Η Ινδία απομακρύνεται από τις ΗΠΑ του Τραμπ

Μετά από 25 χρόνια συνεχούς προσπάθειας όλων των αμερικανικών κυβερνήσεων για την διεύρυνση της σχέσης των ΗΠΑ με την Ινδία, η επιστροφή του Τραμπ στην εξουσία τον Ιανουάριο θεωρήθηκε ευρέως ως η αυγή ενός λαμπρού μέλλοντος και για τις δύο πλευρές.

Ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι ήταν ο πρώτος ξένος ηγέτης που ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υποδέχτηκε στο Οβάλ Γραφείο μετά την ορκωμοσία του. Και σε αντίθεση με την κοινή γνώμη στην Ευρώπη και αλλού, οι δημοσκοπήσεις στην ασιατική χώρα έδειχναν ότι η πλειοψηφία των Ινδών είχε εμπιστοσύνη ότι ο Τραμπ έκανε το σωστό.

Έχοντας λάβει την υπόσχεση μιας γρήγορης εμπορικής συμφωνίας, οι ινδικές επιχειρήσεις άρχισαν να ετοιμάζονται για την επέκταση των εξαγωγών τους στη μεγαλύτερη καταναλωτική αγορά στον κόσμο και της οικοδόμησης μιας ισχυρότερης βιομηχανικής βάσης για να ανταγωνιστούν την Κίνα.

Εν τω μεταξύ, διπλωμάτες και στρατιωτικοί αξιωματικοί πίστευαν ότι η αμοιβαία εχθρότητα προς την Κίνα θα έφερνε τις ΗΠΑ και την Ινδία σε μια νέα στρατηγική συνεργασία.

Τελικά, τι πήγε στραβά;

Πολλά, όπως αποδεικνύεται.

Παρά την αρχική αισιοδοξία για μια γρήγορη εμπορική συμφωνία και ισχυρότερους διμερείς δεσμούς, τα πράγματα άρχισαν να επιδεινώνονται ραγδαία μετά την αναχώρηση του Μόντι από την Ουάσινγκτον. Στα τέλη Φεβρουαρίου, οι Ινδοί πλέον παρακολουθούσαν τους συμπατριώτες τους να απελαύνονται μαζικά από τις ΗΠΑ, ενώ ένα μήνα αργότερα, ο Τραμπ ανακοίνωνε τους δασμούς του για την «Ημέρα της Απελευθέρωσης» — επιβάλλοντας στην Ινδία δασμό 26% για όλες τις εξαγωγές της στις ΗΠΑ.

Αλλά το μεγαλύτερο πλήγμα στη σχέση ήρθε τον Μάιο, όταν η Ινδία επιτέθηκε στο Πακιστάν μετά από μια τρομοκρατική ενέργεια που σκότωσε 26 τουρίστες στο Κασμίρ που ελέγχεται από την Ινδία. Οι μάχες μεταξύ των δύο χωρών κλιμακώθηκαν γρήγορα και την τρίτη ημέρα, η Ινδία έβαλε στο στόχαστρο μια στρατιωτική βάση κοντά στη στρατιωτική μεραρχία που επιβλέπει το πυρηνικό οπλοστάσιο του Πακιστάν.

Αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που οι δύο χώρες ήρθαν σε σοβαρή σύγκρουση — έχουν εμπλακεί σε τέσσερις πολέμους τα τελευταία 75 χρόνια. Στο μεταξύ, τα δύο έθνη έχουν αναπτύξει σημαντικά πυρηνικά οπλοστάσια, γεγονός που καθιστά οποιαδήποτε στρατιωτική αντιπαράθεση μεταξύ τους εξαιρετικά επικίνδυνη.

Αρχικά, οι ΗΠΑ προσποιήθηκαν ότι δεν ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τη σύγκρουση, με τον αντιπρόεδρο Τζ. Ντ. Βανς να λέει ότι «δεν πρόκειται να εμπλακούμε στη μέση ενός πολέμου που ουσιαστικά δεν μας αφορά». Αλλά μόλις οι μάχες κλιμακώθηκαν, τόσο ο Βανς όσο και ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο επικοινώνησαν τηλεφωνικά και με τις δύο χώρες και η εκεχειρία επιτεύχθηκε γρήγορα.

Ο Τραμπ θέλησε αμέσως να δρέψει τις δάφνες για τον τερματισμό των εχθροπραξιών, υπονοώντας ότι χρησιμοποίησε το εμπόριο για να κάμψει τις αντιστάσεις και των δύο μερών. «Σταματήσαμε μια πυρηνική σύγκρουση», ισχυρίστηκε ο Αμερικανός ηγέτης. «Νομίζω ότι θα μπορούσε να είναι ένας κακός πυρηνικός πόλεμος, εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να είχαν σκοτωθεί, οπότε είμαι πολύ περήφανος γι’ αυτό». Αλλά ενώ το Πακιστάν έσπευσε να δώσει στον Λευκό Οίκο την αναγνώριση που ήθελε, η Ινδία επέμεινε ότι η συμφωνία είχε επιτευχθεί διμερώς.

Τελικά, καθώς οι εμπορικές συνομιλίες μεταξύ Ινδίας και ΗΠΑ συνέχισαν να κολλάνε λόγω αγροτικών και άλλων ζητημάτων, ο Τραμπ και ο Μόντι μίλησαν τηλεφωνικά τον Ιούνιο. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ επέμεινε να του αναγνωριστεί δημόσια ο ρόλος του για τον τερματισμό των εχθροπραξιών τον Μάιο και κάλεσε τον Ινδό πρωθυπουργό στον Λευκό Οίκο, όταν θα τον επισκεπτόταν και ο Αρχηγός του Επιτελείου Στρατού του Πακιστάν, Ασίμ Μουνίρ.

Ο Μόντι απέρριψε κατηγορηματικά και τα δύο αιτήματα. Η Ινδία ανέκαθεν ισχυρίζεται ότι η σύγκρουσή της με το Πακιστάν είναι ένα καθαρά διμερές ζήτημα, επικαλούμενη προηγούμενες συμφωνίες μεταξύ των δύο χωρών που απορρίπτουν την εξωτερική διαμεσολάβηση.

Αυτή ήταν η τελευταία τηλεφωνική επικοινωνία μεταξύ των δύο ηγετών. Η στάση της Ουάσινγκτον στις εμπορικές διαπραγματεύσεις σκλήρυνε μετά την απόρριψη των παρακλήσεων του Τραμπ από τον Μόντι, καθιστώντας μια συμφωνία λιγότερο πιθανή. Και ο Τραμπ επιμένει να επιτευχθεί μια τελική συμφωνία απευθείας μεταξύ αυτού και του Μόντι. Ωστόσο, ο Ινδός ηγέτης γνωρίζει τι πραγματικά θέλει ο πρόεδρος των ΗΠΑ – τη δημόσια συγκατάθεσή του στην ιδέα ότι ο Τραμπ απέτρεψε μια πυρηνική αντιπαράθεση.

Αυτό το ιστορικό εξηγεί εν μέρει γιατί ο Τραμπ αποφάσισε να τιμωρήσει την Ινδία για την αγορά ρωσικού πετρελαίου λίγο αργότερα.

Στις αρχές Αυγούστου, καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ εξέφραζε την αυξανόμενη δυσαρέσκειά του προς τη Ρωσία για τον πόλεμό της στην Ουκρανία, κήρυξε την Ινδία « νεκρή οικονομία» και ανακοίνωσε πρόσθετο δασμό 25% στη χώρα για την εισαγωγή πετρελαίου από τη Ρωσία. Πολλές χώρες αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο και άλλα ενεργειακά προϊόντα – συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, οι οποίες αγοράζουν εμπλουτισμένο ουράνιο για τους πυρηνικούς αντιδραστήρες τους από τη Ρωσία – όμως μόνο η Ινδία τιμωρήθηκε.

Ήταν μια περίπλοκη απόφαση: Οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν εδώ και καιρό την Ινδία να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο, υπό την προϋπόθεση ότι οι αγορές της θα παραμείνουν κάτω από το όριο των 60 δολαρίων που έχει συμφωνηθεί από τις δυτικές χώρες. Χωρίς τις ρωσικές προμήθειες, οι τιμές του πετρελαίου θα εκτοξευτούν και θα τροφοδοτήσουν τον πληθωρισμό. Επιπλέον, η Κίνα είναι πολύ μεγαλύτερος αγοραστής πετρελαίου και φυσικού αερίου από την Ινδία, ωστόσο δεν επιβλήθηκαν δασμοί ή κυρώσεις στο Πεκίνο.

Έτσι, μετά από ένα τέταρτο του αιώνα οικοδόμησης μιας στρατηγικής συνεργασίας με την πιο πυκνοκατοικημένη χώρα του κόσμου – τη δεύτερη μεγαλύτερη δημοκρατία και σύντομα την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία – γιατί στοχοποιείται το Νέο Δελχί; Όπως έσπευσαν να σημειώσουν σχολιαστές σε όλο τον κόσμο, αυτό δεν έχει κανένα οικονομικό, πολιτικό ή στρατηγικό νόημα.

Αλλά η ζημιά έχει ήδη γίνει. Οι εγγραφές Ινδών φοιτητών σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ έχουν μειωθεί κατά 40 έως 50%. Οι επιχειρήσεις αναζητούν άλλες αγορές εξαγωγών, με τη βοήθεια νέων εμπορικών συμφωνιών με τη Βρετανία και, σύντομα, με την ΕΕ. Ινδοί αξιωματούχοι ενισχύουν τις σχέσεις με τη Μόσχα και ο Μόντι ταξίδεψε στην Κίνα για πρώτη φορά μετά από επτά χρόνια, την ώρα που οι ΗΠΑ χάνουν όλο και περισσότερο έναν στρατηγικό εταίρο σε ένα σημαντικό μέρος του κόσμου.

Πηγή: POLITICO