Τελικά υπάρχουν μερικά νεότερα από το Ουκρανικό Μέτωπο…

Σύνταξη : Πολυδεύκης Παπαδόπουλος

Οι τελευταίες εξελίξεις γύρω από το Ουκρανικό, όπου τρία μη πολεμικά γεγονότα (δηλώσεις του ΥΠΕΞ της Ουκρανίας και του εκπροσώπου του Κρεμλίνου πως και οι δύο πλευρές είναι υπό όρους ανοικτές σε διαπραγματεύσεις και δημοσιοποίηση ερευνών δημόσιου Ινστιτούτου του Κιέβου που δείχνει αυξανόμενο ποσοστό Ουκρανών να δέχεται παραχώρηση ορισμένων εδαφών έναντι ειρήνης και διεθνών εγγυήσεων ασφάλειας) δημιουργούν μια διαφορετική αίσθηση γύρω από το ζήτημα, πέραν των όσων διαδραματίζονται στα πεδία των μαχών.

Το ποιοι λόγοι μπορεί να υπάρχουν για αυτές τις κινήσεις κι αν παίζουν ρόλο οι ρεαλιστικές πιθανότητες μιας νίκης Τραμπ στις επερχόμενες αμερικανικές, το ποια είναι κατάσταση του μετώπου των 1000 χλμ. και της παράδοσης δυτικών όπλων στην Ουκρανία, καθώς και η προσπάθεια που κάνει το Κίεβο για εξασφάλιση μιας διεθνούς συναίνεσης υπέρ του, ενόψει Διεθνούς Ειρηνευτικής Διάσκεψης που αναμένεται τον Νοέμβριο, αυτή τη φορά με συμμετοχή και της Ρωσίας, είναι οι παράμετροι που εξετάζονται στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο» (Α’ Πρόγραμμα, Σάββατα και Κυριακές 12.00-13.00). Συμμετέχει ο δημοσιογράφος-αναλυτής του In.gr, Παναγιώτης Σωτήρης, που παρακολουθεί στενά τον πόλεμο από την αρχή.

Τις τελευταίες μέρες τα τρία προαναφερόμενα γεγονότα δημιούργησαν μια διαφορετική αίσθηση γύρω από το Ουκρανικό, πέραν των όσων διαδραματίζονται στα πεδία των μαχών και με την αμείωτη εξαπόλυση πληγμάτων με πυραύλους και drones από τους αντιμαχόμενους.

Καταρχήν, ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα δήλωσε κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στην Κίνα, ότι το Κίεβο είναι έτοιμο για συνομιλίες με τη Ρωσία υπό τον όρο ότι θα γίνει απολύτως σεβαστή η κυριαρχία και η εδαφική ακεραιότητα της χώρας του, αν και, όπως συμπλήρωσε, η Ουκρανία δεν βλέπει ένδειξη για κάτι τέτοιο.

Ωστόσο, στη δήλωση αυτή απάντησε σχεδόν αμέσως ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ αναφέροντας : “Η Ρωσία είναι γενικά ανοικτή σε μια διαπραγματευτική διαδικασία. Αλλά πρώτα πρέπει να καταλάβουμε πόσο έτοιμη είναι η ουκρανική πλευρά γι’ αυτό και κατά πόσον έχει άδεια γι’ αυτό από τους χειριστές της”. Ωστόσο, ο Πεσκόφ δεν έθεσε αυτή τη φορά ζήτημα αντικατάστασης σε σχετικές συνομιλίες του Ζελένσκι, τον οποίο η Ρωσία, εκτός από υποκινούμενο από τη Δύση, θεωρεί και παράνομο, καθώς έχει λήξει η θητεία του και οι προεδρικές εκλογές έχουν αναβληθεί.

