Ιταλία: Ο τουρισμός αντιστοιχεί στο 13% του ΑΕΠ με ετήσια έσοδα 255 δισ.

Ανταπόκριση από την Ιταλία για την ΕΡΤ: Κρίστιαν Μαυρής

Στις 24-25/11 πραγματοποιείται στην πόλη Μπαβένο στη Λίμνη Ματζόρε της Βορείου Ιταλίας το Πρώτο Διεθνές Φόρουμ Τουρισμού, στο οποίο λαμβάνουν μέρος διάφοροι υπουργοί της Ιταλίας αλλά και εκπρόσωποι διαφόρων χωρών – μεταξύ αυτών, και της Ελλάδας. Η σημασία του τουρισμού ως πυλώνας της Ιταλικής οικονομίας υπογραμμίζεται από το γεγονός πως το Σάββατα 25/11 αναμένεται και η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι.

Στα πλαίσια του Φόρουμ, το Ιταλικό Υπουργείο Τουρισμού τονίζει πως “η τουριστική βιομηχανία κατατάσσει την Ιταλία στην έβδομη θέση στην Ευρώπη όσον αφορά τον αντίκτυπο του τομέα στο εθνικό ΑΕΠ, μπροστά από ανταγωνιστές όπως η Γαλλία και η Γερμανία”.

Σύμφωνα με τις αναλύσεις, εκτιμάται πως “η άμεση και έμμεση επίδραση των τουριστικών δαπανών στο εθνικό ΑΕΠ ανέρχεται σε περίπου 255 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως, που αντιστοιχεί στο 13% του ιταλικού ΑΕΠ και σε πολλαπλασιαστή 2,5 ” και “η εκτεταμένη και βαθιά ενεργοποίηση των αλυσίδων αξίας που εμπλέκονται στον τουρισμό είναι άμεσα και έμμεσα υπεύθυνη για τη δημιουργία 3 εκατομμυρίων σταθερών θέσεων εργασίας πλήρους απασχόλησης κατανεμημένες σε ολόκληρη τη χώρα” τονίζει το Υπουργείο.

Το Ιταλικό Υπουργείο Πολιτισμού δημοσίευσε επίσης και ένα συνοπτικό έγγραφο το οποίο φέρει δεδομένα, μεταξύ άλλων, από το Ιταλικό Ινστιτούτο Στατιστικής ISTAT και το OpenEconomics, που δείχνει διάφορα δεδομένα που σχετίζονται με την πορεία του τομέα.

Τα στοιχεία για το 2022 δείχνουν “συρρίκνωση των ροών κατά 5,7% σε σύγκριση με την περίοδο πριν από την πανδημία, λόγω χαμηλότερης εισροής από το εξωτερικό (-20 εκατομμύρια παρουσίες)”.

Παρόλα αυτά “τα στοιχεία για το πρώτο εξάμηνο του 2023 (Ιανουάριος-Ιούνιος) δείχνουν μια σταδιακή επιστροφή του τουριστικού συστήματος στην κανονικότητα όσον αφορά παρουσίες και αεροπορικούς επιβάτες” τονίζει το πόρισμα “με τιμές ελαφρώς χαμηλότερες από το 2019”.

“Τα στοιχεία αυτά είναι ακόμη πιο ενθαρρυντικά σε σύγκριση με το 2022” συνεχίζει το πόρισμα “καθώς μόνο ο αεροπορικός τομέας σημείωσε αύξηση 30% στους επιβάτες, ενώ ο τομέας των καταλυμάτων σημείωσε αύξηση 13% στις παρουσίες σε εγκαταστάσεις διαμονής”.

Μεγάλη σημασία δίνεται και στην ετήσια κατανομή των συνομιλιών, η οποία δείχνει αυξημένο ενδιαφέρον Ιταλών και ξένων χρηστών προς τον αθλητικό τουρισμό – ιδίως την πεζοπορία – στην καλοκαιρινή περίοδο. Παράδειγμα, το Ryder Cup στη Ρώμη και ο τελικός ATP στο Τορίνο.

Ο τουρισμός αποτελεί “στρατηγικό κλειδί που στηρίζει την ιταλική οικονομία” εφόσον “το 2023 εκτιμάται ότι οι δαπάνες των τουριστών θα ανέλθουν σε 155,2 δισ. ευρώ” με τις μεγαλύτερες συνεισφορές το πρώτο εξάμηνο του 2023 από τη Γερμανία (2,9 δισ. ευρώ), τις Ηνωμένες Πολιτείες (2,7 δισ. ευρώ) και το Ηνωμένο Βασίλειο (2,1 δισ. ευρώ).

Προκύπτει επίσης πως οι τουρίστες με τα υψηλότερα ημερήσια έξοδα είναι οι Ιάπωνες (265 ευρώ την ημέρα), οι Ελβετοί (207 ευρώ την ημέρα), οι Αμερικανοί (171 ευρώ ημερησίως) και οι Γάλλοι (150 ευρώ ημερησίως) με σημαντική αύξηση (23% και 44% αντίστοιχα) σε σχέση με την προ της πανδημίας περίοδο του 2019.

Γαστρονομία, γευσιγνωσία και οινικός τουρισμός

Όπως τόνισε το ίδιο το Ιταλικό Υπουργείο Τουρισμού, ο γαστρονομικός και οινικός τουρισμός “αποτελεί μια βεβαιότητα και μια ολοένα και πιο προφανή ευκαιρία για την προώθηση της αριστείας των ιταλικών περιοχών. Ο τομέας, ο οποίος ξεχωρίζει παγκοσμίως για τα προϊόντα Made in Italy, παράγει κύκλο εργασιών 30 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Επίσης αποτελεί προστιθέμενη αξία για τον τουρισμό, διότι φέρνει μαζί του την ίδια την έννοια της “ιταλικότητας” και της πολιτιστικής ταυτότητας. Δεν είναι τυχαίο ότι η ιταλική κουζίνα έχει ανακηρυχθεί επίσημα ως άυλη πολιτιστική κληρονομιά της Unesco”. 

Η γευσιγνωσία και γενικότερα το καλό φαγητό αποτελούν σημαντικό κομμάτι για τους τουρίστες, οι οποίοι διαδικτυακά αναφέρθηκαν πολύ συχνά στον τουρισμό τροφίμων στην Ιταλία, ιδίως τον Αύγουστο (91.000 αναφορές) και με την περιφέρεια του Λατίου να συγκεντρώνει τις περισσότερες αναφορές (56,3 χιλιάδες).

Το έγγραφο σημειώνει πως στην Ιταλία εδρεύουν 86 χιλιάδες αγροδιατροφικές επιχειρήσεις πιστοποιημένες ως άριστες και πως μέχρι το 2021 η Ιταλία μετρούσε 5450 ειδικά προϊόντα τροφίμων και οίνου, καθώς και 320 μαγειρικές συνταγές και εδέσματα και 415 οίνους ΠΟΠ/ΠΓΕ.

Αξιοσημείωτες οι εκδηλώσεις, οι οποίες προκαλούν το ενδιαφέρον πολλών τουριστών. Χαρακτηριστική η διεθνής εκδήλωση οίνων της Βερόνα, Vinitaly, όπως και η Cantine Aperte, η Sigep και η Frantoi aperti.

Τουρισμός των ριζών

“Υπάρχουν περισσότεροι από 5,8 εκατομμύρια Ιταλοί που ζουν στο εξωτερικό, ωστόσο, εκτιμάται ότι είναι 80 εκατομμύρια”.
Σύμφωνα με το Ιταλικό Υπουργείο Τουρισμού “η μεγάλη δυναμική αυτού του τομέα του τουρισμού αποδεικνύεται από το γεγονός ότι το 2021 ο κύκλος εργασιών ήταν πάνω από 4 δισεκατομμύρια ευρώ, που δημιουργήθηκε από 6 εκατομμύρια τουρίστες. Ο τουρισμός των ριζών, ο οποίος θα εορταστεί το 2024 μέσω πολυάριθμων πρωτοβουλιών σε ολόκληρη την Ιταλία, αποτελεί έναν ιδιαίτερο σύνδεσμο μεταξύ των Ιταλών στο εξωτερικό και των τόπων καταγωγής τους, προσφέροντας την ευκαιρία να επισκεφθούν και να βιώσουν τους χώρους, τα τοπία, τις πόλεις και τα χωριά των προγόνων τους και να ανακαλύψουν εκ νέου ή να δημιουργήσουν βαθιές σχέσεις με τον πολιτισμό και την ιστορία του έθνους μας” καταλήγει το υπουργείο.

Τουρισμός ιαματικών λουτρών και ευεξίας

Σημαντικός και ο τουρισμός ιαματικών λουτρών και ευεξίας, εφόσον η Ιταλία κατατάσσεται ως 2η χώρα στην Ευρώπη σε αριθμό λουτρών και με νερά με εξαιρετικές θεραπευτικές ιδιότητες. Η Ιταλία είναι έδρα 326 εγκαταστάσεων ιαματικών λουτρών, με ετήσιο τζίρο 15,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 13,3 δισ. ευρώ από τον τουρισμό ευεξίας και 2,1 δισ. ευρώ από ιατρικό τουρισμό.

100 εκατομμύρια επιβάτες πέταξαν από το εξωτερικό

Σύμφωνα με τα δεδομένα του 2022, ο τομέας των αεροπορικών μεταφορών διαδραματίζει θεμελιώδη ρόλο στον ιταλικό τουρισμό, με τους εισερχόμενους διεθνείς επιβάτες που ταξίδεψαν αεροπορικώς στη χώρα να έχουν φτάσει τα 100 εκατομμύρια. Κύριες πύλες εισόδου στη χώρα είναι το αεροδρόμιο Φιουμιτσίνο της Ρώμης, το οποίο πρωτοστατεί με 22 εκατομμύρια επιβάτες, το Μιλάνο Μαλπένσα, η Νάπολη και η Κατάνια.

Τα δεδομένα του 2022 δείχνουν επίσης πως υπήρξαν περισσότεροι από 61 εκατομμύρια επιβιβάσεις στις μετακινήσεις δια θαλάσσης.

Σχετικά με το επίπεδο εκτίμησης (sentiment) για τις ιταλικές υπηρεσίες μεταφορών (81,7 μονάδες /100) είναι υψηλότερο από τις κύριες μεσογειακές ευρωπαϊκές χώρες (αναφορικά, η Ελλάδα κατατάσσεται στο 80,8/100).

Σημασία στην προβασιμότητα

Ένα από τα μεγάλα προβλήματα είναι αυτό της προσβασιμότητας, ένα θέμα που συζητείται πολύ συχνά διαδικτυακά. Σύμφωνα με τα δεδομένα του Υπουργείου, η ετήσια κατανομή των συνομιλιών δείχνει ότι η συζήτηση γίνεται “κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου και από τους Ιταλούς κατά τη διάρκεια της άνοιξης και του καλοκαιριού, χάρη στη διάδοση των άρθρων σχετικά με την Expo Aid 2023 στο Ρίμινι, κατά τη διάρκεια της οποίας συζητήθηκε ο τουρισμός χωρίς αποκλεισμούς”.

Η προσβασιμότητα νοείται ως ‘εξάλειψη των αρχιτεκτονικών εμποδίων’ και η αναφορά γίνεται, για τα άτομα με αναπηρία και τα παιδιά, τόσο στην ιταλική (65%) όσο και στις ξένες γλώσσες.

Αξιοθέατα και πόλεις τέχνης

Τα δεδομένα του Ιταλικού Υπουργείου Πολιτισμού δείχνουν πως η έλξη των τουριστών προς τις ιστορικές και καλλιτεχνικές πόλεις της χώρας είναι ιδιαίτερα εμφανής την περίοδο μεταξύ Μαΐου (58%) και Ιουνίου (56%) αλλά συνεχίζεται και στη χαμηλή σεζόν. Χαρακτηριστικό το γεγονός πως φέτος τον Οκτώβριο, η Ιταλία κατέγραψε ποσοστά κορεσμού (49%) των (διαδικτυακών) εγκαταστάσεων διαμονής υψηλότερα από άλλες χώρες, όπως η Ισπανία (48%), η Ελλάδα (44%) και η Γαλλία (41%).

Μεταξύ Ιανουαρίου και Οκτωβρίου 2023 “το Κολοσσαίο επιβεβαιώνεται ως το πιο δημοφιλές ιταλικό τουριστικό αξιοθέατο με σχεδόν 10 εκατομμύρια διαδικτυακές αναζητήσεις (+27% σε σχέση με το ’22). Τα Μουσεία του Βατικανού (+34% σε σχέση με το ’22), η Βασιλική του Αγίου Πέτρου (+62% σε σχέση με το ’22) και η Piazza Navona (+52% σε σχέση με το ’22) αναδεικνύονται ως οι πιο δημοφιλείς προορισμοί, ενώ από πλευράς εθνικών δρυμών ξεχωρίζει η μεγάλη αύξηση των αναζητήσεων για το εθνικό πάρκο Gran Paradiso στις ΒΔ Άλπεις (+190% σε σχέση με το ’22)”.

Ανάγκη για στρατηγικές αποεποχικοποίησης και εξισορρόπησης των τουριστικών ροών

Το Ιταλικό Υπουργείο Τουρισμού τονίζει επίσης πως “ο δείκτης κλίματος δείχνει σαφή συσχέτιση μεταξύ τουριστικής εισροής και της τουριστικής εμπειρίας: το φαινόμενο παρατηρείται μεταξύ Μαΐου και Ιουνίου, καθώς η αύξηση των τουριστών μεταφράζεται σε χαμηλότερο επίπεδο ικανοποίησης”.

“Κατά συνέπεια” καταλήγει το Υπουργείο “θα πρέπει να σχεδιαστούν και να εφαρμοστούν στοχευμένες πολιτικές και στοχευμένες στρατηγικές που αποσκοπούν στην αποεποχικοποίηση και εξισορρόπηση των ροών καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, βελτιώνοντας παράλληλα την αντίληψη και τη συνολική εμπειρία των τουριστών”.