Ο Γενικός Γραμματέας Εξωστρέφειας και Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων του υπουργείου Εξωτερικών Γρηγόρης Δημητριάδης, ένας από τους βασικούς κρίκους της διυπουργικής ομάδας που εργάζεται για την εξασφάλιση των ιατρικών αναλώσιμων από το εξωτερικό, μιλά στο ert.gr.
Συνέντευξη στον Πιέρρο Ι. Τζανετάκο
Την ώρα που οι γιατροί και οι νοσηλευτές δίνουν τη δική τους μάχη δίπλα στους διασωληνωμένους ασθενείς στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, ένας άλλος «πόλεμος» βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και μάλιστα σε παγκόσμιο επίπεδο. Πρόκειται για τη σύγκρουση μεταξύ των ισχυρών κρατών της υφηλίου με διακύβευμα την εξασφάλιση όσο το δυνατόν μεγαλύτερων ποσοτήτων υγειονομικού υλικού. Μάσκες, γάντια, ιατρικές στολές προστασίας, αναπνευστήρες και άλλα μηχανήματα υποστήριξης των ζωτικών λειτουργιών. Αυτά είναι στην εποχή του κορονοϊού τα πλέον περιζήτητα «προϊόντα».
Μέσα σε αυτό το συγκρουσιακό τοπίο, με ορισμένους από τους παίκτες να ακολουθούν αμφιλεγόμενες οδούς, η Ελλάδα έπρεπε να κινηθεί το ταχύτερο δυνατόν, φέροντας το μειονέκτημα μιας χώρας που μόλις έβγαινε από την οικονομική κρίση και, κυρίως, ευρισκόμενη υπό το βάρος ενός ρημαγμένου Εθνικού Συστήματος Υγείας, το χρόνιο πρόβλημα του οποίου περικλείεται απλώς και μόνο στην εξής λέξη: «ελλείψεις». Οι συντονισμένες ενέργειες της κυβέρνησης, σε διυπουργικό επίπεδο, έχουν προς το παρόν αποδώσει εξαιρετικά, καλύπτοντας ένα σημαντικό τμήμα των αναγκών της επικράτειας. Ένας από τους πυλώνες της συνεργασίας για την αγορά και την αερομεταφορά των αναλώσιμων στη χώρα είναι η Γενική Γραμματεία Εξωστρέφειας του υπουργείου Εξωτερικών και ο επικεφαλής της Γρηγόρης Δημητριάδης. Ο Γενικός Γραμματέας εξηγεί στο ert.gr πώς εντοπίζονται και εξασφαλίζονται τα υλικά, αλλά και ποιοι είναι οι κίνδυνοι που υποκρύπτονται στην όλη διαδικασία. Ο κ. Δημητριάδης αναδεικνύει τη σημασία της ταχείας αντίδρασης που έδειξε η κυβέρνηση στη συνολική αντιμετώπιση της πανδημίας, διευκρινίζοντας ότι το διπλωματικό κεφάλαιο κάθε χώρας δίνει ειδικό βάρος στον αγώνα για τον εντοπισμό και την αγορά των ιατρικών αναλώσιμων. Θεωρεί, επίσης, ότι παρά τη διάθεση για ενίσχυση του εμπορικού προστατευτισμού που παρατηρείται τις τελευταίες εβδομάδες με αφορμή τη μάχη για τα υλικά, ο κόσμος και οι διακρατικές σχέσεις θα επανέλθουν στην κανονικότητα όταν περάσει η πανδημία. «Μόνο συνεργατικά θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της επόμενης μέρας», αναφέρει χαρακτηριστικά.
– Πότε αρχίσατε να αντιλαμβάνεστε, συνολικά ως κυβέρνηση, ότι ξεκινά μια μάχη σε παγκόσμιο επίπεδο για την εξασφάλιση όσο το δυνατόν περισσότερου υγειονομικού υλικού και ποιες ήταν οι πρώτες ενέργειες που κάνατε; Υπήρχε συντεταγμένο σχέδιο το οποίο και ακολουθήσατε;
– Τα γεγονότα μιλούν από μόνα τους. Δεν προχωράμε με αυτοσχεδιασμούς, ούτε με αποσπασματικά μέτρα. Όλα μπήκαν στο τραπέζι, ως ξεχωριστές πλευρές ενός συνολικού σχεδίου, από την πρώτη στιγμή που ήχησε ο παγκόσμιος συναγερμός για την επιδημία στην Κίνα. Το γεγονός ότι η Ελλάδα, όπως θα γνωρίζετε, βρίσκεται χαμηλά στην παγκόσμια κατάταξη βάσει του αριθμού των κρουσμάτων και των θανάτων από τον COVID-19, δείχνει ότι η κυβέρνηση κινήθηκε έγκαιρα και σωστά. Πολύ γρηγορότερα από άλλες χώρες, και αυτό αναγνωρίζεται διεθνώς. Η ελληνική αντίδραση αναφέρεται συχνά μάλιστα στο διεθνή Τύπο ως καλό παράδειγμα χώρας που, μέχρι στιγμής τουλάχιστον και ελπίζουμε ότι αυτό θα πάει μέχρι τέλους, έκανε τη διαφορά. Αντιληφθήκαμε από την αρχή το μέγεθος του κινδύνου και υπολογίσαμε ότι θα ξεκινήσει μια μάχη για το υγειονομικό υλικό. Ήταν περίπου αυτονόητο ότι θα συμβεί, γι’ αυτό και κινηθήκαμε γρήγορα. Την ώρα του συναγερμού η χώρα μας είχε 565 ΜΕΘ και μέσα στον μήνα, όπως έχει πει ο υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας, αυτές θα γίνουν 1.000. Αντιλαμβάνεστε ότι πρόκειται για μεγάλο επίτευγμα, ιδίως αν συσχετισθεί με τις δύσκολες συνθήκες – πολύ μεγάλη ζήτηση αναπνευστήρων, μασκών και γενικότερα ιατρικού υλικού απαραίτητο για ΜΕΘ.
– Με ποιες χώρες αποφάσισε η Αθήνα να συνεργαστεί περισσότερο στη διαδικασία εξασφάλισης του υγειονομικού υλικού και γιατί; Ποια ήταν τα κριτήρια αυτών των επιλογών; Πόση σημασία παίζει το πρότερο διπλωματικό κεφάλαιο, οι διακρατικές σχέσεις, δηλαδή, με συγκεκριμένες χώρες;
– Προφανώς στραφήκαμε στις χώρες που ήταν γνωστό πως διέθεταν υγειονομικό υλικό. Βέβαια, δεν αρκεστήκαμε σε αυτές. Με το παγκόσμιο δίκτυο του ΥΠΕΞ αναζητήσαμε κάθε δυνατή πηγή, ακόμη και χώρες που δεν ήταν ευρύτερα γνωστές για την παραγωγή τέτοιου υλικού. Στις περιπτώσεις που αυτό κάλυπτε τις επιστημονικές προδιαγραφές -βασικό κριτήριο των επιλογών μας- προχωρήσαμε σε αγορές. Ως προς τις προϋπάρχουσες φιλικές σχέσεις με άλλες χώρες για τις οποίες ρωτάτε, είναι δεδομένο ότι ιδίως στις έκτακτες καταστάσεις αποδεικνύονται πολύτιμες. Δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε ξανά την πυρίτιδα. Οι καλές διακρατικές σχέσεις, η οικονομική συνεργασία και η εμπιστοσύνη μεταξύ των χωρών είναι ένα ανεκτίμητος πλούτος, ένα κεφάλαιο που δεν πρέπει να ξοδεύουμε, αλλά συνεχώς να αυξάνουμε. Και αυτό κάνουμε στη Γενική Γραμματεία Εξωστρέφειας. Μέσω των οικονομικών σχέσεων ενισχύουμε τους δεσμούς μας με χώρες που είχαμε συνεργασία και ανοίγουμε νέους δρόμους συνεργασίας με άλλες.
– Ποιες οι κυριότερες δυσκολίες που συναντήσατε -κι ενδεχομένως να συναντάται ακόμα- στην εξασφάλιση των φορτίων με το υγειονομικό υλικό; Στο φως της δημοσιότητας έχουν έρθει ειδήσεις σύμφωνα με τις οποίες φορτία αλλάζουν χέρια ακόμα και λίγα λεπτά πριν από την απογείωση μιας πτήσης. Είναι έτσι;
– Δεν πρόκειται για εύκολη υπόθεση. Εδώ δεν έχουμε αδιατάρακτες συνθήκες συμφωνιών και απρόσκοπτης αγοράς και μεταφοράς. Αρκεί να σκεφτείτε ότι ουσιαστικά δεν υπάρχει αεροπορικό δίκτυο με πολλές χώρες. Ας μείνουμε στο ότι η προμήθεια υγειονομικού υλικού έχει ιδιαίτερες δυσκολίες λόγω των συνθηκών. Δεν θα ήθελα να μπω σε μια κουβέντα για τυχόν παράπλευρες ιστορίες· αυτό που έχει σημασία για μας είναι το αποτέλεσμα και μέχρι εδώ ευτυχώς όλα πήγαν καλά.
– Θεωρείτε ότι έως τώρα είναι αποτελεσματικές οι διυπουργικές δράσεις για την εξασφάλιση του υγειονομικού υλικού; Βλέπουμε πως, παρά το γεγονός ότι στις διαδικασίες εμπλέκονται πολλοί παράγοντες (Μέγαρο Μαξίμου, υπουργείο Υγείας, υπουργείο Εξωτερικών κ.λπ.), υπάρχει καλός συντονισμός και εν πολλοίς έχουν επιτευχθεί οι βασικοί στόχοι, γεγονός σχετικά σπάνιο για την ελληνική διοίκηση. Πώς επιτυγχάνεται αυτό;
– Όχι μόνο τώρα αλλά προ πολλού, η χώρα δεν είχε την πολυτέλεια της απώλειας χρόνου. Αυτό το έδειξε η κυβέρνηση από την πρώτη κιόλας μέρα που ανέλαβε τα καθήκοντά της. Εκ των πραγμάτων, στην τρέχουσα συγκυρία έπρεπε να κινηθούμε ταχύτατα, ει δυνατόν και πάνω από τις δυνάμεις μας, με ευελιξία, παρακάμπτοντας γραφειοκρατικά εμπόδια και, όπου χρειάζεται, ακόμη και με φαντασία. Ο στόχος άλλωστε είναι ιερός: η ενίσχυση του συστήματος δημόσιας υγείας για την προστασία του πληθυσμού από τον COVID-19. Το ότι εμπλεκόμαστε πολλοί παράγοντες δεν αποτελεί πρόβλημα, απεναντίας μάλιστα η «ομπρέλα» του Μαξίμου έχει διασφαλίσει τον απόλυτο συντονισμό. Ο Μάριος Θεμιστοκλέους και ο Γιάννης Κωτσιόπουλος από το υπουργείο Υγείας, ο Δημήτρης Πανταζής από τον ΙΦΕΤ, ο Γιώργος Μυλωνάκης εκ μέρους του Μαξίμου, είμαστε μία δεμένη ομάδα που αποτελείται και από πολλούς άλλους, ενώ και η δική μου ομάδα στη Γενική Γραμματεία μάς στηρίζει όλους αδιάκοπα και αποτελεσματικά. Κάποιοι, μιλώντας με χιούμορ γιατί αυτό δεν πρέπει να χάνεται ούτε στις δύσκολες στιγμές, μας έχουν παρομοιάσει με «στρατηγείο εκστρατείας» – εγώ, ωστόσο, αντιτείνω ότι είμαστε απλοί στρατιώτες με πρόσθετα καθήκοντα. Και το λέω γιατί δεν σχεδιάζουμε απλώς, αλλά εκτελούμε κιόλας. Καθημερινά σχεδόν, και ας μου επιτραπεί να το πω έστω κι αν ο ίδιος πιθανόν να μην ήθελε να ειπωθεί, ακόμη και ο υφυπουργός της Οικονομικής Διπλωματίας, ο Κώστας Φραγκογιάννης, όπως όλοι μας, κάνει δεκάδες τηλεφωνήματα ρυθμίζοντας λεπτομέρειες και πρακτικά ζητήματα αγορών και πτήσεων.
– Θεωρείτε πως ο αποκαλούμενος πόλεμος για το υγειονομικό υλικό, καθώς και η εμφανής τάση συγκεκριμένων κρατών να ακολουθήσουν μοντέλα προστατευτισμού, θα μπορούσε να είναι και μια πρόβα για το πώς θα διαμορφωθούν οι εμπορικές σχέσεις στο μέλλον, την επόμενη μέρα μετά τον κορονοϊό;
– Ο κόσμος θα είναι διαφορετικός μετά την πανδημία και θα χρειαστεί χρόνος για να αποκατασταθούν οι ζημιές στην οικονομία και στις εμπορικές σχέσεις. Εκτιμώ, ωστόσο, ότι τα πράγματα θα γίνουν καλύτερα, δεν συμμερίζομαι τα βιαστικά συμπεράσματα για επιστροφή σε εποχές κλειστών συνόρων και μοντέλα περασμένων εποχών. Αντίθετα, η κρίση ανέδειξε πόσο αλληλένδετος είναι ο κόσμος μας. Μόνο συνεργατικά θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις της επόμενης μέρας.
– Λέγεται ότι οι εμπορικές συμμαχίες τού σήμερα, όσον αφορά τη διακίνηση του υγειονομικού υλικού, ενδέχεται να καθορίσουν τις διακρατικές διπλωματικές σχέσεις των επόμενων ετών. Συμφωνείτε;
– Σίγουρα οι σχέσεις που αναπτύσσουμε αυτή τη στιγμή θα φανούν χρήσιμες και στο μέλλον. Άλλωστε, αυτές οι ίδιες δεν προέκυψαν από το πουθενά: Χτίσαμε πάνω σε καλές σχέσεις που είχαμε καλλιεργήσει όλο το προηγούμενο διάστημα. Επιπλέον, ο τρόπος που έχουμε μέχρι σήμερα κινηθεί -και στο εσωτερικό με την έγκαιρη και πειθαρχημένη εφαρμογή των μέτρων από τους πολίτες, και στο εξωτερικό με τις διπλωματικές μας σχέσεις και την παρουσία μας στη διεθνή αγορά του υγειονομικού υλικού- πιστεύω ότι θα αποτελέσει πολύ καλή βάση για τη χώρα την επόμενη μέρα.
– Ποιος ο ρόλος των ιδιωτών και των Κοινωφελών Ιδρυμάτων στην εξασφάλιση του υγειονομικού υλικού; Μάθαμε για παράδειγμα ότι το φορτίο των 13,5 εκατομμυρίων μασκών έπρεπε να προπληρωθεί εντός λίγων ωρών και την ανάγκη αυτή την κάλυψε το Ίδρυμα Ωνάση. Το ελληνικό Δημόσιο δεν μπορεί να ανταποκριθεί με αντίστοιχη ρευστότητα και, κυρίως, αντίστοιχη ταχύτητα;
– Ο ρόλος τους είναι πολύ σημαντικός, καθοριστικός θα έλεγα. Τα καλά αποτελέσματα οφείλονται εν πολλοίς και στη γενναιόδωρη συνδρομή επιφανών Ελλήνων επιχειρηματιών. Το έχω ξαναπεί, η έμπρακτη συστράτευσή τους στον εθνικό στόχο προστασίας της υγείας του πληθυσμού είναι συγκινητική, ανακαλώντας στη μνήμη τις μεγάλες στιγμές ευεργεσίας του παρελθόντος. Ενδεικτικά μόνο να αναφέρω την Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών, τον Όμιλο Μυτιληναίου, το Ίδρυμα Ωνάση, την Aegean, τα ΕΛΠΕ, την Golden Cargo, τoν Δεσμό, την Κλέλια Χατζηιωάννου, την οικογένεια Θεοδώρου και Γιάννας Αγγελοπούλου – και πολλοί άλλοι ακόμη, τους οποίους λυπάμαι που δεν μπορώ να απαριθμήσω ονομαστικά, γιατί η λίστα είναι τεράστια· όλοι τους ανταποκρίθηκαν στις ανάγκες της χώρας με αίσθημα χρέους και αυτό τους τιμά.
– Περιμένουμε και άλλες πτήσεις με υγειονομικό υλικό τις επόμενες μέρες;
– Ναι, βέβαια, είναι ήδη δρομολογημένες τέσσερις πτήσεις τις οποίες περιμένουμε εντός των προσεχών ημερών. Περιλαμβάνουν υγειονομικό υλικό για τις ΜΕΘ, αναπνευστήρες κ.λπ. Και το επόμενο διάστημα θα έρχονται συνεχώς επιπλέον προμήθειες, ανάλογα με τις ανάγκες όπως τις ορίζει το υπουργείο Υγείας. Κύριο μέλημά μας είναι βέβαια τα νοσοκομεία, οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό που είναι στην πρώτη γραμμή της μάχης· ωστόσο, υλικό διανέμεται, βεβαίως, και για να καλύψει τις ανάγκες των Περιφερειών της χώρας, την Αστυνομία κ.λπ.
– Υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες συμφωνίες της ελληνικής κυβέρνησης για αγορά υγειονομικού υλικού ακυρώθηκαν την τελευταία στιγμή λόγω έλλειψης στις απαραίτητες πιστοποιήσεις των υλικών ή εξαιτίας άλλων διπλωματικών αιτιών;
– Είναι αλήθεια ότι στην αρχή αντιμετωπίσαμε διάφορα προβλήματα, όπως υλικά που δεν είχαν τις αναγκαίες πιστοποιήσεις, εταιρίες που μπορεί να μην ήταν φερέγγυες ή παραγγελίες που χάσαμε (ειδικά στην αρχή) γιατί δεν προλαβαίναμε να προπληρώσουμε και κάποια άλλη χώρα έπαιρνε τα υλικά. Όμως όλα αυτά μας έκαναν πιο ευέλικτους, πιο αποφασισμένους, πιο αποτελεσματικούς. Κινητοποιήσαμε το δίκτυο μας στο εξωτερικό, τους Πρέσβεις και τα στελέχη της Οικονομικής Διπλωματίας, για να εντοπίζουμε υλικά, αλλά και για ελέγχουμε τόσο τους προμηθευτές όσο και τα ίδια τα υλικά ότι ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του υπουργείου Υγείας. Και παράλληλα, βέβαια, κινητοποιήσαμε τους Έλληνες επιχειρηματίες, οι οποίοι χωρίς δεύτερη σκέψη προπλήρωναν όπου ήταν απαραίτητο, ώστε να δεσμεύουμε τα υλικά που χρειαζόμαστε. Επίσης, μας βοήθησαν και οι Πρεσβείες άλλων χωρών – αναφέρω ενδεικτικά την Πρεσβεία της Κίνας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων ή της Ελβετίας, ενώ και εμείς βοηθήσαμε άλλες χώρες.
Διαβάστε επίσης: «Ο σώζων εαυτόν σωθήτω»: Ο πόλεμος για την υγεία και ο κόσμος που αλλάζει
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος