Η αθλητική μόδα και οι κοινωνικές συνθήκες σε κάθε εποχή

Φανέλες με λαιμόκοψη, ή με γιακαδάκι, με ρίγες κάθετες ή οριζόντιες, μονόχρωμες ή όχι, «στυλιστικά» διλήμματα στον αθλητισμό, που όμως σε κάθε εποχή αποτυπώνουν κατά ένα μέρος τις κρατούσες κοινωνικές συνθήκες, ακόμα και στις περιπτώσεις που κάποια αθλητική εμφάνιση είναι σχετικά πιο μπροστά από το μέσο όρο.

Στη μια φωτο βλέπουμε την ομάδα του Θησέα Πειραιά για την οποία στο παρελθόν είχαμε κάνει αφιέρωμα, να φοράει στολές με προχωρημένο για την εποχή σχέδιο. Αυτό όπως μας πληροφόρησαν πηγές μας οφείλεται σε δωρεά-ενίσχυση εφοπλιστή που έφερε τις εμφανίσεις από την Αγγλία, χώρα πιο προηγμένη ποδοσφαιρικά σε όλα τα επίπεδα, συνεπώς και στην «αθλητική μόδα».

Το ίδιο σωματείο, ο Θησέας φωτογραφήθηκε και μεταπολεμικά και συγκρίνοντας τις δύο εμφανίσεις από την «δυναμική» και καλαίσθητη του Μεσοπολέμου, διαπιστώνουμε μία πιο «φτωχική» και λιγότερο καλαίσθητη στη μεταπολεμική περίοδο. Μάλιστα στη φωτο του 1949 ακόμα και οι κάλτσες δεν είναι ίδιες.Λογική η διαφορά καθώς η φτώχεια, η καταστροφή υποδομών και όλη η προσπάθεια να βγει η χώρα από τα ερείπια δεν μπορούσε παρά να αποτυπωθεί σε κάθε τομέα δραστηριότητας, άρα και στον αθλητισμό.

Η μεταπολεμική εμφάνιση του Θησέα μοιάζει με τις προπολεμικές εμφανίσεις σωματείων που δεν είχαν την τύχη του Θησέα να απολαύσουν χορηγίες, όπως βλέπουμε για παράδειγμα στη φωτο της Ελευθερούπολης, προσφυγικού σωματείου της Νέας Ιωνίας Αττικής με έτος ίδρυσης το 1929 και φωτο του 1933.

Τα «στυλιστικά» δεν εξαντλούνται εδώ αφού ειδικά στο ποδόσφαιρο υπάρχει το μεγάλο θέμα της υπόδυσης. Στη φωτο του Α.Ο. Μίμας – Μικρασιατική (ανεξάρτητη ομάδα προσφύγων στο Νέο Μελί Μεγάρων, που στις μέρες μας έχει θεσμική υπόσταση και αγωνίζεται στην Α ΕΠΣΔΑ) «κρύβεται» ένα μεγάλο μυστικό, που δεν θα εντοπίζαμε αν δεν μας το έλεγαν οι απόγονοι των παικτών της ομάδας. Τα αθλητικά παπούτσια δεν έφταναν για όλους με αποτέλεσμα άλλοι να φορέσουν το δεξί και άλλοι το αριστερό και να φωτογραφηθούν με το «ντυμένο πόδι» μπροστά και το ξυπόλητο πίσω.

Στα σωματεία που είχαν και άλλα τμήματα εκτός από ποδόσφαιρο οι εμφανίσεις σε πολλές περιπτώσεις ήταν κοινές και το πλύνε-βάλε, ήταν ο κανόνας ώστε μετά τη χρήση από ένα τμήμα να ετοιμαστούν οι εμφανίσεις ή μέρος αυτών πχ σορτσάκια και από άλλους.

Ήδη είχε ανοίξει ο χώρος για την εμφάνιση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στην αθλητική ένδυση-υπόδυση και είχαν αρχίσει και οι πρώτες διαφημίσεις στον Τύπο του Μεσοπολέμου.

Από τους δραστήριους στον τομέα αυτό, ένας τσαγκάρης που υπήρξε πρόεδρος του Εργατικού Αστέρα στην Αθήνα, ακολούθως ιδρυτικό μέλος και πρόεδρος του Ηλυσιακού, διαιτητής, διοικητικό στέλεχος του Παναθηναϊκού και για πολλά χρόνια πρόεδρος της ΕΠΣΑ, ο Ανδρέας Βγενόπουλος.

Δεν έλειψαν και οι περιπτώσεις δανεισμού εμφανίσεων, όπως βλέπουμε στην ομάδα της Καλογρέζας που φόρεσε εμφανίσεις δανεικές από την ΑΕΚ.Για να μπορέσουν οι φτωχοί ερασιτεχνικοί σύλλογοι να αποκτήσουν την οικονομική δυνατότητα να εξασφαλίσουν αθλητικό υλικό, οι συνήθεις πρακτικές ήταν λαχειοφόρες αγορές, διοργάνωση χορών και συνεστιάσεων.

Σήμερα μπορεί στον ερασιτεχνικό αθλητισμό να έχουν διατηρηθεί οι ίδιες πρακτικές ενισχύσεων, η αθλητική μόδα όμως έχει αναπτυχθεί πάρα πολύ και η κάλυψή της από χορηγούς (στα επαγγελματικά σωματεία με συμβόλαια με τις ανάλογες εταιρίες αθλητικού υλικού), είναι οι συνήθεις πρακτικές στον τομέα αυτό.

Σε πανελλαδικό επίπεδο την περίοδο του Μεσοπολέμου και όσο πιο έξω από τα αστικά κέντρα πάμε, ακόμα και το πλύσιμο του αθλητικού υλικού δεν ήταν πάντα εύκολη υπόθεση, αφού υπήρχαν περιοχές που δεν είχαν ακόμα δίκτυο ύδρευσης, ενώ ως προς τον ηλεκτρισμό υπήρχαν χωριά που είχαν ομάδες, αλλά το βράδυ δούλευαν οι λάμπες πετρελαίου.

Πάντα όμως οι αναδρομές σε άλλες εποχές με τον αθλητισμό να έχει περισσότερα στοιχεία ρομαντισμού, παρά επαγγελματισμού, δημιουργούν μία νοσταλγία και μία συγκίνηση για όσους τον υπηρέτησαν κάτω από δύσκολες συνθήκες.

Έρευνα: Νάσος Μπράτσος