Ζαν Κοκτώ (Jean Cocteau) – 11 Οκτωβρίου 1963 (video)

O Ζαν Κοκτώ (Jean Cocteau), υπήρξε μεταξύ άλλων ποιητής, μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας, κριτικός, ζωγράφος, ηθοποιός και σκηνοθέτης του κινηματογράφου. Η τέχνη του υπήρξε πάντα πρωτοποριακή και ο ίδιος βρέθηκε κοντά στα σημαντικότερα καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής, όπως ο υπερρεαλισμός, ο μοντερνισμός, ο κυβισμός, ο ντανταϊσμός και ο φουτουρισμός. Γεννήθηκε στο Παρίσι το 1889 σε μια ευκατάστατη οικογένεια. Σε ηλικία είκοσι ετών δημοσιεύει την πρώτη του ποιητική συλλογή «Το λυχνάρι του Αλαντίν». Η γνωριμία του με τον Σεργκέι Ντιαγκίλεφ των «Ρωσικών Μπαλέτων» θα τον οδηγήσει στις πρώτες εξερευνήσεις του χώρου του θεάτρου, η φιλία του με τον αεροπόρο Ρολάν Γκαρός θα επηρεάσει τα πρώτα του ποιήματα, ενώ κατά τα έτη 1916 και 1917 θα γνωριστεί στο Παρίσι  με καλλιτέχνες όπως οι ζωγράφοι Πικάσο και Μοντιλιάνι και οι συγγραφείς Μαξ Ζακόμπ και Γκιγιόμ Απολινέρ. Λίγο πριν την είσοδο των Γερμανών στο Παρίσι είχε ξεκινήσει τη διασκευή στην τραγωδία του Σοφοκλή «Αντιγόνη». Συνδέθηκε στενά με λογοτέχνες όπως  οι Εντμόν Ροστάν, Ρεμόν Ραντιγκέ και Αντρέ Ζιντ.

Σημαντικά έργα του από την μεσοπολεμική περίοδο θεωρείται το ποίημά του «L’ Ange Heurtebise» («Ο Άγγελος Ερτεμπίζ», 1925), αλλά και το θεατρικό έργο του «Ορφέας» («Orphée», 1925) το οποίο θα έφερνε μια νέα πνοή στο σύνολο της προσέγγισης της τραγωδίας από το σύγχρονο θέατρο. Επίσης μοναδικής αξίας είναι το μυθιστόρημα «Τα τρομερά παιδιά» («Les Enfants Terribles»), το 1929, αλλά και η «Καταχθόνια Μηχανή» («La Machine infernale», 1934), πιθανότατα το πλέον σημαντικό θεατρικό του έργο, μια διασκευή του Οιδίποδα. Το 1930 θα δημιουργήσει την πρώτη του κινηματογραφική ταινία  με τίτλο «Το αίμα ενός ποιητή» («Le Sang d’ un poete», 1930). Στον κινηματογράφο θα επιστρέψει κατά τη δεκαετία του ‘40 γράφοντας σενάρια για ταινίες του Ρομπέρ Μπρεσόν, έπειτα ως διευθυντής φωτογραφίας, αλλά και σκηνοθετώντας την ταινία «La Belle et la Bête», 1946, βασισμένη στο παιδικό παραμύθι «Η ωραία και το τέρας» και την ταινία Ορφέας («Orphée, 1950).

Ο Ζαν Κοκτώ έφυγε από τη ζωή στις 11 Οκτωβρίου 1963 στο Παρίσι, σε ηλικία 74 ετών και το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει με αφορμή την επέτειο από το θάνατό του την εκπομπή:

ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΖΑΝ ΚΟΚΤΩ, ΤΟ ΤΡΟΜΕΡΟ ΠΑΙΔΙ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ ΜΑΣ

Στον Γάλλο λογοτέχνη και εικαστικό Ζακ Κοκτώ (JEAN COCTEAU) είναι αφιερωμένο το θέμα της σειράς «ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ», με τίτλο «ΖΑΝ ΚΟΚΤΩ, ΤΟ ΤΡΟΜΕΡΟ ΠΑΙΔΙ ΤΟΥ ΑΙΩΝΑ ΜΑΣ», με αφορμή τη συμπλήρωση την προηγούμενη χρονιά (1989) 100 χρόνων από τη γέννησή του (1889). Ο καλλιτέχνης, ο οποίος αυτοβιογραφείται και πρωταγωνιστεί ως ηθοποιός στο ασπρόμαυρο και έγχρωμο οπτικοακουστικό και φωτογραφικό υλικό που προβάλλεται, ασχολήθηκε με όλα τα επίπεδα του ρεαλισμού και του υπερρεαλισμού και χρησιμοποίησε όλα τα είδη της τέχνης για να περιγράψει τη «σύγχυση του αληθινού με το απατηλό». Παρουσιάζεται επίσης απόσπασμα από τη θεατρική παράσταση «Καταχθόνια μηχανή», βασισμένη στο ομώνυμο θεατρικό του έργο, σε σκηνοθεσία Ζαν Μαρέ (Jean Marais), και πλάνα από έκθεση με εικαστικά του έργα, εκδηλώσεις που φιλοξένησε η χώρα μας προκειμένου να τιμήσει τα 100χρονα από τη γέννηση του «τρομερού παιδιού» του 20ού αιώνα. Ο παραγωγός της θεατρικής παράστασης «Καταχθόνια μηχανή» Ζαν Κλωντ Μπριαλί (Jean-Claude Brialy) μιλάει για την εν λόγω παράσταση, ενώ η Φρανσουάζ Φαμπιάν (Francoise Fabian) αναφέρεται στον ρόλο της Ιοκάστης που ερμηνεύει.

Σκηνοθεσία: ΜΑΧΗ ΛΙΔΩΡΙΚΙΩΤΗ

Δημοσιογραφική επιμέλεια: ΙΛΙΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ

Έτος παραγωγής: 1990

Δείτε περισσότερα στο archive.ert.gr