Βρετανία σε μεταλλαγή: Η βασιλική οικογένεια ασθενεί, οι Εργατικοί προελαύνουν, η Ουκρανία στηρίζεται μέχρι τέλους, η Β. Ιρλανδία ξαφνιάζει

Σύνταξη : Πολυδεύκης Παπαδόπουλος

Οι εξελίξεις στη Βρετανία, με τις επιπτώσεις των προβλημάτων υγείας των μελών της βασιλικής οικογένειας, με επαναληπτικές εκλογές που φέρνουν ολοένα και πιο κοντά στην εξουσία τους Εργατικούς, με τον υπερθετικό βαθμό υποστήριξης του Λονδίνου προς το Κίεβο, αλλά και την «επανάσταση» που έχει συμβεί στο πολιτικό σκηνικό της Β. Ιρλανδίας με τη συνεργασία του Σιν Φέιν με τους Ενωτικούς Προτεστάντες, είναι τα πεδία με τα οποία ασχολείται η εκπομπή «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο» (Α’Πρόγραμμα, Σάββατα και Κυριακές 12.00-13.00). Προσκεκλημένη είναι η Καλλιόπη Κυριακοπούλου, Επ. Καθηγήτρια Πολιτικής  Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Queen’s  και Διεθνούς Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Λίλλης.

Το τελευταίο διάστημα η βρετανική κοινωνία ζει το ένα σοκ μετά το άλλο με την ανακοίνωση των προβλημάτων υγείας της βασιλικής οικογένειας, δηλαδή τον καρκίνο του Βασιλιά Καρόλου και την σοβαρή επέμβαση της συζύγου του διαδόχου Ουίλιαμ Κέιτ Μίντλετον. Στην εκπομπή κατ’ αρχήν εξετάζεται ποιος είναι ο κοινωνικός αντίκτυπος, αλλά και τα θεσμικά ζητήματα που μπορούν να προκύψουν από αυτές τις εξελίξεις, δεδομένου του ρόλου της μοναρχίας στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Επίσης, σε πρόσφατες αναπληρωματικές εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στη Βρετανία, το Εργατικό Κόμμα πέτυχε διπλή νίκη επί των Συντηρητικών, που φέρνουν  σε πολύ δύσκολη τον πρωθυπουργό Ρίσι Σούνακ και το Συντηρητικό Κόμμα, εν όψει των βουλευτικών εκλογών που πρέπει να γίνουν το πολύ έως τις αρχές του επομένου χρόνου.  Στο Γουέλινγκμπόρο (Κεντρική Αγγλία) ο βουλευτής Πίτερ Μπόουν έχασε την έδρα του αφού εκδιώχθηκε από το κοινοβούλιο για εκφοβισμό και ανάρμοστη συμπεριφορά. Την έδρα κέρδισε η Εργατική Τζεν Κίτσεν με 45,8% των ψήφων. Στην περιφέρεια Κίνγκσγουντ (νοτιοδυτικά) ο συντηρητικός βουλευτής Κρις Σκίντμορ είχε παραιτηθεί για να διαμαρτυρηθεί για την παροχή από την κυβέρνηση νέων αδειών για την εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου στη Βόρεια Θάλασσα. Την έδρα κέρδισε ο Εργατικός Ντέμιεν Ίγκαν με 44,9%. Από τις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές του Δεκεμβρίου του 2019 οι Συντηρητικοί έχουν χάσει συνολικά 10 αναπληρωματικές εκλογές, που είναι ο χειρότερος απολογισμός για οποιαδήποτε βρετανική κυβέρνηση από τη δεκαετία του ‘60. Επίσης, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, οι Εργατικοί είναι το φαβορί για τις επικείμενες βουλευτικές εκλογές, εμφανίζοντας μάλιστα μια διαφορά στις περισσότερες δημοσκοπήσεις της τάξεως του 20% έναντι των Συντηρητικών.  Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων  των τελευταίων αναπληρωματικών εκλογών ο επικεφαλής των Εργατικών Κιρ Στάρμερ, έκανε λόγο για «εκπληκτικό αποτέλεσμα, που δείχνει ότι οι άνθρωποι θέλουν την αλλαγή».  Και πάντως γίνεται ολοένα και πιο φανερό ότι ο Ρίσι Σούνακ αποτυγχάνει να αντιστρέψει αυτή την τάση τον σχεδόν ενάμιση χρόνο που είναι πρωθυπουργός.

Απ’ την άλλη, με αφορμή τα δύο χρόνια από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, ο Σούνακ εκδήλωσε για πολλοστή φορά τη στήριξή του στο Κίεβο και  τόνισε πως «Θα σταθούμε στο πλευρό της Ουκρανίας σήμερα και στο μέλλον». Και πράγματι, η στήριξη της Ουκρανίας από τη Βρετανία είναι αναλογικά η μεγαλύτερη δυτικής χώραε σε όπλα, αποστολή στρατιωτικών εκπαιδευτών, συνεργασία υπηρεσιών πληροφοριών κλπ. Την ίδια στιγμή το Λονδίνο αποτελεί έναν από τους σκληρότερους επικριτές της Μόσχας και του Πούτιν, έχοντας εγκαταλείψει όλες τις σχέσεις που είχαν κάποτε η Βρετανία με τη Ρωσία και που ήταν πολυεπίπεδες. Και το ερώτημα το οποίο τίθεται στη συζήτηση είναι το που οφείλεται αυτός ο μεγάλος ζήλος της Βρετανίας –άνω του μέσου δυτικού όρου- στη στήριξη της Ουκρανίας και τη ρήξη με τη Ρωσία.

Τέλος, στις αρχές Φεβρουαρίου μια μικρή επανάσταση έλαβε χώρα στη Β. Ιρλανδία. Αφενός έγινε κατορθωτό να σχηματιστεί τοπική κυβέρνηση μετά από μια διετία αδιεξόδου και άρνησης των Ενωτικών να συνεργαστούν με το πρωτεύσαν στις εκλογές του Μαΐου του 2022 Σιν Φέιν. Εδώ και μερικές εβδομάδες όχι μόνον υπάρχει σχηματισμός κυβέρνησης με τη συμμετοχή και των δύο κομμάτων, αλλά τυπικά τον πρώτο ρόλο ως πρωθυπουργός έχει η Μισέλ Ο’ Νιλ, μέχρι πρότινος αντιπρόεδρος του Sinn Fein και το Ενωτικό Προτεσταντικό Κόμμα του DUP τη θέση του αναπληρωτή πρωθυπουργού (ουσιαστικά με τις ίδιες αρμοδιότητες). Να σημειωθεί ότι η κρίση ξεκίνησε στις αρχές του 2022, όταν  το τότε κυβερνών DUP παραιτήθηκε –και αποχώρησε κι από την συμμαχία του με τους Τόρις και σε εθνικό επίπεδο- διαμαρτυρόμενο για το Πρωτόκολλο που είχε συμφωνηθεί με την ΕΕ και που αφορούσε τις ρυθμίσεις σε σχέση με τη Β. Ιρλανδία μετά το Brexit. Τώρα το θέμα αυτό επισήμως έχει επαναδιευθετηθεί μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών, αλλά η «επανάσταση» είναι η συνύπαρξη των δύο κομμάτων, με πρωτοκαθεδρία μάλιστα του Σιν Φέιν, που εθεωρείτο ο πολιτικός βραχίονας του IRA έως τις Συμφωνίες της Μ. Παρασκευής το 1998. Η κα Κυριακοπούλου ερωτάται για το τι έχει συμβεί:  η Β. Ιρλανδία απομακρύνεται εν συνόλω από την Βρετανία ή υπάρχει πλέον μια νέα, λιγότερο πολωτική, πραγματικότητα στην βορειοϊρλανδική κοινωνία;