Π. Λιάκουρας στο Πρώτο: Η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας το κλειδί για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις (audio)

Απαντώντας σε ερώτηση για την πρόταση του τούρκου υπουργού Εξωτερικών για ειλικρινή διάλογο μεταξύ των δύο χωρών, στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8 και στην εκπομπή «Ναι μεν Αλλά» με την Ευαγγελία Μπαλτατζή, ο Πέτρος Λιάκουρας, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου Πανεπιστημίου Πειραιά τόνισε ότι ο κ. Τσαβούσογλου δεν προτείνει πρώτη φορά διάλογο λόγω των σεισμών, «άρα να μην μιλάμε για διπλωματία των σεισμών όπως δεν έπρεπε να μιλάμε για διπλωματία των σεισμών το 99, γιατί η προετοιμασία τότε για την επαναπροσέγγιση είχε ξεκινήσει από τον Μάρτιο μήνα».

Τα θέματα διευθετήθηκαν με το Ελσίνκι, σημείωσε ο κ. Λιάκουρας γιατί είχε να κάνει με τη διασφάλιση από τη μία πλευρά της υποψηφιότητας για ένταξη στην Ε.Ε. και από την άλλη με την επίλυση των τότε προβλημάτων. O κ. Τσαβούσογλου λέει πολύ ξεκάθαρα ότι στην συνάντηση Καλίν – Μπούρα στο Βερολίνο τον Δεκέμβριο, κατατέθηκαν προτάσεις έξι σημείων. Ένα από αυτά είναι η επανέναρξη των διερευνητικών επαφών, δεν αναφέρονται ως συμβουλευτικές, όρο που χρησιμοποιούσαν τον τελευταίο καιρό. Οι διερευνητικές επαφές δεν είχαν προχωρήσει, γιατί έγιναν δύο το 2021 και μετά δεν επαναλήφθηκαν, στη συνέχεια αντί επανάληψης άρχισε η τοξική ρητορεία από την πλευρά Ερντογάν, σταμάτησαν με τη συνάντηση του Βερολίνου, για να επανεκκινήσουν γιατί δεν υπήρξε ανταπόκριση από τουρκικής πλευράς και τελικά φτάσαμε στις μέρες αυτές που αναδεικνύουν τον ανθρώπινο χαρακτήρα στις σχέσεις Ελλάδας Τουρκίας. Είναι μια ζεστή εποχή και η Ελλάδα πρέπει να αδράξει αυτό που από την Τουρκία έρχεται ως πρόταση, επισήμανε ο κ. Λιάκουρας.

Στο ερώτημα που τίθεται, σε σχέση με το πώς μπορεί να υπάρξει διάλογος της Ελλάδας με την Τουρκία, όταν εκείνη αμφισβητεί την εθνική κυριαρχία της χώρας μας, θέτει θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, ο κ. Λιάκουρας τόνισε ότι εάν δεν υπάρχουν αμφισβητήσεις δεν υπάρχει λόγος να πάμε και σε διάλογο. Επιπλέον, είπε, καλό είναι να θυμηθούμε ότι το 2002 όταν ξεκίνησαν οι διερευνητικές επαφές η Τουρκία έβαλε όλα τα θέματα στο τραπέζι.  «Όμως η δύναμη του διαλόγου κυρίως, όχι της διαπραγμάτευσης, γιατί για την  διαπραγμάτευση πρέπει να υπάρχει ατζέντα που έχει προσυμφωνηθεί και εμείς αυτή την ατζέντα ψάχνουμε για να πάμε σε διαπραγμάτευση, είμαστε στην προδιαπραγμάτευση και πρέπει να πείσουμε την άλλη πλευρά πιο είναι το μείζον προς επίλυση θέμα». Επανέλαβε ο κ. Λιάκουρας ότι την αποστρατιωτικοποίηση και τις γκρίζες ζώνες τα έθεταν οι Τούρκοι από το 2002 και πολύ αργότερα. Επεσήμανε ότι το μεγάλο διακύβευμα που έχει η Τουρκία είναι ένα: η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. «Πρέπει να ξέρουμε ότι όλα τα θερμά επεισόδια που έχουν συμβεί στο Αιγαίο,  πλην των Ιμίων, έχουν ένα διακύβευμα για την Τουρκία, που αφορά την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Για τον λόγο αυτό πρέπει να γίνει αυτό που λέει το δίκαιο της θάλασσας, ότι πρέπει δηλ. να συμφωνήσουμε στην οριοθέτηση. Όσο δεν γίνεται αυτό  η Τουρκία παίζει το παιχνίδι που ξέρει πολύ καλά και δεν είναι παρά αυτό: για να μην αποκλειστώ πρέπει να αποκλείσω. Το έκανε με το Τουρκολιβυκό μνημόνιο και εάν δημιουργηθούν τετελεσμένα με δυσκολία αίρονται. Άρα τι θέλουμε και άλλα; Άποψή μου είναι ότι η Άγκυρα δεν θέτει τα θέματα της αποστρατιωτικοποίησης και τις γκρίζες ζώνες απλώς για να τα θέσει.  Το έχουν πει κατ’ επανάληψη και στις διερευνητικές επαφές, είπαν δηλ. εάν λύσουμε το θέμα της υφαλοκρηπίδας όλες οι υπόλοιπες διενέξεις δεν έχουν καμία σημασία».

Ο κ. Λιάκουρας συνέχισε λέγοντας ότι «κατόπιν όλων αυτών για να μπορέσουμε να κάνουμε οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο επειδή έχει την ιδιαιτερότητα που έχει, εάν την επεκτείνουμε στα δώδεκα ναυτικά μίλια, τότε η περιοχή προς οριοθέτηση μειώνεται δραματικά και άρα δεν υπάρχει λόγος να πάμε σε μία οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και αίρεται όλο μας το αφήγημα ότι η διαφορά μας με την Τουρκία είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Επιπλέον θα δημιουργηθούν πάρα πολλά στενά και αυτό σημαίνει στη λογική του διεθνούς δικαίου της θάλασσάς περιοχές που υπερκαλύπτονται από αιγιαλίτιδα ζώνη πλέον αποκτούν πολύ περισσότερα χαρακτηριστικά ανοιχτής θάλασσας παρά αιγιαλίτιδας ζώνης. Η Ιαπωνία που έχει μία καταπληκτική στρατηγική για όλα αυτά δεν επιλέγει τα 12 ναυτικά μίλια παντού όταν ξέρει  ότι κλείνονται οι θάλασσες με αιγιαλίτιδα ζώνη γιατί αυτό σημαίνει ότι δημιουργεί τη δυνατότητα να περνάει το υποβρύχιο σε κατάδυση, ενώ στη αιγιαλίτιδα περνάει σε ανάδυση και με υψωμένη τη σημαία και μία σειρά άλλων συμβάντων». Ο κ. Λιάκουρας εξήγησε ότι σε κάποιες περιπτώσεις μοιραία  θα πρέπει να πάμε σε περιορισμένου διαφοροποιημένου εύρους οριοθέτησης. Ούτε στενά να έχουμε, αλλά περιοχές ανοιχτής θάλασσας προκειμένου να γίνει η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Η Τουρκία, είπε,  προσχηματικά βάζει το θέμα της ναυσιπλοΐας, το μείζον θέμα της είναι να μην θεωρηθεί ότι η Ελλάδα μπορεί να μονοπωλήσει από άποψη υφαλοκρηπίδας όλο το Αιγαίο και γι’ αυτό ακριβώς προβάλλει την αιγιαλίτιδα ζώνη αλλά κυρίως το θέμα της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας. Για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό, δήλωσε ο κ. Λιάκουρας,   η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και πιστεύει ότι η αιγιαλίτιδα θα μας δημιουργήσει πολύ περισσότερα προβλήματα γιατί θα την αμφισβητήσει η Τουρκία πολύ έντονα. «Δεν ξέρω μέχρι ποιου σημείου μπορεί να φτάσει αυτή η αμφισβήτηση και να γίνει ένα μεγαλύτερο αγκάθι στις ελληνοτουρκικές σχέσεις και πολύ φοβάμαι μήπως στο τέλος θεωρηθεί ότι ναι,  θα μπορούσε να αμφισβητήσει αυτή την αιγιαλίτιδα ζώνη εφόσον η ίδια δεν θέλει να την κάνει αποδεκτή.  Θεωρώ κατόπιν αυτών ότι πρέπει να γίνει μία σοβαρή στρατηγική όπως τα προηγούμενα χρόνια, διαφοροποιημένου εύρους εκεί όπου πραγματικά μπορεί να υπάρξει οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας, να μην είναι η επέκταση τόση όση θα θεωρούσαμε ότι μπορούμε να φτάσουμε στο έσχατο  όριο των 12ν.μ., θα μπορούσε στα μεγάλα νησιά να γίνει οριοθέτηση στα 8 ακόμα και στα 6 ν.μ. σε ορισμένες περιοχές προκειμένου να έχουμε μεγάλη περιοχή ανοιχτής θάλασσας, να γίνει η οριοθέτηση .Λένε κάποιοι να  μην συμφωνήσουμε στο θέμα τ ης αιγιαλίτιδας ζώνης με την Τουρκία. Συμφωνώ απόλυτα, αλλά αυτό πρέπει στρατηγικά να το αποφασίσει η Ελλάδα, ώστε να μπει στη ζυγαριά μεταξύ αιγιαλίτιδας και υφαλοκρηπίδας,  λαμβάνοντας υπόψιν όλα αυτά, τι πρέπει να προβάλει περισσότερο.

«Ο συγκεκριμένος υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών έρχεται με ένα διπλό καπέλο, όπως διπλό καπέλο θα έχουμε και εμείς, δηλαδή η ελληνική αντιπροσωπεία, η ελληνική πλευρά. Η μία θα είναι οι χώρες μας και η δεύτερη θα είναι οι χώρες μέλη του ΝΑΤΟ, άρα τα μεγάλα ΝΑΤΟϊκά προβλήματα είναι η διεύρυνση, τι θα γίνει με τη Σουηδία και τη Φιλανδία» ανέφερε ο κ. Λιάκουρας ως προς την επίσκεψη Μπλίνκεν στη χώρα μας.

«Ποιος θα μπορούσε να μεσολαβήσει απέναντι στον Ερντογάν και τον Τσαβούσογλου για να μετριάσουν τις απαιτήσεις απέναντι στις δύο αυτές χώρες (Σουηδία, Φινλανδία) με πρόταγμα κυρίως ή με αιχμή δόρατος κυρίως το θέμα της τρομοκρατίας; Δεν έχει καταλάβει ο Ερντογάν και Τσαβούσογλου ότι η Σουηδία και η Φινλανδία είναι δύο άκρως δημοκρατικές χώρες. Δεν θα πράξουν δικά τους πράγματα τα οποία αφορούν τους τρομοκράτες. Γιατί για να εκδοθεί ένας τρομοκράτης πρέπει να γίνει μετά από απόφαση του δικαστηρίου. Άρα τι ζητάει τώρα ο Ερντογάν και ο Τσαβούσογλου από αυτές τις δύο χώρες; Να παρακαμφθεί η δημοκρατία, οι δημοκρατικοί θεσμοί, η δικαιοσύνη δηλαδή εν προκειμένω, προκειμένου να μπορέσει να ικανοποιηθεί η Τουρκία πάνω σε αυτό, το οποίο η Τουρκία το γνωρίζει, γι’ αυτό ακριβώς και έχει ανεβάσει πάρα πολύ ψηλά τον πήχη που θα ήθελε τον πήχη αυτό να τον κατεβάσει αναλόγως με το τι θα ήθελε να ζητήσει» συμπλήρωσε ο κ. Λιάκουρας.

«Μην ξεχνάμε ότι η επίσκεψη αυτή γίνεται σε συνέχεια της επίσκεψης και της συμμετοχής του Μπλίνκεν στην περίφημη Σύνοδο του Μονάχου, οπότε και από αυτή την οπτική και από την οπτική ότι η Τουρκία αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε πολύ δεινή θέση και λόγω του σεισμού, αλλά και λόγω των πραγμάτων που επισύρει όλη αυτή η κατάσταση, έχει υποσχεθεί κάπου 100 εκατομμύρια δολάρια ως βοήθεια  Η Τουρκία από τις εκτιμήσεις οι οποίες έχουν γίνει τον τελευταίο καιρό, οτιδήποτε πρέπει τώρα να αναστήσει σε αυτή τη χώρα, ειδικά στις σεισμόπληκτες περιοχές, μιλάμε για ένα ποσό των 80 δισεκατομμυρίων. Άρα είναι μια κατάσταση οδυνηρή, ειδικά για την Τουρκία. Δηλαδή δεν είναι μόνο τα θέματα της οικονομίας τα οποία υπήρχαν, πολλοί συζητούν μήπως τυχόν η Τουρκία βρεθεί στο κατώφλι του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και αυτό είναι κάτι το οποίο συζητείται. Δεν ξέρω τι από όλα μπορεί να γίνουν. Πάντως αυτή τη στιγμή η Τουρκία είναι σε δεινή θέση. Αυτό δεν μας ωφελεί, όταν η Τουρκία είναι σε δεινή θέση για λόγους τους οποίους ξέρουμε και από παλιά» σημείωσε ο κ. Λιάκουρας.

Σε ό,τι αφορά τις Ελληνοαμερικανικές σχέσεις, ο καθηγητής επισήμανε ότι επειδή ακριβώς έχουν θεσμοθετηθεί τα πάντα, βρισκόμαστε στην καλύτερη φάση με τις ΗΠΑ και επισήμανε πως ο Στρατηγικός Διάλογος ΗΠΑ-Ελλάδος σημαίνει ότι οποιαδήποτε κίνηση πρόκειται να πάρουν στην περιοχή οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει προηγουμένως να τις έχουν συζητήσει και να τις έχουν με κάποιο τρόπο σχεδιάσει σχεδόν από κοινού, λαμβάνοντας υπόψη τις απαιτήσεις και της Ελλάδος.

«Αυτή είναι η λογική του στρατηγικού διαλόγου. Δεν σας κάνει εντύπωση το γεγονός ότι ο Μπλίνκεν θα δει και τον κ. Τσίπρα; Διότι επί Τσίπρα είχε ξεκινήσει όλη αυτή η συζήτηση περί στρατηγικού διαλόγου με τον Γουές Μίτσελ, τον προ-προκάτοχό του στο υπουργείο Εξωτερικών, παρά το γεγονός ότι ήταν υφυπουργός Εξωτερικών ο συγκεκριμένος, ο οποίος ήταν ένας πραγματικά διάττων αστήρ της εξωτερικής πολιτικής]των Ηνωμένων Πολιτειών. Αλλά παρόλα αυτά πρέπει να πούμε ότι και σήμερα και λόγω της Αλεξανδρούπολης, που είναι ο κόμβος, ο τερματικός σταθμός για όλες αυτές τις επιχειρήσεις, οι οποίες λαμβάνουν χώρα στην Ουκρανία, ελπίζω να μην ζητήσει κάτι περισσότερο για δική μας προσφορά σε οπλικά, για να μπορέσουν να προσκομιστούν στην Ουκρανία σε αυτή την φάση. Όμως, αν υπάρχει κάτι το οποίο νομίζω ότι θα μπορούσε να είναι επί τάπητος ακόμη και στη συνάντηση με τον Μπλίνκεν, όχι όμως με λογική πίεσης των Αμερικανών, θα είναι οπωσδήποτε το να εκμεταλλευτούμε την κατάσταση η οποία έχει υπάρξει, αλληλεγγύης, συναδέλφωσης λόγω του σεισμού στην Τουρκία, να μπορέσουμε με κάποιο τρόπο να έχουμε μία καλύτερη προσέγγιση» προσέθεσε ο κ. Λιάκουρας.