Δασμολογική πολιτική Τραμπ: Η Ευρώπη μπορεί να έρθει σε συμφωνία, να λάβει αντίμετρα ή απλά να την αγνοήσει

Μετά τον δασμολογικό πόλεμο που ξεκίνησε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ κατά σχεδόν όλων των χωρών του κόσμου,  η κοινή αντίληψη στην Ευρώπη είναι ότι οι Βρυξέλλες έχουν πλέον μόνο δύο επιλογές: Να διαπραγματευτούν μια εμπορική συμφωνία με την Ουάσινγκτον ή να λάβουν αντίποινα εναντίον των ΗΠΑ. Ωστόσο, έτσι παραβλέπεται μια τρίτη — και πιθανώς καλύτερη — επιλογή: την αγνόηση των απειλών του Τραμπ.

Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν πολλά ελαττώματα τόσο στις στρατηγικές διαπραγμάτευσης όσο και στις στρατηγικές αντιποίνων. Όσον αφορά τις διαπραγματεύσεις, για παράδειγμα, η ΕΕ θα πρέπει να γνωρίζει τις απαιτήσεις των ΗΠΑ για να συνάψει μια συμφωνία. Αλλά αυτό αποτελεί πρόβλημα επειδή κανείς δεν έχει ιδέα τι πραγματικά θέλει ο Τραμπ από την Ευρώπη. Οι τρέχουσες υποθέσεις περιλαμβάνουν μια αναμόρφωση των συστημάτων ΦΠΑ, δεσμεύσεις της ΕΕ να εισάγει περισσότερο φυσικό αέριο ή αμυντικό εξοπλισμό από τις ΗΠΑ και υποσχέσεις για αποσύνδεση από την Κίνα – αν και μπορεί κάλλιστα να είναι και άλλα πολλά.

Αυτή η έλλειψη σαφήνειας γύρω από τα αιτήματα της Ουάσινγκτον υποδεικνύει και ένα άλλο προβληματικό ζήτημα στις διαπραγματεύσεις: Ο Τραμπ φαίνεται να απολαμβάνει τον εκφοβισμό τόσο των συμμάχων όσο και των εχθρών. Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και αν οι ΗΠΑ και η ΕΕ υπογράψουν μια συμφωνία, ο Τραμπ θα μπορούσε να την αποσύρει ανά πάσα στιγμή για να ζητήσει περισσότερα. Και από τη στιγμή που η Ένωση δεν μπορεί ούτε κατά διάνοια να εγγυηθεί ότι ο Τραμπ θα αφήσει μετά τους Ευρωπαίους στην ησυχία τους, δεν είναι σαφές γιατί θα πρέπει να μπει στον κόπο να διαπραγματευτεί μαζί του.

Το σενάριο αντιποίνων δεν είναι περισσότερο ελπιδοφόρο. Οι αμερικανικές εταιρείες και οι καταναλωτές θα επωμιστούν το κύριο βάρος των δασμών του Τραμπ, οι οποίοι ουσιαστικά αποτελούν φόρο στις αμερικανικές εισαγωγές. Έτσι, εκτός από ανέξοδες πολιτικές τοποθετήσεις, είναι δύσκολο να κατανοήσουμε γιατί οι Ευρωπαίοι θα ήθελαν να προσθέσουν αλάτι στην πληγή και να τιμωρήσουν τις δικές τους οικονομίες με αντίποινα κατά των ΗΠΑ.

Αν ο Τραμπ θέλει να βλάψει την οικονομία των ΗΠΑ, ας το κάνει. Η ΕΕ όμως δεν χρειάζεται να ακολουθήσει το παράδειγμά του.

Επιπλέον, οι πρωτεύουσες της ΕΕ πιθανότατα θα δυσκολεύονταν να συμφωνήσουν σε ένα πακέτο αντιποίνων, κάτι που θα τροφοδοτούσε τον κίνδυνο κατακερματισμού της ΕΕ. Οι χώρες της ΕΕ που προμηθεύονται ένα τεράστιο μερίδιο των εισαγωγών τους από τις ΗΠΑ – όπως το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ιρλανδία και η Ολλανδία – θα ανησυχούσαν ότι τα αντίποινα θα μπορούσαν να τροφοδοτήσουν τον πληθωρισμό. Εν τω μεταξύ, χώρες με τεράστιο αριθμό επιχειρήσεων που βασίζονται στις ΗΠΑ ως βασική αγορά εξαγωγών, όπως η Γερμανία και η Ιταλία, θα φοβόντουσαν μήπως προκαλέσουν μια απρόβλεπτη κλιμάκωση στον εμπορικό πόλεμο.

Η πραγματικότητα

Εν μέσω της αβεβαιότητας σχετικά με σχεδόν όλα όσα έχουν να κάνουν με την εμπορική πολιτική των ΗΠΑ αυτές τις μέρες, ένα από τα λίγα αδιάσειστα γεγονότα είναι ότι ο Τραμπ συχνά αναλαμβάνει την πρωτοβουλία των κινήσεων: Ανέβαλε την εφαρμογή των παγκόσμιων «αμοιβαίων δασμών» του λίγες μόνο ημέρες μετά την ανακοίνωσή τους στις αρχές Απριλίου. Και ήταν αυτός που υποχώρησε πρώτος στην αντιπαράθεση με το Πεκίνο, συμφωνώντας σε μια εμπορική εκεχειρία στα μέσα Μαΐου.

Κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα γιατί ο Τραμπ υποχώρησε, αλλά είναι σίγουρο ότι του ασκήθηκε έντονο λόμπινγκ από ιδιωτικές εταιρείες, που μαζί με το χάος στις αμερικανικές χρηματοπιστωτικές αγορές, τον βοήθησαν να πειστεί να μειώσει τις απαιτήσεις του. Ένα παρόμοιο σενάριο θα μπορούσε να εξελιχθεί αν προσπαθούσε να υλοποιήσει τις απειλές του για δασμούς κατά της ΕΕ. Το μπλοκ είναι μακράν η μεγαλύτερη πηγή εισαγωγών από τις ΗΠΑ, προμηθεύοντας αγαθά αξίας 606 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε αμερικανικές εταιρείες και καταναλωτές το 2024.

Με απλά λόγια, η ΕΕ δεν έχει καμία καλή επιλογή αν θέλει να αντιδράσει ενεργητικά στις δασμολογικές απειλές του Τραμπ. Το να τις αγνοήσει θα μπορούσε να είναι η καλύτερη κίνηση. Ως πρόσθετο πλεονέκτημα, μια τέτοια απόφαση της ΕΕ θα μπορούσε να εμπνεύσει και άλλες οικονομίες να κάνουν το ίδιο. Με τρεισήμισι χρόνια ακόμη για το Trump 2.0 να απομένουν, η δημιουργία ενός τέτοιου προηγούμενου μπορεί να μην είναι κακή ιδέα. 

Πηγή: POLITICO