AIDS: Πανδημία σε αποδρομή ή σε εξέλιξη;

Ήταν το 1979 όταν για πρώτη φορά στο San Fransisco των ΗΠΑ, διαγνώσθηκε για πρώτη φορά το Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας σε ένα ζευγάρι ομοφυλοφίλων Τα συμπτώματα του ιού περιλαμβάνουν καταβολή δυνάμεων, ρίγος και πυρετό,, διογκωμένους λεμφαδένες που συχνά είναι η πρώτη εντόπιση του ιού, διάρροια, απώλεια βάρους, φαρυγγική λοίμωξη, μυαλγίες. αρθραλγίες και λοίμωξη από έρπητα ζωστήρα και διάχυτο εξάνθημα, συμπτώματα τα οποία μοιάζουν με μία γρίπη βαριάς μορφής. Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται 2 έως 4 εβδομάδες από την πρώτη προσβολή του ιού.

Η διάγνωση του ΑΙDS, έχει στόχο την εξεύρεση του ιού στο σάλιο, στα ούρα και στον ορό αίματος του πιθανού προσβληθέντος από τον ιό. Αυτά τα test γίνονται για την εξεύρεση των αντιγόνων, αντισωμάτων ή RNA του ιού και λεπτομερειακά οι διαγνωστικές εξετάσεις αναφέρονται ως Elisa (enzyme-linked immunoadsorbent assay, γενετική δοκιμή για την διερεύνηση του γονιδιώματος του ιού, wesrern blot assay, και PCR (polymerase chain reaction). Τα κριτήρια για να διαγνωσθεί κάποιος θετικός για AIDS είναι΄ όταν η ποσότητα των CD4 κυττάρων είναι κάτω από 200 ανά ml αίματος ή όταν έχουν ήδη αναπτυχθεί άλλες λοιμώξεις με το όνομα ευκαιριακές λοιμώξεις.

H αντιμετώπιση του AIDS είναι τόσο φαρμακευτική, όσο και με κατάλληλη ψυχολογική στήριξη. Η λεγόμενη αντιρετροική θεραπεία πρέπει να αρχίσει αμέσως μετά την αρχική διάγνωση, εάν και συνήθως γίνεται επιβεβαιωτική δοκιμασία για την θετική ή όχι διάγνωση του ιού προτού αρχίσει η αντιρετροική θεραπεία, ειδικά εάν υπάρχει εγκυμοσύνη, αφού ο κίνδυνος μετάδοσης του ιού μέσω του πλακούντα είναι εφικτός και πρέπει να στοχεύει σε μια μείωση του ιικού φορτίου, ούτως ώστε να είναι μη ανιχνεύσιμος ο ιός στο αίμα και να μη μπορεί να προκαλέσει βλάβη στο ανοσοποιητικό σύστημα και να μην μπορεί να μεταδοθεί ο ιός σε άλλους ανθρώπους. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω της σεξουαλικής επαφής ή ανάμεσα σε ναρκομανείς που χρησιμοποιούν μολυσμένες σύριγγες και βελόνες και τις ανταλλάσσουν μεταξύ τους, ή υπήρξαν θύματα βιασμού από άτομα μολυσμένα που φέρουν τον ιό ή ήρθαν σε επαφή με τον ιό κατά τη διάρκεια της δουλειάς τους.

Η τήρηση του φαρμακευτικού πρωτοκόλλου είναι περισσότερο από απαραίτητη, και μπορεί να περιέχει ημερήσια, μηνιαία και διμηνιαία δοσολογία φαρμάκων ή και συνδυασμό φαρμακευτικών σκευασμάτων, τα οποία μπορεί να παρουσιάσουν κάποιες ανεπιθύμητες ενέργειες(διάρροια, τάση για εμετό, πονοκέφαλο και καταβολή δυνάμεων), ή να προκαλέσουν αντίσταση στις ευεργετικές επιδράσεις των χρησιμοποιούμενων φαρμακευτικών σκευασμάτων.

Η προφύλαξη από τον ιό HIV συνίσταται σε λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων για το AIDS 72 ώρες ή αλλιώς τρείς ημέρες μετά την έκθεση στον ιό HIV. Εάν υπάρχει κίνδυνος να έρθει κάποιος σε επαφή με τον ιό και το γνωρίζει εκ των προτέρων, τότε πρέπει να αρχίσει αντιρετροική θεραπεία 28 ημέρες μετά από μια πιθανή επαφή με άτομα, τα οποία είναι είτε φορείς του ιού ή είναι ήδη ασθενείς με AIDS. Η χορήγηση της αντιρετροικής θεραπείας, ενίοτε μπορεί να προκαλέσει και σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες όπως ηπατικές βλάβες και γαλακτική οξείδωση. Επίσης, η χρήση προφυλακτικών κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής είναι περισσότερο από απαραίτητη.

Η επιδημιολογία του AIDS είναι σημαντικό να αναφερθεί, καθότι από το 2024 40.8 εκατομμύρια άτομα ζουν μολυσμένα με τον ιό HIV, με τον μεγαλύτερο επιπολασμό στην αφρικανική ήπειρο, όπως αυτό αναφέρεται από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας. Από τα άτομα αυτά 38.6 εκατομμύρια είναι ενήλικες, δηλαδή άτομα άνω των 15 ετών, ενώ 1.4 εκατομμύρια είναι παιδιά κάτω των 15 ετών. Το 1981 άρχισε η παγκόσμια πανδημία του ΑIDS, τη δεκαετία 1980-90 περισσότερα από 100.000 πέθαναν στις ΗΠΑ από τη νόσο, η οποία στοίχησε τη ζωή επίσης σε 40.4 εκατομμύρια ανθρώπους όπως αναφέρθηκε από την ΠΟΥ στις 29 Οκτωβρίου του 2025. Το 1981 η πανδημία AIDS είχε χαρακτηρισθεί ως επιδημία των ομοφυλοφίλων, η οποία όμως εξελίχθηκε τάχιστα σε καθολική πανδημία. Ολοκληρώνοντας, θα θέλαμε να τονίσουμε τα τέσσερα Cs τα οποία είναι σημαντικά για την πανδημία του ΑΙDS: crisis, condoms, community and culture.(κρίση, προφυλακτικά, κοινότητα και πολιτισμός). Στην εφημερίδα Current HIV/AIDS reports οι συγγραφείς John.k.Williams, Gail.E.Wyatt και Gina Wingood περιγράφουν πως μπορεί κάποιος να σχεδιάσει επιτυχημένα προγράμματα με την χρησιμοποίηση κοινωνικό-πολιτιστικών κριτηρίων, τα οποία στοχεύουν στην άρση ή και στη μείωση των δογματικών και κοινωνικών παραγόντων οι οποίοι παίζουν σημαντικό ρόλο στην μείωση του κινδύνου εμφάνισης και διασποράς του AIDS στην αφρικανική ήπειρο. Στην Ελλάδα στις 11 Αυγούστου του 2023 είχαμε 17.000 άτομα τα είχαν διαγνωσθεί με ΑIDS και έθεταν τη χώρα μας στη 10η θέση όσον αφορά τα κρούσματα της νόσου ανάμεσα στις 27 χώρες της ΕΕ. Συγκριτικά με το 1981 υπήρξε μεγάλη βελτίωση στη προσφορά υπηρεσιών υγείας, π.χ. δημιουργήθηκαν πτέρυγες στα νοσοκομεία ειδικά για ασθενείς με AIDSκαι με τα νέα φάρμακα τα οποία δίδονται από τον ΕΟΠΥ και με την δωρεάν ψυχολογική στήριξη είχαμε περιχαράκωση της πανδημίας. Το AIDS υπήρξε μια μεγάλη πανδημία με εκατομμύρια θύματα, αλλά δεν έχει εξαλειφθεί, είναι εδώ μαζί μας και θα παραμείνει όσο εμείς δεν τηρούμε τα μέτρα προστασίας και προάσπισης της Δημόσιας Υγείας. Δεν θυμόμαστε το AIDSμόνο την 1η Δεκεμβρίου κάθε έτους, το θυμόμαστε πάντα και κάνουμε πράξη τα μέτρα προφύλαξης για να διαφυλάξουμε την υγεία μας και την υγεία των γύρω μας, συγγενών, φίλων , συνεργατών και γενικότερα του κόσμου.