Η αξιολόγηση της περίπτωσης Γκορμπατσόφ και της εποχής του, με αφορμή το θάνατό του, το τι ακολούθησε μετά την πτώση του και τη διάλυση της ΕΣΣΔ έως τη σημερινή κατάσταση με τον πόλεμο στην Ουκρανία, αποτέλεσε το θέμα της εκπομπής του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου “Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο“.
Καλεσμένος για τον σχολιασμό του ήταν ο Δημήτρης Τριανταφυλλίδης, δημοσιογράφος, συγγραφέας θεωρητικών έργων για τη Ρωσία, μεταφραστής πολυάριθμων βιβλίων από τη ρωσική και ουκρανική γλώσσα στα ελληνικά και εκδότης της επιθεώρησης ρωσικού πολιτισμού “Στέπα”.
Ο Γκορμπατσόφ έγραψε μεν ιστορία, αλλά αυτό κυρίως «κατά λάθος», όπως υποστηρίζουν αρκετοί δυτικοί πολιτικοί, αναλυτές και αρθρογράφους, μετά την αποδημία του, είναι ένα ερώτημα που τέθηκε προς απάντηση. Επίσης σχεδόν οι πάντες που έχουν ασχοληθεί με την εποχή Γκορμπατσόφ καταλήγουν στο συμπέρασμα πως το σύστημα της ΕΣΣΔ, (οικονομικό/κοινωνικό/πολιτικό) ήταν μη μεταρρυθμίσιμο πλέον στα μέσα του ’80. Και βέβαια η ιστορία δεν γράφετε με εάν. Ωστόσο, προς χάριν της συζήτησης, τέθηκε το ζήτημα αν θα μπορούσε να υπάρξει μια άλλη εξέλιξη σ’ αυτή την εποχή εφόσον ο Γκορμπατσόφ είχε περισσότερο χρόνο, δεν γινόταν το πραξικόπημα των σκληροπυρηνικών και η αρπαγή της ευκαιρίας από τον Γιέλτσιν για αυτονόμηση, αλλά υπήρχε και κάποια οικονομική βοήθεια της Δύσης σε αναγνώριση των ιστορικών του πρωτοβουλιών σε ό,τι αφορά τη λήξη του Ψυχρού Πολέμου και την κατάργηση του διαχωρισμού της Ευρώπης. Πχ. αν αντί του άγριου καπιταλισμού των ολιγαρχών, αλλά και των ξένων πολυεθνικών τα πρώτα χρόνια, θα μπορούσε να καθιερωθεί μια ανατολική εκδοχή της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας∙ αν αντί της κατάληξης του πολιτικού συστήματος και πάλι σε αυταρχικά χαρακτηριστικά θα μπορούσε να ριζώσει ένα πιο γνήσιο πλουραλιστικό σύστημα, όπως συνέβη τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια της νέας Ρωσίας∙ κι αν τέλος μια Κοινοπολιτεία Ανεξαρτήτων Κρατών θα μπορούσε να μείνει ενεργή με τη συμμετοχή των περισσότερων «Δημοκρατιών» της ΕΣΣΔ, όπως άλλωστε προβλέφθηκε και με τις Συμφωνίες που ακολούθησαν τη κατάργησής της, αντί της διάλυσης και των αντιπαλοτήτων, έως και συγκρούσεων, που ακολουθήσαν στη συνέχεια, τουλάχιστον μεταξύ ορισμένων από αυτές.
Πάντως, σχεδόν όλοι όσοι έχουν ασχοληθεί με την ανάλυση της περίπτωσης Γκορμπατσόφ συμφωνούν στην συμβολή του για την χωρίς βία απελευθέρωση της Αν. Ευρώπης, καθώς και την κατάργηση του Ψυχρού Πολέμου. Ανεξάρτητα αν το έκανε κατόπιν επιλογής ή και από αδράνεια (όπως θεωρούν ορισμένοι), είναι κάτι που αποτελεί ένα αντικειμενικό γεγονός τεράστιας ιστορικής αξίας. Για τους λόγους αυτούς εξακολουθούσε να εξυμνείται στη Δύση και να παραμένει εκεί δημοφιλής (σε αντίθεση με το εσωτερικό της ίδιας της Ρωσίας). Έτσι, ένα ζήτημα για προβληματισμό είναι γιατί ο ίδιος πολιτικά, αλλά και η διάδοχος Ρωσία, δεν έλαβαν ποτέ κάποια ανταμοιβή από τη Δύση για αυτές τις υπερβάσεις. Η οικονομική βοήθεια ήταν ελάχιστη και οι συμφωνίες που έκανε ο Γκορμπατσόφ -τελικά μόνον προφορικά- με τους δυτικούς ηγέτες για μη επέκταση του ΝΑΤΟ δεν τηρήθηκαν.
Ακόμη, στην κηδεία του η στάση της σημερινής Ρωσικής Ηγεσίας ήταν χαρακτηριστική της ιδιαίτερα αρνητικής γνώμης που έχει γι’ αυτόν, με την απουσία Πούτιν, τις απορριπτικές δηλώσεις Πεσκόφ, τη μη κήρυξη Ημέρας Πένθους κλπ. Ωστόσο, τα στοιχεία αυτά υπήρχαν στην κηδεία Γιέλτσιν, δηλαδή ενός ηγέτη που εν τέλει πρώτος αυτός προκάλεσε την διάλυση της ΕΣΣΔ με τις Συμφωνίες του Μπελοβέζ (δύο βδομάδες πριν ο Γκορμπατσόφ υποχρεωθεί να υπογράψει αυτός την τελική πράξη ενταφιασμού) και ο οποίος ταυτίστηκε με μια περίοδο παρακμής, διαφθοράς και σχεδόν διάλυσης τα 10 χρόνια που κυβέρνησε. Γιατί λοιπόν υπάρχει τέτοιο υποτίμηση του Γκορμπατσώφ σε σχέση τουλάχιστον με την περίπτωση Γιέλτσιν;
Τέλος, σύμφωνα με μαρτυρίες τρίτων -μια και ο ίδιος ήταν πλέον πολύ άρρωστος για να μιλήσει δημόσια- ο Γκορμπατσόφ αισθανόταν πολύ απογοητευμένος τους τελευταίους μήνες με την τροπή που λάμβαναν τα πράγματα για τη Ρωσία, αλλά και τη διεθνή κοινότητα, σε ό,τι αφορά τον Πόλεμο στην Ουκρανία. Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι ο Γκορμπατσόφ το 2014 δεν υπήρξε αρνητικός με την επανενσωμάτωση της Κριμαίας στη Ρωσία, όπως τη θεωρούσε, δηλώνοντας πως ήταν σαφές πως αυτή αποτελούσε την επιθυμία της πλειοψηφίας των κατοίκων της, Επίσης, είχε εκφράσει την ανησυχία του για την προσπάθεια «Νατο-ποίησης» της Ουκρανίας.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος