Εάν είστε στο Twitter και παρακολουθείτε ειδήσεις για την Κίνα, πιθανότατα θα έφτασε στα αυτιά σας (ή στα μάτια σας) μια αρκετά τραβηγμένη φήμη πρόσφατα: ότι ο Πρόεδρος Xi Jinping βρισκόταν σε κατ’ οίκον περιορισμό και ότι επρόκειτο να γίνει ένα μεγάλο πραξικόπημα στη χώρα.
Καταρχάς, επιτρέψτε μου να είμαι πολύ σαφής: αυτή η φήμη είναι ψευδής και δεν πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη. Καμία αξιόπιστη πηγή στην Κίνα δεν το έχει πιστέψει. Είναι ευσεβής πόθος στην καλύτερη περίπτωση και σκόπιμη παραπληροφόρηση στη χειρότερη.
Αλλά είναι ενδιαφέρον να αναλύσουμε πώς μια γελοία φήμη θα μπορούσε να λάβει διαστάσεις και να διαδοθεί τόσο ευρέως, ώστε να φτάσει να συμπεριληφθεί στην – ιδιαίτερα ελαττωματική – λίστα με τις τάσεις (Trends) του Twitter το Σαββατοκύριακο. Έτσι, σήμερα θα εντοπίσουμε τις ρίζες της φήμης και θα ξεκαθαρίσουμε πώς κέρδισε τη δημοφιλία της.
Η ιστορία βασικά πέρασε από τρία στάδια, κυκλοφόρησε στους κινεζικούς κύκλους πριν μεταφραστεί στα αγγλικά από influencers που αντιτίθενται στην κινεζική κυβέρνηση και τελικά μεγεθύνθηκε από ινδικούς λογαριασμούς Twitter.
Στάδιο 1: Δεν είναι σπάνιο να βλέπεις τέτοιες αισχρές πολιτικές φήμες αν ακολουθείς πολλούς λογαριασμούς Twitter στην κινεζική γλώσσα. Υπάρχει ένας ολόκληρος κόσμος σχολιαστών και ανώνυμων λογαριασμών που εικάζουν ανοιχτά για κάθε αμυδρό σήμα που βγαίνει από τα κρατικά μέσα της Κίνας, μεγεθύνουν κάθε λέξη και χειρονομία και το ερμηνεύουν ως κάτι επαναστατικό.
Η φήμη που κυκλοφορεί αυτή τη φορά είχε το πλεονέκτημα να συμπίπτει με μερικά πραγματικά ειδησεογραφικά γεγονότα, τα οποία συνδυάστηκαν σε ένα αφήγημα που μπορεί να φαίνεται ευλογοφανές σε άτομα που δεν είναι εξοικειωμένα με την Κίνα. Εδώ είναι τα γεγονότα που πραγματικά συνέβησαν:
(1) Ένας Κινέζος στρατηγός, ο Li Qiaoming, άφησε τη θέση του διοικητή μετά από πέντε χρόνια και δεν έχει αναφερθεί πού κατευθύνεται.
(2) Ένας συνταξιούχος υψηλόβαθμος πολιτικός 105 ετών έκανε μια σπάνια εμφάνιση στα μέσα ενημέρωσης για να μιλήσει για το ότι πρέπει να σεβόμαστε τους πρεσβύτερους.
(3) Οι εσωτερικές πτήσεις στην Κίνα παρουσίαζαν υψηλά ποσοστά ακύρωσης—έως και 60% την περασμένη εβδομάδα.
(4) Ο Xi δεν είχε εμφανιστεί δημόσια από τότε που επέστρεψε από το Ουζμπεκιστάν στις 16 Σεπτεμβρίου.
Αυτά ήταν όλα τα υλικά που χρειάζονταν οι συνωμοσιολόγοι για να καταλήξουν με κάποιο τρόπο ότι ο Xi πρέπει να βρισκόταν σε κατ’ οίκον περιορισμό με πρωτοβουλία του στρατηγού και του πρεσβύτερου του κόμματος. Αυτή η ιστορία άρχισε να κυκλοφορεί μεταξύ των λογαριασμών σε κινέζικη γλώσσα στις 22 Σεπτεμβρίου.
(Όλες αυτές οι πραγματικές εξελίξεις πιθανότατα έχουν πολύ πιο βαρετές εξηγήσεις. Για παράδειγμα, οι αυξημένες ακυρώσεις πτήσεων ήταν πράγματι συνηθισμένες φέτος, καθώς πολλές κινεζικές πόλεις έχουν βιώσει απρόβλεπτα lockdown που σχετίζονται με τον Covid. Τις τρεις εβδομάδες πριν από την έναρξη της φήμης, τα εβδομαδιαία ποσοστά ακύρωσης πτήσεων ήταν 60,1%, 69,0% και 64,1%, σύμφωνα με μια κινεζική εφαρμογή παρακολούθησης πτήσεων. Αλλά για άτομα που δεν γνωρίζουν πόσο άσχημα έχει διαταραχθεί η καθημερινή ζωή στην Κίνα, τα ποσοστά φαίνονταν σαν μια ανωμαλία ακριβώς πριν από το 20ο Εθνικό Συνέδριο, μια εκδήλωση που διοργανώνεται κάθε πέντε χρόνια για την εκλογή των ανώτατων αξιωματούχων του Κινέζικου Κομμουνιστικού Κόμματος.)
Στάδιο 2: Στις 23 Σεπτεμβρίου, η ιστορία ξέφυγε από την κινεζική γλώσσα στο Twitter, όταν μεταφράστηκε στα αγγλικά από την Jennifer Zeng, μια ακτιβίστρια και αυτοαποκαλούμενη δημοσιογράφο, η οποία έχει ιστορικό διάδοσης φημών και λανθασμένης απόδοσης πηγών βίντεο.
