11η Σεπτεμβρίου, 20 χρόνια μετά: Στο μεταίχμιο μεταξύ ζωντανής και ιστορικής μνήμης

Οι ΗΠΑ τιμούν αύριο, Σάββατο, την επέτειο των 20 ετών από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου με τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να έχει υποστεί πλήγμα λόγω της χαοτικής αποχώρησης των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν, η οποία τερμάτισε έναν πόλεμο που ξεκίνησε το 2001 σε αντίποινα για τις επιθέσεις της αλ Κάιντα.

Είκοσι χρόνια μετά την τραγωδία που συγκλόνισε τις ΗΠΑ και όλον τον κόσμο, ο πόνος και η θλίψη των επιζώντων και των οικογενειών των θυμάτων, όπως και όσων ήταν μάρτυρες των γεγονότων παραμένουν ζωντανοί. Όμως έπειτα από δύο δεκαετίες το γεγονός αυτό αποτελεί πλέον μέρος της Ιστορίας και οι νεαροί Αμερικάνοι του 2021 συχνά δεν μπορούν να κατανοήσουν τη βαρύτητα του γεγονότος, επισημαίνουν οι ειδικοί.

Ο Τζο Μπάιντεν και η σύζυγός του Τζιλ θα μεταβούν το Σάββατο το πρωί στη Νέα Υόρκη στο εντυπωσιακό μνημείο που ανεγέρθηκε στο σημείο όπου βρίσκονταν οι Δίδυμοι Πύργοι του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου (WTC) οι οποίοι κατέρρευσαν την Τρίτη 11 Σεπτεμβρίου 2001. Όπως κάθε χρόνο επί τρεις ώρες θα αναγνωστούν τα ονόματα των σχεδόν 3.000 ανθρώπων που σκοτώθηκαν εκεί. Τεράστιες, κάθετες δεσμίδες φωτός υψώνονται ήδη από αυτή την εβδομάδα από τις δύο τεχνητές λίμνες που κατασκευάστηκαν εκεί όπου βρισκόταν η βάση των Πύργων.

Το προεδρικό ζεύγος αναμένεται να μεταβεί στην Πενσιλβάνια όπου συνετρίβη το αεροσκάφος που είχαν καταλάβει τέσσερις από τους 19 αεροπειρατές και στη συνέχεια στο Πεντάγωνο, επίσης στόχο των τρομοκρατών.

Ο Μπάιντεν δεν θα εκφωνήσει πολλές ομιλίες, αντίθετα αναμένεται να δώσει στη δημοσιότητα ένα μήνυμα μέσω βίντεο, ανακοίνωσε ο Λευκός Οίκος.

Το φιάσκο της αμερικανικής επέμβασης στο Αφγανιστάν

Όμως ο Αμερικανός πρόεδρος έχει πληγεί από το φιάσκο της αμερικανικής στρατιωτικής επέμβασης στο Αφγανιστάν και τον αιφνιδιασμό του Πενταγώνου από τη γρήγορη προέλαση των Ταλιμπάν.

Από το 2001 ως τις 31 Αυγούστου 2021 οι ΗΠΑ έχασαν στο Αφγανιστάν 2.500 στρατιώτες, ενώ δαπάνησαν περίπου 2 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Άφησαν τη χώρα στα χέρια των ακραίων ισλαμιστών, τους οποίους είχαν εκδιώξει από την Καμπούλ πριν από 20 χρόνια κατηγορώντας τους ότι πρόσφεραν καταφύγιο στον επικεφαλής της αλ Κάιντα Οσάμα μπιν Λάντεν, τον οποίο δολοφόνησαν τον Μάιο του 2011 στο Πακιστάν.

Η επίθεση της 26ης Αυγούστου, την ευθύνη για την οποία ανέλαβε το αφγανικό παρακλάδι του Ισλαμικού Κράτους και προκάλεσε τον θάνατο 13 Αμερικανών στρατιωτών στο αεροδρόμιο της Καμπούλ εν μέσω της επιχείρησης απομάκρυνσης, προκάλεσε σοκ στην κοινή γνώμη. Οι περισσότερες νέες γυναίκες και άνδρες που σκοτώθηκαν στην επίθεση είχαν γεννηθεί πριν από την αμερικανική επέμβαση στο Αφγανιστάν.

Ο θάνατός τους υπενθύμισε ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται στο μεταίχμιο μεταξύ της πάντα ζωντανής μνήμης για δεκάδες εκατομμύρια Αμερικανούς που έγιναν μάρτυρες των τρομοκρατικών επιθέσεων και της ιστορικής μνήμης για τη νέα γενιά που δεν έζησε την 11η Σεπτεμβρίου και μαθαίνει για αυτή μέσα από την οικογένεια, τα μέσα ενημέρωσης και το σχολείο.

Η σημασία ενός γεγονότος εξαρτάται από αυτούς που το ερμηνεύουν

Ο Στίβεν Ουόλτ, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Χάρβαρντ, διερωτάται στο περιοδικό Foreign Policy «πώς θα τιμηθούν τα εκατό χρόνια από την 11η Σεπτεμβρίου», το 2101;

Οι επόμενες γενιές «θα τη θεωρούν μια εντυπωσιακή τραγωδία, αλλά τελικά μικρής σημασίας ή ως ένα σημείο καμπής θεμελιώδες για την πορεία των ΗΠΑ και της διεθνούς πολιτικής», διερωτάται.

Ο ίδιος ο Ουόλτ απαντά ότι «η σημασία» ενός ιστορικού γεγονότος «εξαρτάται από αυτούς που το ερμηνεύουν (…) τους Αμερικανούς, τους Αφγανούς, τους Ιρακινούς, τους Σαουδάραβες ή τους Ευρωπαίους».

Το περιοδικό The New Yorker αναδημοσίευσε αυτήν την εβδομάδα άρθρα που είχε δημοσιεύσει μερικές ημέρες μετά τις επιθέσεις, ανάμεσά τους και αυτό του Ρότζερ Άνγκελ, ενός τότε 80χρονου συγγραφέα, αρκετά μεγάλου σε ηλικία ώστε να μπορεί να συγκρίνει την 11η Σεπτεμβρίου με τις νεανικές μνήμες του από το Περλ Χάρμπορ, τη Χιροσίμα ή τη δολοφονία του Κένεντι.

«Η επίθεση εναντίον του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου είναι χωρίς προηγούμενο», είχε γράψει το 2001. «Η Ιστορία προχωρά με αδυσώπητους ρυθμούς και θα είμαστε πάντα αντιμέτωποι με νέες τραγωδίες», είχε προσθέσει.

Ο πόνος παραμένει πολύ έντονος για τις οικογένειες των θυμάτων της 11ης Σεπτεμβρίου, όπως για τη Μόνικα Άικεν – Μέρφι, χήρα ενός 37χρονου επενδυτή που εργαζόταν στον 84ο όροφο του νότιου πύργου.

Σε ό,τι αφορά τους νέους που γεννήθηκαν μετά την 11η Σεπτεμβρίου, η ίδια εκτιμά ότι «είναι σημαντικό να γνωρίζουν τι συνέβη εκείνη την ημέρα, διότι μια ολόκληρη γενιά δεν το κατανοεί πραγματικά». Πρέπει «η μνήμη και η Ιστορία να παραμείνουν ζωντανές», τονίζει.

Πηγή: ΑΠΕ/ΜΠΕ, AFP