουλος

Στη σημερινή συνάντησή τους, στις Βρυξέλλες, οι υπουργοί Εξωτερικών Υποθέσεων τηςΕΕ συζήτησαν για την κατάσταση στο Ιράν, την Ουκρανία, τη Μέση Ανατολή, την Κίνα και τις σχέσεις με τον Καναδά.

Η συνάντηση, υπό την προεδρία της Ύπατης Εκπροσώπου της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Κάγια Κάλλας, επικεντρώθηκε στην ανάγκη αποκλιμάκωσης των εντάσεων, ενίσχυσης της διπλωματίας και λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων.

Ιράν: Διπλωματία και Αποκλιμάκωση

Οι υπουργοί Εξωτερικών εξέφρασαν έντονη ανησυχία για τις πρόσφατες στρατιωτικές ενέργειες του Ιράν, που κλιμακώνουν τις εντάσεις στη Μέση Ανατολή. Η Ύπατης Εκπρόσωπος τόνισε πως η ΕΕ παραμένει ανυποχώρητη στη θέση της ότι το Ιράν δεν πρέπει να αποκτήσει πυρηνικό όπλο, καθώς κάτι τέτοιο θα αποτελούσε απειλή για τη διεθνή ασφάλεια. Παράλληλα, υπογράμμισε την ανάγκη αποκλιμάκωσης μέσω διπλωματίας, καλώντας όλες τις πλευρές να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Συζητήθηκαν οι πρόσφατες συνομιλίες στη Γενεύη, όπου το Ιράν φάνηκε ανοιχτό σε διάλογο για το πυρηνικό του πρόγραμμα, αλλά και για ευρύτερα ζητήματα ασφάλειας, όπως οι υβριδικές επιθέσεις, η κράτηση Ευρωπαίων πολιτών και η υποστήριξη της Ρωσίας.

Οι υπουργοί συμφώνησαν να διατηρηθούν ανοιχτά τα διαπλωματικά κανάλια, με σχέδια για περαιτέρω συνομιλίες σύντομα. Επιπλέον, η ΕΕ εξέφρασε ανησυχία για πιθανή κλιμάκωση που θα επηρεάσει το Στενό του Ορμούζ, με παγκόσμιες επιπτώσεις στο εμπόριο.

Ουκρανία: Στήριξη και Κυρώσεις

Η κατάσταση στην Ουκρανία παρέμεινε κεντρικό θέμα, με τη συμμετοχή του Ουκρανού Υπουργού Εξωτερικών, Αντρίι Σιμπίχα.

Οι υπουργοί καταδίκασαν την κλιμάκωση των ρωσικών επιθέσεων, ιδιαίτερα μετά τις πρόσφατες απώλειες στο Κίεβο.

Η ΕΕ δεσμεύτηκε να εγκρίνει το 18ο πακέτο κυρώσεων κατά της Ρωσίας έως το τέλος της εβδομάδας, παρά την ανακοίνωση της Ουγγαρίας ότι θα το μπλοκάρει. Η Κάγια Κάλλας ανέφερε πως θα συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις για να υπάρξει συμβιβασμός.

Το πακέτο περιλαμβάνει μέτρα για την αποδυνάμωση της ρωσικής πολεμικής μηχανής, ενώ εξετάζεται και η επιβολή ανώτατου ορίου τιμών στο ρωσικό πετρέλαιο, αν και υπάρχουν επιφυλάξεις λόγω της απουσίας συναίνεσης από το G7 και των εξελίξεων στη Μέση Ανατολή.

Στρατιωτικά, η ΕΕ ανακοίνωσε ότι το 80% των δεσμεύσεων για τη διετή πρωτοβουλία υποστήριξης της Ουκρανίας έχει καλυφθεί, με στόχο την πλήρη κάλυψη του εναπομείναντος 20%.

Επίσης, συζητήθηκαν οι υβριδικές απειλές της Ρωσίας, όπως σαμποτάζ και κυβερνοεπιθέσεις, με την ΕΕ να προωθεί τη νέα στρατηγική αντιμετώπισης υβριδικών απειλών.

Τέλος, εξετάστηκε η επέκταση των στρατιωτικών και πολιτικών αποστολών της ΕΕ στην Ουκρανία, με έμφαση στην εκπαίδευση Ουκρανών στρατιωτών κοντά στα σύνορα, αν και οι αποφάσεις θα ληφθούν μετά από κατάπαυση του πυρός.

Ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα
Επανεξέταση συμφωνίας ΕΕ – Ισραήλ

Οι υπουργοί επικεντρώθηκαν στην ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα, καλώντας για πλήρη κατάπαυση του πυρός και άρση του αποκλεισμού τροφίμων και φαρμάκων, που, όπως τόνισαν, δεν ενισχύει την ασφάλεια του Ισραήλ αλλά επιδεινώνει τα δεινά των Παλαιστινίων.

Συζητήθηκε η επανεξέταση της συμμόρφωσης του Ισραήλ με το Άρθρο 2 της Συμφωνίας Σύνδεσης ΕΕ-Ισραήλ, με βάση έκθεση νομικών εμπειρογνωμόνων που διαπιστώνει παραβιάσεις. Στόχος είναι η βελτίωση της κατάστασης επί του εδάφους, ιδιαίτερα στην κατανομή ανθρωπιστικής βοήθειας, που παραμένει εγκλωβισμένη στα σύνορα.

Το Άρθρο 2 της Συμφωνίας Σύνδεσης ΕΕ-Ισραήλ (επίσημα γνωστής ως “Euro-Mediterranean Agreement establishing an Association between the European Communities and their Member States, of the one part, and the State of Israel, of the other part”, που τέθηκε σε ισχύ το 2000) καθιστά τον σεβασμό των δημοκρατικών αρχών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων προϋπόθεση για τη διατήρηση της συμφωνίας. Εάν κάποιο από τα μέρη κριθεί ότι παραβιάζει αυτές τις αρχές, η ΕΕ ή το Ισραήλ μπορούν να αναλάβουν μέτρα, όπως η αναστολή τμημάτων της συμφωνίας ή η επιβολή κυρώσεων, μετά από διαβούλευση.

Στην πράξη, το άρθρο αυτό χρησιμοποιείται ως βάση για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης του Ισραήλ, ιδιαίτερα σε σχέση με ζητήματα όπως η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα ή οι πολιτικές στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη.

Το Ισραήλ, ως σημαντικός εταίρος της ΕΕ στη Μεσόγειο, αποκομίζει ουσιαστικά πρακτικά οφέλη, όπως προτημιασικό δασμολόγιο στον εμπορικό και χρηματοδοτήσεις στον επιστημονικό τομέα.

Η ΕΕ θα ξεκινήσει διάλογο με το Ισραήλ για να παρουσιάσει τα ευρήματα και να απαιτήσει συγκεκριμένες βελτιώσεις. Εάν δεν υπάρξει πρόοδος, οι υπουργοί θα εξετάσουν περαιτέρω μέτρα τον Ιούλιο, συμπεριλαμβανομένων πιθανών κυρώσεων ή περιορισμών στο εμπόριο από κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, σύμφωνα με πρόσφατη απόφαση ευρωπαϊκού δικαστηρίου.

Κίνα: Εμπόριο, Συνεργασία και Εντάσεις

Η Κίνα αποτέλεσε αντικείμενο συζήτησης μόνο μεταξύ υπουργών, ενόψει της επικείμενης Συνόδου ΕΕ-Κίνας. Οι υπουργοί αναγνώρισαν τη σημασία της Κίνας ως εμπορικού εταίρου και συνεργάτη σε ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή. Ωστόσο, εξέφρασαν ανησυχίες για την υποστήριξη της Κίνας στη Ρωσία, τις κυβερνοεπιθέσεις, την πολιτική παρέμβαση στις δημοκρατίες και τις καταναγκαστικές εμπορικές πρακτικές.

Γεωργία: Καταστολή και Πιθανές Κυρώσεις

Η αυξανόμενη καταστολή στη Γεωργία, συμπεριλαμβανομένων επιθέσεων κατά της αντιπολίτευσης και των μέσων ενημέρωσης, προκάλεσε έντονη ανησυχία. Οι υπουργοί εξέφρασαν αποτροπή για τη δυσανάλογη καταδίκη διαδηλωτών και τη χρήση του δικαστικού συστήματος ως εργαλείου καταστολής. Συζητήθηκε η επιβολή κυρώσεων κατά συγκεκριμένων ατόμων, όπως δικαστών και αξιωματούχων που εμπλέκονται σε παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν επιτεύχθηκε συμφωνία, αλλά το θέμα θα επανεξεταστεί τον Ιούλιο.

Καναδάς: Ενίσχυση Συνεργασίας

Η ΕΕ επισημαίνει πρόοδο στις σχέσεις με τον Καναδά, με τη σύναψη νέας εταιρικής σχέσης για την ασφάλεια και την άμυνα. Η συμφωνία ενισχύει τη συνεργασία σε θέματα όπως η Ουκρανία, η κυβερνοασφάλεια και οι αναδυόμενες τεχνολογίες, ενώ ανοίγει την πόρτα για πρόσβαση καναδικών εταιρειών σε ευρωπαϊκά κίνητρα για τη βιομηχανία άμυνας.

Ρωσικός «Σκιώδης Στόλος» και Κυρώσεις

Η ΕΕ εντείνει τις προσπάθειες για την αντιμετώπιση του ρωσικού «σκιώδους στόλου», που χρησιμοποιείται για την παράκαμψη των κυρώσεων. Χώρες όπως η Τανζανία έχουν αποσύρει την εγγραφή επτά πλοίων, ενώ Παναμάς, Ονδούρα και Μπαρμπάντος δεσμεύτηκαν να μην καταγράφουν ύποπτα πλοία. Οι ευρωπαϊκές αντιπροσωπείες συνεργάζονται με τρίτες χώρες για την ενίσχυση των μέτρων.