Το δημοψήφισμα για το πολιτειακό – 8 Δεκεμβρίου 1974

Συμπληρώνονται φέτος 45 χρόνια από το δημοψήφισμα της 8ης Δεκεμβρίου 1974, ορόσημο στη σύγχρονη πολιτική ιστορία της χώρας, που ρύθμισε οριστικά το Πολιτειακό ζήτημα. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν συντριπτικό υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας, με ποσοστό με 69,18%.

Δείτε από το Αρχείο της ΕΡΤ οπτικοακουστικό υλικό και φωτογραφίες που αναφέρονται στο γεγονός: από τηλεοπτική εκπομπή για την Μεταπολίτευση, τον Μάριο Πλωρίτη να περιγράφει την προεκλογική εκστρατεία κατά τις παραμονές του δημοψηφίσματος, πλάνα εποχής από την διεξαγωγή του δημοψηφίσματος και εικόνες από τον προεκλογικό αγώνα και τους πανηγυρισμούς του κόσμου τη βραδιά της 8ης Δεκεμβρίου 1974.

ΧΡΟΝΙΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 1974-1990

Η δημοσιογράφος Μαρία Ρεζάν παρουσιάζει την εκπομπή “Χρόνια Δημοκρατίας 1974-1990”, που διατρέχει τα ιστορικοπολιτικά γεγονότα της χώρας από το 1974 ως το 1990, προβάλλοντας πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό. Το συγκεκριμένο επεισόδιο εστιάζει στα σημαντικότερα γεγονότα των πρώτων μηνών της Μεταπολίτευσης, δηλαδή από τις 24 Ιουλίου του 1974 έως το τέλος του έτους.
Παρουσιάζονται οι τελευταίες μέρες της δικτατορίας, η επιστροφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή και η ανάληψη της πρωθυπουργίας. Η Μελίνα Μερκούρη αναφέρεται στην επιστροφή των αυτοεξόριστων στην πατρίδα, ενώ ο Γεώργιος-Αλέξανδρος Μαγκάκης μιλά για τη συμμετοχή του στην πρώτη δημοκρατική κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας. Δεν παραλείπεται η αναφορά στις πρώτες μεταπολιτευτικές εκλογές του 1974 που ανέδειξαν νικήτρια τη Νέα Δημοκρατία με επικεφαλής τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, με εκλογικό ποσοστό 54,37% ενώ σημαντικό σταθμό στην πολιτική ιστορία της χώρας αποτέλεσε το δημοψήφισμα για τη μορφή του πολιτεύματος, που διεξήχθη στις 8 Δεκεμβρίου 1974. Η πλειοψηφία του εκλογικού σώματος επέλεξε την Αβασίλευτη Δημοκρατία με ποσοστό 69,18%. Καταργήθηκε έτσι η Βασιλεία και εγκαθιδρύθηκε η Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία. Ο Μάριος Πλωρίτης, ο οποίος ηγήθηκε της εκστρατείας της αντιμοναρχικής παράταξης μιλάει για τον αντιμοναρχικό αγώνα και την εκστρατεία του δημοψηφίσματος. Αναφέρεται στις τηλεοπτικές ομιλίες των εκπροσώπων των δύο παρατάξεων στο ΕΙΡΤ κατά τον προεκλογικό αγώνα. Ο Μάριος Πλωρίτης είχε εκπροσωπήσει την πλευρά της αβασίλευτης δημοκρατίας και θυμάται βασικά σημεία της ομιλίας του, η οποία έγινε το έναυσμα, όπως ο ίδιος λέει, για να ενταθεί ο αντιμοναρχικός αγώνας.

Η εκπομπή εστιάζει και στον διεθνή χώρο, καθώς εξελίσσεται τότε η δεύτερη τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ενώ ιδιαίτερη μνεία γίνεται στην κατάργηση του νόμου 509 που είχε αποτέλεσμα τη νομιμοποίηση του ΚΚΕ, για την οποία μιλά ο Γρηγόρης Φαράκος. Στην εκπομπή μιλούν ακόμη, ο τότε πρεσβευτής της Ελλάδας στην Κύπρο Μιχάλης Δούντας, ο κοινωνιολόγος Γεράσιμος Νοταράς, ο Τζαννής Τζαννετάκης και ο Γεώργιος Ράλλης, οι οποίοι φωτίζουν πτυχές της κρίσιμης εκείνης περιόδου της μετάβασης στην δημοκρατική ομαλότητα. Το επεισόδιο κλείνει με την προβολή σημαντικών γεγονότων από τη διεθνή επικαιρότητα της εποχής.

Δημοσιογραφική επιμέλεια: Μαρία Ρεζάν

Σκηνοθεσία: Διαγόρας Χρονόπουλος

Έτος παραγωγής: 1991

ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ ΤΗΣ 8ης ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1974 ΓΙΑ ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΙΑΚΟ

Ταινία Επικαίρων με στιγμιότυπα από τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος της 8ης Δεκεμβρίου 1974 για το πολιτειακό, την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος από τον Πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή, την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων και το μήνυμα του Κ. Καραμανλή προς τον ελληνικό λαό, πανηγυρισμοί στους δρόμους της Αθήνας από τους υποστηρικτές της αβασίλευτης δημοκρατίας.

Φωτογραφικό υλικό του Αρχείου της ΕΡΤ, που προέρχεται από τη συλλογή του φωτορεπόρτερ του Associated Press Αριστοτέλη Σαρρηκώστα:

Δείτε περισσότερα στο archive.ert.gr