Αυστραλία: «Φρένο» στα κοινωνικά δίκτυα για ανήλικους – αλλά με τίμημα τα προσωπικά δεδομένα;

Τον Νοέμβριο του 2024, η Αυστραλία ανακοίνωσε την απαγόρευση χρήσης των κοινωνικών δικτύων σε παιδιά κάτω των 16 ετών, χωρίς να αναφέρει, ονομαστικά, τις πλατφόρμες που θα περιλαμβάνονται στον περιορισμό.

Η 10η Δεκεμβρίου του 2025 είναι η ημερομηνία έναρξης της απαγόρευσης χρήσης των κοινωνικών δικτύων έχοντας ως στόχο τον περιορισμό των βλαβερών επιπτώσεων στους ανήλικους. Η πολιτική αυτή παρακολουθείται στενά από ηγέτες, από όλο τον κόσμο.

Οι πλατφόρμες που έχουν ως κύριο σκοπό την επικοινωνία θα εξαιρεθούν

Σύμφωνα με τις αποφάσεις της κυβέρνησης, οι πλατφόρμες θα εξαιρούνται αν έχουν ως κύριο σκοπό:

• Μηνύματα, email, φωνητικές κλήσεις ή βιντεοκλήσεις
• Παιχνίδια online
• Επαγγελματική δικτύωση ή επαγγελματική ανάπτυξη
• Κοινοποίηση πληροφοριών για προϊόντα ή υπηρεσίες
• Εκπαίδευση
• Επικοινωνία μεταξύ εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και μαθητών ή των οικογενειών τους
• Υγεία
• Διευκόλυνση επικοινωνίας μεταξύ παρόχων υγειονομικής περίθαλψης και των χρηστών των υπηρεσιών τους

To βρετανικό πρόγραμμα «Age Check Certification Scheme»

Η Αυστραλία αναμένεται να ακολουθήσει παρόμοια πορεία για την επαλήθευση ηλικίας με αυτή που εφαρμόστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο και περιλαμβάνει επιλογές όπως:

• Επιβεβαίωση ότι ο χρήστης είναι άνω των 18 μέσω τραπεζών ή παρόχων κινητής
• Ανάθεση στους χρήστες να ανεβάσουν φωτογραφία που θα αντιστοιχηθεί με έγγραφο ταυτότητας
• Χρήση τεχνολογίας εκτίμησης ηλικίας μέσω προσώπου

Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ανέθεσε στο βρετανικό πρόγραμμα «Age Check Certification Scheme» να εξετάσει τους τρόπους με τους οποίους η Αυστραλία θα μπορούσε να εφαρμόσει την απαγόρευση και η τελική του έκθεση δημοσιεύτηκε την Κυριακή, 31/8. Η μελέτη ανέλυσε διάφορες μεθόδους – συμπεριλαμβανομένων της επίσημης επαλήθευσης μέσω κυβερνητικών εγγράφων, της γονικής έγκρισης ή τεχνολογιών που καθορίζουν την ηλικία βάσει της δομής του προσώπου, χειρονομιών ή συμπεριφορών – και διαπίστωσε ότι, όλες ήταν τεχνικά εφικτές. Επιπλέον, οι πλατφόρμες θα μπορούσαν να εκτιμήσουν την ηλικία βάσει της συμπεριφοράς ή της εγγραφής του λογαριασμού. Για παράδειγμα, κάποιος που εγγράφηκε στο Facebook το 2009 θα είναι πλέον άνω των 16. Το YouTube έχει αναφέρει ότι θα χρησιμοποιήσει τεχνητή νοημοσύνη για να επιβεβαιώνει την ηλικία των χρηστών. Δεν κατάφεραν να βρουν λύσεις που, να ταιριάζουν σε όλες τις περιπτώσεις και να εγγυώνται αποτελεσματικότητα σε όλες τις εφαρμογές. Η επαλήθευση μέσω εγγράφων ταυτότητας αναφέρθηκε ως η πιο ακριβής μέθοδος.

Η έκθεση συνιστούσε οι μέθοδοι να είναι «διαστρωματωμένες» για τη δημιουργία ισχυρού συστήματος και τόνιζε ότι, πολλοί πάροχοι τεχνολογίας εξετάζουν τρόπους αντιμετώπισης παρακάμψεων, όπως πλαστογραφίες εγγράφων και VPN (εικονικά ιδιωτικά δίκτυα) που αποκρύπτουν τη χώρα του χρήστη. Η υπουργός επικοινωνιών, Ανίκα Γουέλς (Anika Wells), δήλωσε ότι δεν υπάρχει «μία λύση για όλους», αλλά η έκθεση έδειξε ότι, οι έλεγχοι ηλικίας μπορούν να είναι «ιδιωτικοί, αποτελεσματικοί και αποδοτικοί. Οι πλατφόρμες των κοινωνικών δικτύων πρέπει να έχουν έτοιμο συνδυασμό μεθόδων επαλήθευσης ηλικίας έως τις 10 Δεκεμβρίου. Αυτές είναι μερικές από τις πλουσιότερες εταιρείες του κόσμου, γι αυτό δεν υπάρχει καμία δικαιολογία να μην έχουν». Οι εταιρείες μπορεί να επιβαρυνθούν με πρόστιμο, που αγγίζει τα 50 εκατομμύρια αυστραλιανά δολάρια, (27.943.550 ευρώ), αν δεν λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για να εμποδίσουν άτομα κάτω των 16 ετών από το να έχουν λογαριασμούς.

Η προστασία των προσωπικών δεδομένων και η άποψη του Αυστραλού πρωθυπουργού

Η διαφάνεια και η ενημέρωση των χρηστών είναι υποχρεωτική, συμπεριλαμβανομένων πληροφοριών για τον σκοπό συλλογής και τα δικαιώματά τους. Οι ειδικοί έχουν εκφράσει ανησυχία για το κατά πόσο θα διασφαλίζεται η προστασία των προσωπικών δεδομένων και η ακρίβεια των πληροφοριών, που δίνονται στις πλατφόρμες. Η ερευνήτρια των μέσων μαζικής ενημέρωσης του πανεπιστημίου του Σίδνεϊ, Τζαστίν Χαμφρυ (Justine Humphry), εξέφρασε τον προβληματισμό της σχετικά με το γεγονός πως δεν έχει γίνει εκτενής έλεγχος για την εφαρμογή των μέτρων. Η Α. Γουέλς τόνισε ότι, ενώ δεν υπάρχει μία ενιαία λύση, υπάρχουν αποτελεσματικές και σεβαστές προς την ιδιωτικότητα διαθέσιμες επιλογές. Η υποκλοπή δεδομένων αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για τους ανηλίκους. Οι κυβερνοεγκληματίες υποκλέπτουν τα ψηφιακά δεδομένα για να αποκτήσουν μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση σε ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα δεδομένα που υποκλέπτουν για απάτη, κλοπή ταυτότητας και άλλες κακόβουλες ενέργειες. Αυτό το είδος επίθεσης μπορεί να λάβει πολλές μορφές, όπως το hacking και το phishing. Μόλις τα δεδομένα υποκλαπούν, οι επιτιθέμενοι μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν, να τα πουλήσουν στο dark web ή ακόμη και να τα δημοσιοποιήσουν, προκαλώντας σημαντική ζημιά στους ανηλίκους.

Υπάρχουν τεχνικές που μπορούν να προστατεύσουν τα δεδομένα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Κατά τη διαδικασία της κρυπτογράφησης, τα δεδομένα ανακατεύονται, καθιστώντας τα ακατανόητα για όποιον δεν διαθέτει το κλειδί κρυπτογράφησης. Αυτή η μέθοδος διασφαλίζει ότι, ο χάκερ δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τα δεδομένα, ακόμα και αν αυτά υποκλαπούν, λόγω της απουσίας του κλειδιού κρυπτογράφησης. Εκτός από την κρυπτογράφηση, προβλέπεται περιορισμένη αποθήκευση προσωπικών δεδομένων και χρήση μόνο για σκοπούς επαλήθευσης ηλικίας. Οι χρήστες θα έχουν δικαίωμα πρόσβασης ή οριστικής διαγραφής των προσωπικών τους δεδομένων.

Ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας, Άντονι Αλμπανέζι συνέκρινε την απαγόρευση των social media με τους περιορισμούς για το αλκοόλ και είπε ότι, αναμφίβολα θα υπάρχουν παιδιά που θα καταφέρουν να παρακάμψουν την απαγόρευση, αλλά υποστήριξε ότι αξίζει να γίνει. Τόνισε πως, η κυβέρνηση θα παρακολουθεί στενά την εφαρμογή της νομοθεσίας και θα προβαίνει σε διορθωτικά μέτρα αν εμφανιστούν προβλήματα.

Η θέση των ενήλικων

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι, οι περισσότεροι Αυστραλοί ενήλικες υποστηρίζουν την απαγόρευση των κοινωνικών δικτύων για παιδιά κάτω των 16 ετών. Ωστόσο, ορισμένοι πιστεύουν ότι, η πολιτική μπορεί να απομονώσει τα παιδιά από τις κοινωνικές συνδέσεις, ενώ άλλοι λένε ότι, μπορεί να τα ωθήσει σε ακόμη λιγότερο «ελεγχόμενες» περιοχές του διαδικτύου. Τα παιδιά έχουν την τάση όταν τους απαγορεύεται κάτι που επιθυμούν να το κάνουν κρυφά. Προτείνουν η κυβέρνηση να επικεντρωθεί στην καλύτερη εποπτεία επιβλαβούς περιεχομένου στις πλατφόρμες κοινωνικών δικτύων και στην προετοιμασία των παιδιών για την πραγματικότητα της ζωής στο διαδίκτυο.

Πηγές: BBC – Guardian – Efani – Reuters – news.com – esafety.gov Μετάφραση – Επιμέλεια: Γιούλη Νικολοπούλου