Ως τηλεοπτικός παρουσιαστής της New Tang Dynasty Television (NTD) και συνεργάτης των Epoch Times, ΜΜΕ που υποστηρίζονται και τα δύο από την αντικινεζική θρησκευτική ομάδα Φάλουν Γκονγκ, η Ζενγκ είναι βασικός παίκτης σε ένα δίκτυο μέσων που διαδραματίζει όλο και πιο σημαντικό ρόλο σε συνωμοσίες σχετικά με την Κίνα, αλλά και για τις εκλογές στις ΗΠΑ. Φρόντισε να παρουσιάζει με συνέπεια την ιστορία του πραξικοπήματος ως «φήμη», αλλά έκτοτε έχει δημοσιεύσει πάνω από δώδεκα tweets σχετικά με αυτό, συνεχίζοντας να δημιουργεί εικασίες.
Στάδιο 3: Αυτή είναι ίσως η πιο ενδιαφέρουσα εξέλιξη. Αρκετές ξεχωριστές αναλύσεις των δραστηριοτήτων του Twitter στο hashtag #ChinaCoup διαπίστωσαν ότι ξεκινώντας στις 24 Σεπτεμβρίου, ένας μεγάλος αριθμός ινδικών λογαριασμών Twitter πήραν τη φήμη και τη διέδωσαν παντού.
Για παράδειγμα, μια ανάλυση περισσότερων από 32.000 αλληλεπιδράσεων στο Twitter από τον Marc Owen Jones, επίκουρο καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Hamad bin Khalifa στο Κατάρ, ο οποίος ερευνά την παραπληροφόρηση και τα ψηφιακά μέσα, δείχνει ότι το @Indiatvnews, ο λογαριασμός του ινδικού εθνικιστικού τηλεοπτικού καναλιού, είναι ο μεγαλύτερος διαδότης της φήμης για το πραξικόπημα.
Ο Subramanian Swamy, ένας εξέχων Ινδός πολιτικός που ακολουθείται από 10 εκατομμύρια ανθρώπους, μίλησε επίσης για την ιστορία σε πολλά tweets στις 24 Σεπτεμβρίου, περιγράφοντάς την ως «νέα φήμη που θα πρέπει να ελεγχθεί».
Η Ινδία έχει τον τρίτο μεγαλύτερο αριθμό χρηστών Twitter στον κόσμο. Λαμβάνοντας υπόψη τις μακροχρόνιες γεωπολιτικές εντάσεις μεταξύ Ινδίας και Κίνας, καθώς και τη σχετική έλλειψη γνώσης που πιθανότατα έχουν οι μέσοι Ινδοί για την κινεζική πολιτική και πώς να διακρίνουν τους λογαριασμούς των μέσων ενημέρωσης που υποστηρίζονται από το Φάλουν Γκονγκ, δεν είναι απαραιτήτως έκπληξη το γεγονός ότι πίστεψαν και διέδωσαν τη φήμη.
Παρά τις αρκετές πρόσφατες αναφορές για την άνοδο της δραστηριότητας bot που προέρχεται από την Ινδία, δεν υπάρχουν ακόμη αρκετά στοιχεία για να καθοριστεί εάν αυτή ήταν μια συντονισμένη προσπάθεια για να προωθηθεί η φήμη για πραξικόπημα. Υπάρχουν ύποπτες ενδείξεις, όπως «πολλοί νέοι λογαριασμοί καθώς και το γεγονός ότι έχουν κατέβει τώρα τα προφίλ ορισμένων από τους βασικούς influencers», είπε ο Τζόουνς. «Αυτό δεν υποδηλώνει απαραίτητα ότι υποστηρίζεται από το κράτος – απλώς έγιναν πολλές μη αυθεντικές δραστηριότητες».
Φυσικά, δεδομένου ότι πρόκειται για το Twitter, πολλοί άλλοι λογαριασμοί αξιοποιούν τη δημοτικότητα αυτής της συζήτησης και με τη σειρά τους ενισχύουν περαιτέρω την ιστορία. Αυτό περιλαμβάνει άτομα που τρολάρουν σκόπιμα ανυποψίαστους χρήστες συνδέοντας παλιά βίντεο με τη νέα φήμη, ενώ ορισμένοι χρήστες στην Αφρική χρησιμοποιούν πειρατικά το hashtag για να αποκτήσουν ορατότητα για το δικό τους περιεχόμενο – κάτι που φαίνεται πως αποτελεί ένα μακροχρόνιο τέχνασμα μεταξύ των χρηστών στη Νιγηρία και την Κένυα.
Μέχρι τη Δευτέρα, η φήμη είχε ως επί το πλείστον καταλαγιάσει. Ενώ ο Xi δεν είχε εμφανιστεί ακόμη, πρόσφατα έγγραφα επιβεβαίωσαν τη συμμετοχή και την κεντρική του θέση στο επερχόμενο συνέδριο του κόμματος, αποδεικνύοντας ότι εξακολουθεί να βρίσκεται στην εξουσία.
Το γεγονός ότι μια εντελώς αβάσιμη φήμη, κάτι που ουσιαστικά εμφανίζεται μήνα παρά μήνα στους κινεζικούς κύκλους του Twitter, θα μπορούσε να μεγαλώσει τόσο πολύ και να ξεγελάσει τόσους πολλούς ανθρώπους είναι και αστείο και καταθλιπτικό. Η ουσία: Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εξακολουθούν να είναι ένα χάος γεμάτο παραπληροφόρηση – αλλά μπορεί να μην το παρατηρήσετε εάν δεν είστε εξοικειωμένοι με το θέμα που συζητείται.
Πηγή: Zeyi Yang, MIT Technology Review
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος