Ιταλία: Στην πολιτική σκακιέρα η εκλογή για την/τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας

Ανταπόκριση από την Ιταλία για την ΕΡΤ: Κρίστιαν Μαυρής

Την Δευτέρα 24 Ιανουαρίου αναμένεται η Ιταλία να αποφασίσει την/τον νέα/ο Πρόεδρο της Δημοκρατίας (ΠτΔ) της χώρας. Συγκεκριμένα, μέχρι στιγμής προηγήθηκαν της παρούσης 12 ΠτΔ στην Ιταλία, όλοι άνδρες. 

Την περασμένη Παρασκευή, την ίδια ημέρα της κηδείας του Προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου κ. David Sassoli, η Ιταλική Κεντροδεξιά έσπευσε σε συνάντηση των ηγετών της και αποφάσισε πως ο υποψήφιος της παράταξης θα είναι ο Silvio Berlusconi. Όσο αμφιλεγόμενο και αν ακούγεται το όνομά του, και όσα ερωτηματικά και αν προκάλεσε η εν λόγω απόφαση, η Κεντροδεξιά είναι σίγουρη πως πρόκειται περί της σωστής φιγούρας, μιας προσωπικότητας κύρους και με πλούσια πολιτική εμπειρία. 

Το επιφυλακτικό all in της Κεντροδεξιάς

Σημασία έχει βέβαια πως η ίδια η Κεντροδεξιά παράταξη ετοιμάζεται να δώσει μάχη ώστε να υπερισχύσει ο εθνικός Silvio. Ο πρώην συντονιστής του κόμματος Forza Italia (του Berlusconi) κ. Dennis Verdini, ο οποίος βρίσκεται σε κατ’οίκον περιορισμό λόγω 6ετούς καταδίκης για οικονομικό κραχ, έγραψε από την οικία του ένα εκτενέστερο mail στους Marcello dell’Utri και Fedele Confalonieri, διαχρονικά πιστοί και στενοί συνεργάτες του Cavaliere. Ο σκοπός του μηνύματος, πολλαπλός: 

• να τεθεί μια ενιαία γραμμή της Κεντροδεξιάς ώστε να αποφευχθεί μια “καταστροφή” (όπως την ονομάζει ο ίδιος ο Verdini)
• η αποτροπή οποιασδήποτε (αποτρέψιμης, όσο γίνεται) παγίδας από την Κεντροαριστερά 
• η ιχνηλάτηση των ψηφοδελτίων από τα διάφορα κόμματα και ομάδες που αποτελούν την Κεντροδεξιά, ώστε να φανούν άμεσα οι ‘πιστοί’ και οι ‘προδότες’, κάτι το οποίο προσπαθεί να αποτρέψει ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου κ. Fico 
• η προώθηση της ιδέας ο Silvio να μην είναι υποψήφιος ‘βασιλιάς’ και kingmaker μαζί 

Το τελευταίο ειδικά φέρει προσωπική και κάπως οικογενειακή πτυχή για τον Verdini, εφόσον προτείνει τον Matteo Salvini της Lega (αλλά και αρραβωνιαστικό της κόρης του) να γίνει kingmaker ώστε να μοιραστεί το βάρος σε περίπτωση νίκης του σεναρίου ‘Berlusconi Presidente’. Βέβαια, σε περίπτωση ήττας, η Κεντροδεξιά έχει πάρα πολλά να χάσει, και το ίδιο το κόμμα της Lega δεν κρύβει την ανησυχία του. Χρειάζεται λοιπόν ένα plan B, κάτι πάνω στο οποίο η Κεντροδεξιά φαίνεται να δουλεύει σε περίπτωση αποτυχίας του Cavaliere, όπως η υποψηφιότητα της κας Elisabetta Casellati, Προέδρου της Ιταλικής Γερουσίας. Αλλά και πάλι, και μέχρι νεωτέρας, πρόκειται για σενάριο.

Η αινιγματικότητα του Draghi και η αδράνεια της Κεντροαριστεράς και των 5 Αστέρων  

Το όνομα του Silvio Berlusconi ενόχλησε κατά πολύ την Κεντροαριστερά (Δημοκρατικό Κόμμα και Ιταλική Αριστερά) και το Κίνημα 5 Αστέρων, οι οποίοι τον θεωρούν “μια προσωπικότητα που διχάζει”. Παράλληλα όμως πρέπει να τονίσουμε πως τα κόμματα αυτά συνεχίζουν να υποστηρίζουν την υποψηφιότητα του Mario Draghi για ΠτΔ, αν και αρκετά δειλά και έμμεσα ειδικά τον τελευταίο καιρό. Μάλιστα εδώ και αρκετούς μήνες ο ίδιος ο Draghi αποφεύγει να εκφραστεί επί του θέματος, φτάνοντας στο σημείο στην πρώτη συνέντευξη τύπου του έτους (στις 10 Ιανουαρίου) να ζητά από τους δημοσιογράφους να μην του ζητηθεί τίποτα σχετικό επί του θέματος.
Αναμένεται αυτή την εβδομάδα να ανακοινωθούν οι κινήσεις της Κεντροαριστεράς και του Κινήματος 5 Αστέρων, αλλά και η ενδεχόμενη πρόθεση του Mario Draghi να σπεύσει με την υποψηφιότητά του για το ανώτατο εθνικό αξίωμα. Η αινιγματικότητα του Super Mario αναγκαστικά έχει φτάσει στο τέλος της, εφόσον έμμεσα ή άμεσα ο Ιταλός Πρωθυπουργός θα πρέπει να ανοίξει τα χαρτιά του. 

Σε περίπτωση μετατόπισης του Draghi, θα πρέπει να βρεθεί και ένας νέος Πρωθυπουργός για την Ιταλία, και ενδεχομένως να σχηματιστεί μια εκ νέου Κυβέρνηση, της οποίας το σχήμα να έχει λιγότερο τεχνοκρατικό προφίλ και περισσότερους πολιτικούς στα Υπουργεία. 

Το σωσίβιο Mattarella bis

Η θητεία του Προέδρου Sergio Mattarella πλέον έφτασε στο τέλος της 7ετίας του. Εαν το επιθυμούσε, ο ίδιος θα μπορούσε να ‘λύσει τα χέρια’ των κομμάτων δίνοντας την διαθεσιμότητά του για μια δεύτερη θητεία, όπως είχε κάνει και ο Πρόεδρος Napolitano το 2013 (με παραίτηση των καθηκόντων του δύο χρόνια αργότερα). Πολλοί είναι οι αναλυτές και οι πολιτικοί που πιστεύουν πως το σενάριο Mattarella bis (όπως ονομάζεται στην Ιταλία) θα αποτελούσε διάσωση από το τωρινό αδιέξοδο, εφόσον η Κυβέρνηση έχει να διαχειριστεί ένα τεράστιο Σχέδιο Ανάκαμψης ύψους σχεδόν 200 δις Ευρώ και μια νέα Κυβέρνηση, με ενδεχόμενη αστάθεια, ίσως να μην ήταν και η καλύτερη ιδέα αυτή τη στιγμή. Ο Πρόεδρος Mattarella όμως εξέφρασε πολλές φορές την άρνησή του σε οποιοδήποτε σενάριο παράτασης. Οπότε, εκτός και αν υπάρξουν μεγάλες ανατροπές, ο κ. Mattarella φαίνεται πως είναι εκτός εξίσωσης.   

Μέσα σε αυτό το θολό τοπίο, ιδανικό σενάριο παραμένει το ενδεχόμενο να βρεθεί ένας υποψήφιος ευρείας αποδοχής. Μέχρι στιγμής τα πολιτικά παιχνίδια στην Ιταλική σκακιέρα παραμένουν ανοιχτά και τα σενάρια ποικίλουν, αλλά αναμένονται ραγδαίες εξελίξεις. 

Η πολύπλοκη διαδικασία της εκλογής του ΠτΔ

Διαδικαστικά, η εκλογή του Ιταλού ΠτΔ προβλέπει μια πολύπλοκη πράξη, η οποία λαμβάνει χώρα στο Κοινοβούλιο. Στην κοινή συνεδρίαση προστίθενται 3 εκπρόσωποι από κάθε περιφέρεια, με μόνη εξαίρεση την μικρή Valle d’Aosta, η οποία έχει μόνο έναν. Επομένως, συνολικά είναι 1009 οι ονομαζόμενοι ‘μεγάλοι εκλέκτορες’: 630 βουλευτές, 321 γερουσιαστές και 58 περιφερειακοί εκπρόσωποι (από τις 20 περιφέρειες).

Σύμφωνα με το Σύνταγμα, η ψηφοφορία είναι μυστική και ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου κάνει την καταμέτρηση, διαβάζοντας όλα τα ψηφοδέλτια πλην των άκυρων. Ο νέος Πρόεδρος εκλέγεται με πλειοψηφία των δύο τρίτων της συνέλευσης. Εάν δεν επιτευχθεί αυτή η πλειοψηφία, πραγματοποιείται νέα ψηφοφορία, με ανώτατο όριο τις τρεις. Αν μέσα στις τρεις πρώτες ψηφοφορίες δεν επιτευχθεί πλειοψηφία, τότε τίθεται το κριτήριο της απόλυτης πλειοψηφίας (50% + 1 ψήφος) και μέχρι την τελική εκλογή. Υπενθυμίζω πως οι πιο περίπλοκες εκλογές ήταν αυτές για την ψήφιση του Giovanni Leone το 1971, που χρειάστηκαν έως και 23 επανειλημμένες ψηφοφορίες. 

Με αυτή τη μαθηματική λογική, ο Silvio Berlusconi χρειάζεται 505 ψήφους ώστε να εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Δύσκολος στόχος αλλά όχι αδύνατος αν υπάρξει συμπαγή μέτωπο, εφόσον η Κεντροδεξιά κυβερνά 14 περιφέρειες. Σημειωτέον, μέχρι στιγμής η Ιταλία είχε 12 ΠτΔ, όλοι άνδρες.
Μήπως τελικά είναι η χρονιά της πρώτης ΠτΔ και για την Ιταλία; Πολλές οι φωνές που εκφράζονται υπέρ αυτού του σεναρίου, όπως η έγκυρη γνώμη του Professore Romano Prodi. Αλλά μέχρι στιγμής, εκτός από πλήθος υποθέσεων και ονομάτων, δεν υπάρχει μια από κοινού συμφωνημένη πρόταση. Οψόμεθα.