Ορισμένοι παρατηρητές διαπιστώνουν, πάντως, κάτι περισσότερο από «διάλογο κωφών» σ’ αυτές τις δηλώσεις. Επιπλέον, oι εν λόγω τοποθετήσεις ήρθαν να συμπέσουν με την ανακοίνωση ερευνών του Ινστιτούτου Κοινωνιολογίας του Κιέβου, βάση των οποίων ένας αυξανόμενος αριθμός Ουκρανών έχει αρχίσει, ειδικά από τον περασμένο χειμώνα και μετά, να αποδέχεται την παραχώρηση εδαφών στη Ρωσία -με διαβαθμίσεις για το αν θα πρόκειται για προσωρινή ή μόνιμη και για το αν θα αφορούν μόνον τα εδάφη που είχε καταλάβει η Ρωσία πριν το 2022- έναντι ανακωχής και υπογραφής ειρήνης. Σημαντικός ωστόσο παράγων είναι σ’ αυτή τη μερίδα Ουκρανών, που από 19% έχει φτάσει στο 32%, η ασφάλεια της χώρας τους, μέσω ένταξης στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ ή τουλάχιστον της εγκατάστασης δυτικών στρατευμάτων στο έδαφός της.

Υπάρχουν λόγοι για αυτές τις κινήσεις και ποια είναι η κατάσταση των μετώπων τίθενται σαν ερωτήματα στη συζήτηση με τον κ. Σωτήρη.

Μια εξήγηση γι’ αυτές τις δηλώσεις, καθώς και τη δημοσιοποίηση των στοιχείων του Ινστιτούτου Κοινωνιολογίας του Κιέβου είναι η απογοήτευση πολλών Ουκρανών από την έκβαση των μαχών, μετά την αποτυχία της περσινής καλοκαιρινής αντεπίθεσης που οργάνωσαν και αντιστρόφως τη σχετική επιτυχία της ρωσικής νέας επίθεσης σε διάφορα σημεία του μετώπου των 1000 χιλ. που εκτυλίσσεται από τον περασμένο Φεβρουάριο.

Βάση αυτής, μερικές δεκάδες ουκρανικές κοινότητες κυρίως στον Βορρά και το Κέντρο και λιγότερο στο Νότο έχουν καταληφθεί από τον ρωσικό στρατό, αλλά επίσης μια ολόκληρη πόλη με στρατηγική σημασία, η Αβντιίβκα, καθώς και το ανατολικό άκρο του επίσης σημαντικού Chasiv Yar. Ο πλήρης έλεγχος της πόλης αυτής θα είναι το κλειδί για την προέλαση ενάντια στους τελευταίους εναπομείναντες προμαχώνες της ουκρανικής άμυνας στο δυτικό Ντόνετσκ, δηλαδή τις πόλεις Konstiantynivka, Kramatorsk και Slovyansk.

Μια δεύτερη ερμηνεία έχει να κάνει με την περιορισμένη ροή δυτικών όπλων προς την Ουκρανία, παρά τις διάφορες αποφάσεις της ΕΕ και τις διακηρύξεις του ΝΑΤΟ κατά τους πρόσφατους εορτασμούς της 75ης επετείου του στην Ουάσιγκτον. Η Ιταλία, η Γερμανία και η Ρουμανία υποσχέθηκαν πέντε επιπλέον συστήματα αεράμυνας Patriot στην Ουκρανία και οι ΗΠΑ, οι Κάτω Χώρες και η Δανία δεσμεύτηκαν ότι «η Ουκρανία θα πετάξει επιχειρησιακά F-16 αυτό το καλοκαίρι». Η Δανία, η Νορβηγία και η Ολλανδία έχουν υποσχεθεί να παραδώσουν 60 παροπλισμένα αεροσκάφη στην Ουκρανία φέτος.

Ωστόσο, η ουκρανική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία δεν τα θεωρεί επαρκή όλα αυτά κι επιπλέον βλέπει να καθυστερούν, ο δε Πρόεδρος Ζελένσκι συνεχίζει να ζητάει όπλα μεγάλου βεληνεκούς που δεν έρχονται. Ενδεικτικό είναι επίσης εκείνο που έγινε με τον πρόσφατα με τον εγκριθέντα γερμανικό προϋπολογισμό για τα 2025. Σ’ αυτόν προβλέπονται μεν 4 δις. για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας, αλλά το ποσό είναι το μισό από του προηγούμενου χρόνου. Κι όπως σημείωσε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Lindner, το Κίεβο θα πρέπει να βασίζεται στο εξής περισσότερο σε κεφάλαια από «ευρωπαϊκές πηγές», καθώς και σε έσοδα από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία.

Η Ουκρανική πλευρά έχει, επίσης, αρχίσει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη την περίπτωση επικράτησης στις αμερικανικές εκλογές του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δηλώνει πως θα κλείσει τον πόλεμο και θα ανοίξει ειρηνευτικές διαδικασίες μέσα σε λίγες μέρες μόλις αναλάβει. Τα σχετικά επανέλαβε ο Τραμπ στον Πρόεδρο Ζελένσκι σε τηλεφώνημα που του έκανε ο τελευταίος για να τον συγχαρεί για το χρίσμα του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος. Ακόμη, ο επιλεγείς για Αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς έχει καταψηφίσει πρόσφατα στη Γερουσία το τελευταίο πακέτο βοήθειας προς την Ουκρανία. Επίσης, ένας έμπειρος Αμερικανός διπλωμάτης, ο Ζαμάι Χαλιτζάντ (Μόνιμος Αντιπρόσωπος των ΗΠΑ στον ΟΗΕ 2007-2009, πρέσβης σε Ιράκ, Αφγανιστάν κλπ.) εκτιμά στον ιστότοπο για θέματα Ασφάλειας και Διεθνών Σχέσεων «The National Interest» ότι η τυχόν άρνηση του Βλαντιμίρ Ζελένσκι να αποδεχθεί τις πρωτοβουλίες το Ντόναλντ Τραμπ -εφόσον επανεκλεγεί Πρόεδρος- ενδέχεται να οδηγήσει σε σημαντικές περικοπές στη βοήθεια της αμερικανικής πλευράς προς την Ουκρανία. Τονίζει επίσης ότι εάν ο υποψήφιος Πρόεδρος των Ρεπουμπλικανών κερδίσει τις αμερικανικές εκλογές και ο Τζέι Ντι Βανς αναλάβει Αντιπρόεδρος, η πιθανότητα ειρηνικής διευθέτησης της σύγκρουσης στην Ουκρανία θα αυξηθεί σημαντικά. Απεναντίας, υποστηρίζει, εάν η υποψήφια των Δημοκρατικών Κάμαλα Χάρις αναλάβει Πρόεδρος, οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να ακολουθούν μια πολιτική έναντι της Ουκρανίας παρόμοια με τις ενέργειες του Τζο Μπάιντεν.

Πάντως, εξ αιτίας και όλων των προαναφερόμενων, η Ουκρανία προσπαθεί το τελευταίο διάστημα να κτίσει κάποια διεθνή συναίνεση για επιμέρους πτυχές μιας τελικής ειρηνευτικής συμφωνίας με τη Ρωσία. Στις 11 Ιουλίου, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ψήφισε με 99 υπέρ και 9 κατά (αλλά με πολλές αποχές) για μια πρόταση που καλεί τη Ρωσία να τερματίσει μονομερώς τον επιθετικό της πόλεμο, να αποσύρει τους στρατιώτες της από το ουκρανικό έδαφος και να επιστρέψει τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια στους Ουκρανούς.

Επίσης, μετά την διεθνή διάσκεψη στην Ελβετία τον περασμένο μήνα –στην οποία δεν προσκλήθηκε να μετέχει η Ρωσία, αλλά δεν παραβρέθηκε και η Κίνα και όπου η συμμετοχή των χωρών του λεγόμενου «Παγκόσμιου Νότου» ήταν περιορισμένη, ακολουθούν τρεις ακόμη μίνι συνόδοι κορυφής : – μία για την ενέργεια στο Κατάρ μέχρι τις αρχές Αυγούστου, μία για την ελευθερία της ναυσιπλοΐας στην Τουρκία τον επόμενο μήνα και μια ακόμη για ανταλλαγές αιχμαλώτων πολέμου στον Καναδά τον Σεπτέμβριο. Και οι τρεις αποσκοπούν να συμβάλουν σε μια δεύτερη Σύνοδο Κορυφής ειρήνης τον Νοέμβριο –κατά πάσα πιθανότητα μετά τις αμερικανικές εκλογές- και στην οποία είναι πιθανόν να μετέχει και η Ρωσία. Όμως, όπως τίθεται και στη συζήτηση, το θέμα είναι αν θα υπάρξουν μέχρι τότε κάποιες ουσιαστικές εξελίξεις στο διπλωματικό επίπεδο, αλλά και στα πεδία των μαχών.