Σύνταξη : Πολυδεύκης Παπαδόπουλος
O στόχος της διεύρυνσης και της ένταξης νέων μελών παραμένει μια από τις προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε μια εποχή που αντιμετωπίζει μεγάλες αναταράξεις σε γεωπολιτικό και οικονομικό επίπεδο; Ο προβληματισμός αυτός παρουσιάστηκε στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο» (Α’ Πρόγραμμα Σάββατα και Κυριακές 12.00-13.00). Αφορμή υπήρξε η δημοσιοποίηση των εκθέσεων προόδου των σχέσεων με της Ένωσης με 10 χώρες που είναι υποψήφιες για ένταξη ή επιδιώκουν αυτό το καθεστώς (Δ. Βαλκάνια, Τουρκία, Ουκρανία, Μολδαβία, Γεωργία). Στην σχετική ανάλυση συμμετείχε ο ανταποκριτής της ΕΡΤ στις Βρυξέλλες Γιώργος Συριόπουλος.
Στη ρητορική των επικεφαλής των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, αλλά και ορισμένων πολιτικών ηγετών της ΕΕ έχει ανέβει ξανά η ιστορική, γεωπολιτική και γεωοικονομική σημασία της διεύρυνσης και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης της Ένωσης των 27 με δυνητικά έως και 10 ακόμη χώρες (6 κράτη των Δ. Βαλκανίων, Τουρκία, Ουκρανία, Μολδαβία, Γεωργία). Στην πράξη, ωστόσο, αυτή τη διαδικασία είναι από τη φύση της μακροχρόνια και γεμάτη πολιτικά, οικονομικά και θεσμικά εμπόδια. Πάντως, μετά τις διατυπώσεις και διακηρύξεις στα τελευταία Ευρωπαϊκά Συμβούλια, στις συναντήσεις της Διαδικασίας του Βερολίνου για τα Δ. Βαλκάνια και τις δύο Συνόδους Κορυφής της νεοσυσταθείσας Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, τον περασμένο Ιούνιο στη Μολδαβία και στις αρχές Οκτωβρίου στη Γρανάδα της Ισπανίας,η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιοποίησε την Τετάρτη 8/11 τις λεγόμενες εκθέσεις προόδου για όλες τις υποψήφιες χώρες.
Για τα κράτη των Δ. Βαλκανίων η ΕΕ αναγνωρίζει την σημασία της ευρωπαϊκής προοπτικής τους, αλλά και για όλα συνιστά οικονομικές και θεσμικές μεταρρυθμίσεις (και ιδιαιτέρως στον δικαστικό τομέα, τη διαφάνεια, και την πάταξη της διαφοράς). Επίσης, από τις 6 χώρες που περιλαμβάνονται σ’ αυτή την ομάδα ενταξιακές διαπραγματεύσεις έχουν ξεκινήσει μόνον με το Μαυροβούνιο, τη Σερβία και την Αλβανία με περιορισμένη πρόοδο, καθώς η Κομισιόν εντοπίζει θεσμικά και οικονομικά ελλείμματα για Μαυροβούνιο και Αλβανία, και επιπλέον πολιτικά για τη Σερβία, λόγω της εκκρεμότητας στη διευθέτηση της κατάστασης με το Κοσσυφοπέδιο, αλλά και των «προβληματικών» σχέσεων με τη Ρωσία και την Κίνα.
Για τη Β. Μακεδονία δεν έχουν ακόμη ξεκινήσει οι διαπραγματεύσεις λόγω μη διευθέτησης των διαφορών με τη Βουλγαρία, για τη Βοσνία έχει δοθεί από τον περασμένο Δεκέμβριο ’22 το καθεστώς της υποψήφιας χώρας, αλλά είναι μακριά η έναρξη διαπραγματεύσεων λόγω της ιδιάζουσας εσωτερικής πολιτικής/θεσμικής κατάστασης της. Για το Κοσσυφοπέδιο δεν έχει εγκριθεί η αίτηση ένταξης που έχει υποβάλλει (άλλωστε 5 χώρες της ΕΕ εξακολουθούν να μην αναγνωρίζουν την ανεξαρτησία του) και το μόνο που έχει γίνει δεκτό είναι η απελευθέρωση της βίζας για τους πολίτες τους από την περασμένη άνοιξη.
Για την Τουρκία, ενώ τονίζεται ο στρατηγικός ρόλος της και η σημασία της σχέσης της με την ΕΕ, δεν καταγράφεται, ούτε προβλέπεται καμία πρόοδος στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Αντιθέτως, σημειώνεται πως από το 2018 η Τουρκία απομακρύνεται από την ΕΕ και η έκθεση βρίθει κριτικής για την κατάσταση των ελευθεριών, της δικαιοσύνης, της στάσης της Τουρκίας στην Α. Μεσόγειο και την Κύπρο ή την υποστήριξη προς τη Χαμάς. Για όλα αυτά τα θέματα ο Τούρκος ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν έβγαλε ανακοίνωση, στην οποία απαντώντας στην 25η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (όπως υπογραμμίζει, υπενθυμίζοντας πόσα χρόνια κρατάει αυτή η διαδικασία) χαρακτηρίζει άδικη και προκατειλημμένη την προσέγγιση της ΕΕ έναντι της Άγκυρας. Ειδικά για τις αναφορές της έκθεσης στην Κύπρο, το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, η τουρκική διπλωματία κατηγορεί την ΕΕ για παράνομες, μη ρεαλιστικές και μαξιμαλιστικές θέσεις, ενώ όσον αφορά στη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού υποστηρίζει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει λόγο και οι θέσεις της είναι άνευ αξίας και μη δεσμευτικές για την Τουρκία. Επίσης, αναφέρει ότι «θεωρούμε έπαινο την κριτική στο κείμενο ότι η θέση της χώρας μας για τον πόλεμο Χαμάς-Ισραήλ είναι εντελώς ασυμβίβαστη με την ΕΕ».
Για την Ουκρανία και Μολδαβία, που χαρακτηρίστηκαν υποψήφιες χώρες μόλις τον περασμένο Ιούνιο από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, ή έκθεση της Επιτροπής επιδιώκει για πολιτικούς λόγους να αποπνέει έναν τόνο αισιοδοξίας, αν και σημειώνει πως για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την πρώτη απαιτείται να εκπληρωθούν επτά πολιτικά, οικονομικά και θεσμικά κριτήρια και για την δεύτερη εννέα. Σε ό,τι αφορά τη Γεωργία υπάρχει απλώς μια αναφορά πως θα αντιμετωπιστεί θετικά μια αίτηση ένταξής της –που ακόμη δεν έχει γίνει- εφόσον η χώρα προχωρήσει σε θεσμικές μεταρρυθμίσεις. Στην έκθεση υπάρχει η προτροπή –για πολιτικούς λόγους και όχι θεσμικής ή οικονομικής επάρκειας- προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου να αποφασίζει την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία και Μολδαβία άμεσα.
Όμως, η πρακτική υλοποίηση μιας τέτοιας απόφασης μοιάζει δύσκολη, αφενός λόγω της συνέχισης του πολέμου με τη Ρωσία και της αβέβαιης έκβασης του, αλλά και του τεράστιου κόστους ανοικοδόμησης της Ουκρανίας που θα επωμιζόταν η ΕΕ μέσω των ταμείων της σε περίπτωση ένταξης τα προσεχή χρόνια (ήδη γίνονται υπολογισμοί πως θα απαιτούνταν τουλάχιστον 280 δις. ευρώ). Επιπλέον είναι χαρακτηριστική π.χ. η δήλωση του προέδρου του μεγαλύτερου αγροτικού συνδικάτου της Γαλλίας, του FNSEA, Αρνό Ρουσό, που χαρακτήρισε «καταστροφή για τον αγροτικό τομέα της Ευρώπης την ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ, αν ποτέ γινόταν». «Με φόντο τον πόλεμο, είναι πολύ δύσκολο να εκφράσουμε τη γνώμη μας για αυτό το θέμα, γιατί αμέσως θα μας κατηγορήσουν ότι δεν στηρίζουμε την Ουκρανία. Ωστόσο, η ουκρανική γεωργία δεν παίζει με τους ίδιους κανόνες», υποστήριξε, προσθέτοντας ότι “αντιστοιχεί «στο 1/4 της ευρωπαϊκής, κυρίως όσον αφορά την πτηνοτροφία και τις αροτραίες καλλιέργειες, με περιβαλλοντικούς κανόνες και πρότυπα παραγωγής πολύ κάτω από τα δικά μας».
Η συζήτηση του θέματος με το Γιώργο Συριόπουλο καταλήγει στο ερώτημα για το ποιές είναι ρεαλιστικά οι θέσεις στις Βρυξέλλες αλλά και στις διάφορες κοινοτικές πρωτεύουσες σε σχέση με τη διεύρυνση, σε μια δύσκολη γεωπολιτικά και οικονομικά συγκυρία για την Ευρώπη. Κι αυτό γιατί, πέραν των πολιτικών στοχεύσεων και της σχετικής ρητορικής για ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και “παράθυρα ευκαιρίας”, υπάρχουν μεγάλα θεσμικά και οικονομικά ζητήματα προς διευθέτηση, ακόμη κι αν λύνονταν οι διαμάχες και οι κρίσεις που είναι μπλεγμένες πολλές από τις υποψήφιες χώρες. Π.χ. πως θα λειτουργούσε θεσμικά μια ΕΕ 35 χωρών μελών ; Επ’ αυτού η ιδέα των ομόκεντρων κύκλων ακούγεται ξανά. Με τι πόρους θα χρησμοδοτούνταν τα διαρθρωτικά ταμεία, η ΚΑΠ και οι πολιτικές ανάκαμψης για νέες χώρες με μεγάλες ανάγκες και πόσο αυτό θα γίνει αποδεκτό από κράτη μέλη που από αποδέκτες κοινοτικών πόρων θα πρέπει να γίνουν καθαροί εισφορές ;
Εξ αιτίας αυτών των παραμέτρων, για το προσεχές μέλλον αναμένεται να κυκλοφορούν σχετικά ανώδυνες ιδέες, όπως η λειτουργία της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, που προώθησε η Γαλλία, ενδεχομένως η πρόταση της Γερμανίδας ΥΠΕΞ οι υποψήφιες χώρες να προσκαλούνται σε Συμβούλια και Επιτροπές που τους αφορούν με το καθεστώς του παρατηρητή, καθώς και μια ορισμένη αύξηση των προγραμμάτων προενταξιακής βοήθειας.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος