Την ανάγκη εξεύρεσης μίας θεσμικής λύσης στο ζήτημα που ανέκυψε με το νομικό καθεστώς που θα πρέπει να διέπει την ακίνητη περιουσία της Ιεράς Μονής της Αγίας Αικατερίνης της χερσονήσου του Σινά ενόψει της αυριανής συνάντησης στο Κάιρο της ελληνικής αντιπροσωπείας με επικεφαλής τον Υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη με τοπικούς κυβερνητικούς παράγοντες, τόνισε ο Γαβριήλ Χαρίτος, επισκέπτης καθηγητής διεθνών σχέσεων του Παντείου Πανεπιστημίου και ερευνητή του ΕΛΙΑΜΕΠ, μιλώντας στη σημερινή ειδησεογραφική εκπομπή UPDATE του ERTNews και την δημοσιογράφο Σταυρούλα Χριστοφιλέα.
Οι πολιτικοί λόγοι που οδήγησαν στην δήμευση της περιουσίας της Ι.Μ. Αγίας Αικατερίνης
Αναφερόμενος στο πολιτικό υπόβαθρο της δικαστικής απόφασης του Εφετείου της Ισμαηλίας να περιέλθει στο Αιγυπτιακό Δημόσιο η ακίνητη περιουσία της Μονής, ο Γαβριήλ Χαρίτος εξήγησε ότι επί θητείας του ισλαμιστή τέως Προέδρου της χώρας, Μοχάμαντ Μόρσι, η τότε επικρατούσα πολιτική τάση είχε στόχο να θέσει στο περιθώριο μη-μουσουλμανικούς θρησκευτικούς φορείς. Η ιδεολογική αυτή τάση προώθησε μία ενορχηστρωμένη δικαστική προσπάθεια αποψίλωσης της μοναστικής περιουσίας στο Σινά. Η διετής θητεία Μόρσι έθεσε τα θεμέλια της δήμευσης που αποφάσισε η αιγυπτιακή δικαιοσύνη με την πρόσφατη αμφιλεγόμενη απόφαση που εκδόθηκε στις 28 Μαΐου 2025.
Παρότι η διακυβέρνηση του νυν Προέδρου Αμπντέλ Φατάχ Αλ-Σίσι τάσσεται υπέρ του διαχωρισμού του κράτους από το μουσουλμανικό ιερατείο, δεν εμπόδισε την δημιουργία νομικών τετελεσμένων που είχε προωθηθεί από το προγενέστερο ισλαμιστικό πολιτικό κατεστημένο. Ο κ. Χαρίτος εξήγησε αυτήν την εξέλιξη στο γεγονός ότι από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος στην Μέση Ανατολή με αφορμή τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου 2023, η Αίγυπτος δεν είναι πρόθυμη να αποδεχθεί τις αμερικανικές συστάσεις να αποδεχθεί Παλαιστίνιους πρόσφυγες από την Γάζα να εγκατασταθούν στην αιγυπτιακή χερσόνησο του Σινά. Έκτοτε, η κυβέρνηση του Καΐρου αισθάνεται την ανάγκη να μεταβάλει το ειδικό νομικό καθεστώς ασφαλείας που διέπει την παραμεθόριο αυτή περιοχή, που έχει ιδιαίτερη στρατηγική σημασία.
Το ειδικό καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης του Σινά προβληματίζει τον Πρόεδρο Σίσι
Συγκεκριμένα, αναφερόμενος στη σημασία που έχει το Σινά για την Αίγυπτο, ο Γαβριήλ Χαρίτος περιέγραψε το ειδικό καθεστώς αποστρατιωτικοποιημένων ζωνών που ορίσθηκε δυνάμεις της Συνθήκης Ειρήνης που υπέγραψε η Αίγυπτος με το Ισραήλ το 1978. Η συνθήκη όριζε ότι η χερσόνησος του Σινά χωρίζεται σε τέσσερεις ζώνες (Α, Β, C, D) στις οποίες η παρουσία των αιγυπτιακών ενόπλων δυνάμεων πρέπει να είναι περιορισμένη σταδιακά. Ειδικά ως προς τις περιοχές του Σινά κατά μήκος των συνόρων με το Ισραήλ, η Αίγυπτος θα πρέπει να διατηρεί μόνο αστυνομικές δυνάμεις και όχι στρατεύματα. Οι όροι της συμφωνίας τηρήθηκαν μέχρι και το 2014, οπότε και ο Σίσι ανέλαβε την εξουσία της χώρας.
Ο Πρόεδρος Σίσι παρέλαβε μία χώρα που κατά την προηγούμενη διετία (2012-2014) έδειχνε να έχει απωλέσει την διεθνή της αξιοπιστία έναντι των παραδοσιακών της δυτικών εταίρων, με την τοπική κοινωνία να είναι πολωμένη και στο εσωτερικό των ενόπλων δυνάμεων να παρατηρούνται φαινόμενα ανυπακοής. Μέσα σε αυτό το κλίμα, και λόγω του ειδικού καθεστώτος αποστρατιωτικοποίησης της χερσονήσου του Σινά, πυρήνες του Ισλαμικού Κράτους βρήκαν την ευκαιρία να εδραιώσουν την παρουσία τους εκεί. Ο Πρόεδρος Σίσι κινητοποίησε τον αιγυπτιακό στρατό για να καταπολεμηθεί το Ισλαμικό Κράτος και σε αυτή την προσπάθειά του έλαβε την συνδρομή και των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων και των υπηρεσιών ασφαλείας. Σχολιάζοντας αυτά τα δεδομένα, ο κ. Χαρίτος επεσήμανε ότι,
στην πραγματικότητα, από το 2014 έως και τα τέλη του 2020, σύμφωνα με σχετικές αναφορές, τόσο η Αίγυπτος όσο και το Ισραήλ οικειοθελώς καταστρατήγησαν όσα είχαν συμφωνήσει για το ειδικό καθεστώς ασφαλείας του Σινά στην συνθήκη ειρήνης που είχαν υπογράψει το 1978 στο Καμπ Ντέιβιντ – και αφού αμφότερες οι χώρες διεπίστωσαν ότι το Ισλαμικό Κράτος δεν ασκεί πλέον επιρροή στην περιοχή, το πρότερο καθεστώς άρχισε και πάλι να ισχύει.
Ο πόλεμος της 7ης Οκτωβρίου άλλαξε τα δεδομένα
Η μεταβολή των δεδομένων άλλαξε όταν ξέσπασε ο πόλεμος της 7ης Οκτωβρίου και η απόφαση της διακυβέρνησης Σίσι να δημιουργήσει νέα τετελεσμένα στην νευραλγική παραμεθόριο περιοχή της χερσονήσου του Σινά, ουσιαστικά οφείλεται στο γεγονός ότι ανησυχεί για την διατήρηση της αιγυπτιακής κυριαρχίας επ’ αυτής.
Η δικαστική απόφαση που αναφέρεται στην Ι. Μ. της Αγίας Αικατερίνης, εκτός από τον κατάλογο των ακινήτων που αναφέρει, περιέχει διάταξη που ορίζει ότι όσες περιοχές είναι απομακρυσμένες από την Μονή και δεν υπάρχουν τίτλοι ιδιοκτησίας, περιέρχονται στο Αιγυπτιακό Δημόσιο. Με αυτόν τον τρόπο, το Αιγυπτιακό Δημόσιο απέκτησε το πράσινο φως της δικαιοσύνης να δημιουργήσει ένα κρατικό «κτηματολόγιο δημοσίων γαιών» με στόχο να μεταβάλει τα δεδομένα των αποστρατιωτικοποιημένων ζωνών της Συνθήκης Ειρήνης με το Ισραήλ του 1978. Με άλλα λόγια, επεσήμανε ο κ. Χαρίτος, πέρα από την ανάγκη σαφήνειας του ιδιοκτησιακού καθεστώτος που θα διέπει περιοχές που θα προορίζονται για επιχειρηματικές επενδύσεις ξένων επιχειρηματιών, το κρατικοποίηση εκτάσεων στις αποστρατιωτικοποιημένες ζώνες του Σινά δίνουν το δικαίωμα στην διακυβέρνηση Σίσι να εγκαταστήσει στρατιωτικές εγκαταστάσεις και δυνάμεις σε όλη την έκταση της χερσονήσου, μεταβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο τις ισορροπίες ασφαλείας με το Ισραήλ. Ο Γαβριήλ Χαρίτος εκτιμά ότι αυτός είναι και ο απώτερος στόχος της αιγυπτιακής πολιτικής ηγεσίας, που αισθάνεται ‘στριμωγμένη’ από τις συστάσεις των ΗΠΑ ως προς την διαχείριση της κατάστασης πρωτίστως στη Γάζα αλλά και γενικότερα.
Τι πρέπει να επιδιώξει η Ελλάδα
Συμπερασματικά, ο Γαβριήλ Χαρίτος εξέφρασε την εκτίμηση ότι η ακίνητη περιουσία της Μονής της Αγίας Αικατερίνης χρησιμεύει ως πρόσχημα για την διακυβέρνηση Σίσι με απώτερο στόχο να μεταβληθεί το καθεστώς αποστρατιωτικοποίησης που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας του.
Κατά την άποψη του κ. Χαρίτου, η ελληνική πλευρά θα ήταν σκόπιμο να απομονώσει τις ανησυχίες της διακυβέρνησης Σίσι για ζητήματα ασφαλείας στην περιοχή και να επικεντρωθεί στην ανεύρεση του κατάλληλου θεσμικού μοντέλου που θα προστατεύσει την ακίνητη περιουσία της ιστορικής Μονής, την διασφάλιση οικονομικών πόρων ικανών για την επιβίωσή της και τον συγκερασμό του θεσμού των «επιτροπών των ευκτηρίων οίκων» που ισχύει στην Ελλάδα με τον θεσμό των θρησκευτικών Βακουφίων, που προβλέπει η αιγυπτιακή νομοθεσία, προσπαθώντας να μειώσει όσο το δυνατόν περισσότερο γνωστές αγκυλώσεις των συναλλακτικών ηθών που επικρατούν στην αιγυπτιακή πραγματικότητα.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος