H Τουρκία αποχώρησε σήμερα επισήμως από τη διεθνή σύμβαση για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της βίας κατά των γυναικών, όπως είχε ανακοινώσει τον Μάρτιο ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αφού απορρίφθηκε από το Συμβούλιο Επικρατείας η προσφυγή για αναστολή της απόφασης. Μιας απόφασης, που θέτει εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια σε μεγαλύτερο κίνδυνο βίας και που θα μείνει στην ιστορία ως η πρώτη φορά που μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης αποσύρεται από μια διεθνή σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Η κίνηση έχει προκαλέσει γενική καταδίκη από όλον τον κόσμο, ενώ έχει πυροδοτήσει πανεθνικές διαδηλώσεις σε μια χώρα όπου επικρατεί η ενδοοικογενειακή βία και τουλάχιστον 300 γυναίκες δολοφονήθηκαν μόνο πέρυσι.«Τα μεσάνυχτα, η Τουρκία γύρισε την πλάτη στο χρυσό πρότυπο για την ασφάλεια των γυναικών και των κοριτσιών. Η απόσυρση στέλνει ένα απερίσκεπτο και επικίνδυνο μήνυμα στους δράστες που κακοποιούν, ασκούν ξυλοδαρμούς, σκοτώνουν: ότι μπορούν να συνεχίσουν να το κάνουν ατιμώρητα», δήλωσε η γενική γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας Agnès Callamard.
Η απόφαση έχει καταδικαστεί σθεναρά από κυβερνήσεις, διεθνείς φορείς και παγκόσμιους ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του Joe Biden και της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen.
«Θα συνεχίσουμε τη μάχη μας», δήλωσε η Τσανάν Γκουλού, πρόεδρος της Τουρκικής Συνομοσπονδίας Γυναικείων Οργανώσεων. «Η Τουρκία αυτοπυροβολείται στο πόδι με αυτή την απόφαση».
Η Γκουλού επεσήμανε ότι από τον Μάρτιο οι γυναίκες και άλλες ευάλωτες ομάδες διστάζουν ακόμη περισσότερο να ζητήσουν βοήθεια και είναι λιγότερο πιθανό να την λάβουν, την ώρα που η πανδημία covid-19, με τα lockdown και την οικονομική κρίση που προκάλεσε, έχει αυξήσει τα περιστατικά έμφυλης βίας.
Οι γυναικοκτονίες έχουν σημειώσει ραγδαία άνοδο στην Τουρκία, με μία οργάνωση να καταγράφει περισσότερες από μία κάθε ημέρα τα τελευταία πέντε χρόνια.
«Η απόσυρση της Τουρκίας από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης είναι η κορυφή ενός επικίνδυνου αντιδικαιωματικού παγόβουνου. Όμως έχει επίσης ατσαλώσει ακτιβίστριες και ακτιβιστές σε όλο τον κόσμο να υψώσουν το ανάστημά τους για τα γυναικεία και ΛΟΑΤΙ+ δικαιώματα», δήλωσε η Agnès Callamard.
Τι είναι αυτό που κάνει την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης τόσο σημαντική;
1. Είναι το «χρυσό πρότυπο» για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας
Με την κύρωση και την εφαρμογή της, η σύμβαση οδήγησε σε σημαντικές βελτιώσεις στον τρόπο με τον οποίο τα κράτη αντιμετωπίζουν όσες/ους βιώνουν έμφυλη βία. Αυτές περιλαμβάνουν από τη δημιουργία 24ωρης γραμμής βοήθειας για τις επιζώσες ενδοοικογενειακής βίας στη Φινλανδία έως την εισαγωγή ορισμών του βιασμού με βάση τη συναίνεση στην Ισλανδία, τη Σουηδία, την Ελλάδα, την Κροατία, τη Μάλτα, τη Δανία και τη Σλοβενία από το 2018.
2. Προσφέρει προστασία σε όλες τις γυναίκες και τα κορίτσια χωρίς διακρίσεις
Βασικό στοιχείο της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης είναι η υποχρέωση που επιβάλλει στα κράτη να εφαρμόζουν τις διατάξεις της χωρίς διακρίσεις, ώστε να διασφαλιστεί ότι κανείς δεν θα αποκλειστεί.
Οι λεσβίες, οι αμφιφυλόφιλες, οι τρανς γυναίκες και τα διεμφυλικά άτομα που αντιμετωπίζουν βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις και εχθρότητα σε όλη την Ευρώπη δικαιούνται επομένως προστασία βάσει αυτής της συνθήκης, όπως και κάθε άτομο που υφίσταται ενδοοικογενειακή βία.
Είναι σημαντικό ότι η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης έχει συγκεκριμένες διατάξεις για γυναίκες και κορίτσια πρόσφυγες και μετανάστες. Για παράδειγμα, εισάγει τη δυνατότητα παραχώρησης σε μετανάστριες που είναι επιζώσες ενδοοικογενειακής βίας αυτόνομη άδεια διαμονής, όταν το καθεστώς διαμονής τους εξαρτάται από αυτό του κακοποιητικού συντρόφου τους.
Ζητά επίσης από τις κυβερνήσεις να αναγνωρίσουν την έμφυλη βία ως μορφή δίωξης στο πλαίσιο της έννοιας της Σύμβασης για τους Πρόσφυγες του 1951 και ένα κριτήριο που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν οι γυναίκες και τα κορίτσια ζητούν διεθνή προστασία στην Ευρώπη.
3. Επικεντρώνεται στην εξάλειψη προκαταλήψεων και στερεοτύπων
Η βία κατά των γυναικών είναι βαθιά ριζωμένη στις άνισες σχέσεις εξουσίας μεταξύ γυναικών και ανδρών στις κοινωνίες. Επιπλέον, οι προκαταλήψεις, τα στερεότυπα του φύλου και οι επιβλαβείς πρακτικές διαιωνίζουν την ιδέα ότι οι γυναίκες είναι κατώτερες από τους άνδρες. Αυτά συνδυάζονται για πολλές γυναίκες και με πολλαπλές διακρίσεις που υφίστανται επί τη βάση, για παράδειγμα, φυλής, εθνικότητας, κάστας, ηλικίας, τάξης, αναπηρίας, ταυτότητας φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού, θρησκείας, οικογενειακής κατάστασης ή / και άλλων χαρακτηριστικών.
Ενάντια σε αυτές τις επιβλαβείς πεποιθήσεις, η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης στέλνει ένα σαφές μήνυμα: δεν υπάρχει δικαιολογία για βία και κακοποίηση.
Η Σύμβαση βασίζεται στον ορισμό της βίας κατά των γυναικών ως βίας κατά μιας γυναίκας επειδή είναι γυναίκα ή που επηρεάζει δυσανάλογα τις γυναίκες. Αν και λιγότερο συχνά, οι άνδρες βιώνουν επίσης κάποιες μορφές βίας εντός της οικιακής σφαίρας και η Σύμβαση ενθαρρύνει τις κυβερνήσεις να αναγνωρίσουν αυτή τη βία και να εφαρμόσουν τις διατάξεις της σε όλα τα θύματα ενδοοικογενειακής βίας ανεξαρτήτως φύλου ή ταυτότητας φύλου.
4. Είναι ένα ευρέως αποδεκτό εργαλείο ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Η σύνταξη της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης ήταν δυνατή μετά από την κοινή αντίληψη πολλών κρατών και της κοινωνίας των πολιτών ότι η βία κατά των γυναικών στην Ευρώπη είναι διαδεδομένη και ότι ένα σύνολο εναρμονισμένων μέτρων θα εξασφάλιζε ότι οι επιζήσασες παντού θα μπορούσαν να επωφεληθούν από το ίδιο επίπεδο προστασίας. Η Σύμβαση θεσπίζει πρόσθετες διατάξεις που υπερβαίνουν τα εθνικά πλαίσια, παρέχοντας ένα επιπλέον επίπεδο προστασίας.
Η συνθήκη άνοιξε για υπογραφή στις 11 Μαρτίου 2011 και τέθηκε σε ισχύ την 1η Αυγούστου 2014, με τη μεγάλη πλειοψηφία των κρατών του Συμβουλίου της Ευρώπης να την επικυρώνει.
Έχει υπογραφεί από περισσότερα από 40 ευρωπαϊκά κράτη και την ΕΕ ως σύνολο και επικυρώθηκε από 34 από αυτά. Μόνο το 2018 η Σύμβαση τέθηκε σε ισχύ σε εννέα χώρες (Κροατία, Κύπρος, Γερμανία, Εσθονία, Ελλάδα, Ισλανδία, Λουξεμβούργο, Βόρεια Μακεδονία και Ελβετία), ενώ το 2019 και η Ιρλανδία επικύρωσε τη συνθήκη. Τον Ιούνιο του 2021 το Λιχτενστάιν έγινε η τελευταία χώρα που την επικύρωσε.
5. Δεν υπάρχει τίποτα αμφιλεγόμενο σε σχέση με τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης
Δεν υπάρχει «κρυφή ατζέντα» στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Μοναδικός σκοπός της είναι η πρόληψη και η καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών και της ενδοοικογενειακής βίας.
Ωστόσο, εκστρατείες παραπληροφόρησης σχετικά με τον όρο «φύλο» και ψευδείς ισχυρισμοί από ορισμένες κυβερνήσεις και ομάδες συμφερόντων ότι η Σύμβαση υπονομεύει την έννοια της «παραδοσιακής οικογένειας» έχουν ως αποτέλεσμα ορισμένες χώρες να μην επικυρώνουν τη Σύμβαση.
Για παράδειγμα, τα κοινοβούλια στη Σλοβακία και την Ουγγαρία έχουν απορρίψει πρωτοβουλίες για την επικύρωσή της και στη Βουλγαρία, το Συνταγματικό Δικαστήριο έχει αποφανθεί ότι η Σύμβαση δεν είναι συμβατή με το Σύνταγμά της.
Τον Μάρτιο του 2021, η Τουρκία, η πρώτη χώρα που υπέγραψε και επικύρωσε τη Σύμβαση, ανακοίνωσε την απόσυρσή της, υποστηρίζοντας επίσης ότι χρησιμοποιείται για «ομαλοποίηση της ομοφυλοφιλίας», η οποία είναι «ασύμβατη με τις κοινωνικές και οικογενειακές αξίες της Τουρκίας». Παραδόξως, η Τουρκία ήταν ο κύριος υποστηρικτής της Σύμβασης όταν σχεδιάστηκε, και συνέβαλε στην κινητοποίηση άλλων ευρωπαϊκών κρατών να προσχωρήσουν σε αυτήν.
Η πρωτοφανής κίνηση της Τουρκίας ακολουθεί παρόμοιες απειλές στην Πολωνία, όπου εκκρεμεί αίτημα του Πρωθυπουργού προς το Συνταγματικό Δικαστήριο για αξιολόγηση της συνταγματικότητας της Συνθήκης και νομοσχέδιο στο Κοινοβούλιο που καλεί τον Πρόεδρο να αποσύρει την Πολωνία από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης και να δημιουργήσει μία νέα σύμβαση για τα «δικαιώματα της οικογένειας».
Η Σύμβαση γίνεται ένα εργαλείο στα χέρια ομάδων συμφερόντων για τη διάδοση παραπληροφόρησης και δαιμονοποίησης της ισότητας των φύλων και των δικαιωμάτων των γυναικών και των ΛΟΑΤΙ.
Σε αντίθεση με αυτό που υποστηρίζουν οι κυβερνήσεις σε αυτές τις χώρες, η πραγματική απειλή για τις «οικογενειακές αξίες», είναι οι δράστες της βίας που βασίζεται στο φύλο και της ενδοοικογενειακής βίας.
6. Είναι ένα εργαλείο που σώζει ζωές και κάνει τη διαφορά
Οι γυναικείες ομάδες και υπέρμαχοι των ανθρώπινων δικαιωμάτων σε πολλές χώρες έχουν οργανώσει επιτυχημένες εκστρατείες κατά της βίας κατά των γυναικών χρησιμοποιώντας τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης ως σημείο αναφοράς. Κατά ειρωνικό τρόπο, σε χώρες όπου διαδίδεται παραπληροφόρηση σχετικά με τη Σύμβαση – συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας και της Πολωνίας – οι άνθρωποι έχουν συγκεντρωθεί για να πολεμήσουν για αυτήν, να αποτρέψουν τη βία κατά των γυναικών και να κάνουν εκστρατεία για την ισότητα των φύλων.
Ως αποτέλεσμα, πραγματοποιείται αλλαγή. Για παράδειγμα, στη Φινλανδία η χρηματοδότηση καταφυγίων για επιζώντες ενδοοικογενειακής βίας θεωρείται κρατική ευθύνη χάρη στη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, εξασφαλίζοντας περισσότερες υπηρεσίες και υποστήριξη. Η Φινλανδία και άλλες χώρες, όπως η Αλβανία, η Σερβία και το Μαυροβούνιο, έχουν δημιουργήσει εθνικές γραμμές βοήθειας που συμπίπτουν με την έναρξη ισχύος της Σύμβασης.
Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια, η Ισλανδία, η Σουηδία, η Ελλάδα, η Κροατία, η Μάλτα και η Δανία έχουν μεταρρυθμίσει τους νόμους τους για να διασφαλίσουν ότι ο βιασμός ορίζεται ως σεξ χωρίς συγκατάθεση, όπως απαιτείται από τη Σύμβαση. Στη Σουηδία, ο νόμος έχει μέχρι στιγμής οδηγήσει σε σημαντική αύξηση στις καταδίκες και, σε μικρότερο βαθμό, στις διώξεις.
Η πραγματικότητα είναι ότι καμία χώρα δεν είναι απαλλαγμένη από τη βία κατά των γυναικών και υπάρχει πολύς δρόμος για να επιτευχθούν μακροχρόνιες αλλαγές. Ωστόσο, οι κυβερνήσεις που υπογράφουν και επικυρώνουν τη Σύμβαση εφαρμόζουν μέτρα για να το σταματήσουν και στέλνουν ένα ισχυρό μήνυμα στον κόσμο ότι υπάρχει πολιτική βούληση για την προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών και τη διάσωση ζωών.
Πηγή: ΕΡΤ, ΑΠΕ, Amnesty International
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος