Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Παρασκευή 11 Ιουνίου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Η ελληνική απάντηση στο συμμαχικό διάβημα έχει ετοιμαστεί, δεν έχει ακόμη επιδοθεί, ωστόσο τα σενάρια χαρακτηρίζοντας τους συμμαχικούς όρους, μειωτικούς των ελληνικών δικαίων, προεξοφλούν τις εξελίξεις. Η Ελλάδα φέρεται αποφασισμένη να προχωρήσει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά των κεμαλικών στο Μικρασιατικό μέτωπο, μετρώντας για μία ακόμη φορά τη φιλία, την αντικειμενικότητα, τη δικαιοσύνη των συμάχων…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• Η ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ. ΤΑ ΧΑΛΙΑ ΤΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑΣ ΔΕΝ ΔΕΛΕΑΖΟΥΝ

«Ο στρατευθείς πληθυσμός της Ελλάδος, ο εγκατεσπαρμένος εις τα βάθη της Μικράς Ασίας, δεν πολιτικολογεί, ούτε ασχολείται με τας διπλωματικάς μηχανορραφίας. […] Δεν είναι δε υπερβολή ότι τα χάδια αυτά της ειρήνης, τα οποία προσφέρει η συμμαχική διπλωματία, δεν δελεάζουν και δεν γλυκαίνουν τον Ελληνικόν στρατόν. Αλλά τον εξάπτουν και τον παροργίζουν. Και αρχίζει να συντάσση την διαταγήν της επιθεωρήσεως μόνος του»

• ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΙΣ. Η ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΘΑ ΕΙΝΕ ΑΡΝΗΤΙΚΗ. ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ ΕΔΗΛΩΘΗ ΑΝΕΠΙΣΗΜΩΣ ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΠΡΕΣΒΕΥΤΑΣ. ΤΙ ΑΠΑΝΤΗΣΙΝ ΕΛΑΒΕΝ Ο ΔΗΛΩΣΑΣ ΤΟΥΤΟ ΥΠΟΥΡΓΟΣ. ΕΣΥΖΗΤΗΘΗΣΝ ΤΗΛΕΓΡΑΦΙΚΩΣ ΟΔΗΓΙΑΙ ΑΠΟ ΤΟ ΛΟΝΔΙΝΟΝ, ΡΩΜΗΝ ΚΑΙ ΠΑΡΙΣΙΟΥΣ

ΑΣΤΡΑΠΗ

• Η ΜΟΝΗ ΛΥΣΙΣ

«Αι Δυνάμεις απεδείχθησαν έως σήμερον ανίκανοι να εξεύρουν λύσιν αποκαθιστώσαν την τάξιν εν τη Ανατολή […] Η Ελλάς αποτελεί τον μόνον παράγοντα, όστις δύναται να επιτύχη την ειρήνευσιν. Και εντός ολίγων ημερών θ’ αποδείξη ότι καμμία άλλη τάξις δεν είνε μόνιμος πλην της απορρεούσης εκ της υπεροχής των όπλων. Ίσως εν Ευρώπη επιστεύθη προς στιγμήν, ότι η αποφασιστικότης της Ελλάδος ήτο τεχνητή. Αλλά μετ’ ολίγας ημέρας θ’ αντιμετωπίσουν τραχείαν την διάψευσιν των τοιούτων υπονοιών»

 

ΕΘΝΟΣ

• ΕΚΕΙΝΟΣ, Ο ΟΠΟΙΟΣ ΑΤΥΧΩΣ ΖΗ ΑΚΟΜΗ…

«Και έφτειασεν έτσι μιάν ΙΔΙΚΗΝ ΤΟΥ ΕΛΛΑΔΑ, αγνώριστον εις εμάς, την Ελλάδα του 1921! Την μέχρι Κων/πόλεως. Την εκτεινομένην εις πέντε θαλάσσας και δύο ηπείρους. Είνε αποτρόπαιον! Είνε ανυπόφορον! Ο άνθρωπος ο οποίος έκαμε αυτό το τερατώδες έγκλημα κατά της ΕΛΛΑΔΟΣ ΜΑΣ έπρεπε, αλήθεια, να μη ζή! […] Λείπει ΕΝΑΣ, που να επλησίαζε, θα ωμοίαζε κάπως αυτόν τον ‘’ατυχώς ζώντα ακόμη’’, τον Ελευθέριον Βενιζέλον»

 

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Η ΕΝΤΟΛΗ ΤΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ ΕΚΜΗΔΕΝΙΖΕΤΑΙ; ΓΝΩΜΑΙ ΞΕΝΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΥ

«Διπλωμάτης, μη ανήκων εις τα κράτη τα υπογράψαντα την γνωστήν διακοίνωσιν, εδήλου χθες ομιλών περί αυτής τα επόμενα : ‘’Οιονδήποτε και αν είνε το κείμενον της διακοινώσεως, εν είνε βέβαιον : Ότι η ελληνική της Σμύρνης κατοχή υφίσταται καίριον δι’ αυτής κτύπημα. (…) Ως εξελίσσονται τα πράγματα, η Ελλάς καθ’ ένα μόνον τρόπον θα είνε δυνατόν να παραμείνη εν Σμύρνη, διά χρησιμοποιήσεως της ενόπλου δυνάμεως»

• Η ΟΞΕΙΑ ΦΑΣΙΣ ΤΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ – ΔΙΧΑΣΜΕΝΗ Η ΑΝΤΙΛΗΨΙΣ ΤΩΝ ΑΓΓΛΩΝ ΥΠΟΥΡΓΩΝ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ – ΕΓΚΥΡΟΙ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΣΤΑΣΙΝ ΤΗΣ ΓΑΛΛΙΑΣ – ΑΙ ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΑΙ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΣΦΟΡΤΣΑ – ΔΙΑΤΙ ΕΣΤΑΛΗ Ο ΙΤΑΛΟΣ ΓΕΡΟΥΣΙΑΣΤΗΣ ΤΟΤΟΤΣΙ ΕΙΣ ΑΓΚΥΡΑΝ – ΣΕΡΒΟΙ ΚΑΙ ΡΟΥΜΑΝΟΙ ΕΙΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΝ

ΕΜΠΡΟΣ

• Η ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΑΡΝΗΤΙΚΗ
• ΔΗΛΩΣΙΣ ΤΟΥ κ. ΓΟΥΝΑΡΗ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΘΡΑΚΑΣ ΒΟΥΛΕΥΤΑΣ
• Ο ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΑΓΓΛΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΝ ΔΙΑΒΗΜΑ

«’’Ουδεμία διαρκής ειρήνη είνε δυνατή, διεκήρυξε ο Βρεττανός Πρωθυπουργός άνευ της αποδοχής και της ενισχύσεως των Συνθηκών’’ […] Αλλά δεν ήθελε διαπράξει μεγαλείτερον, το και τελειωτικόν πλέον σφάλμα η Κυβέρνησις, εάν διά της απαντήσεώς της ενεθάρρυνε την δυσμενή πολιτικήν της επεμβάσεως των Δυνάμεων, κλείουσα τους οφθαλμούς εις το φως των λόγων του Άγγλου Πρωθυπουργού. Ελπίζομεν όμως η Κυβέρνησις εις την απάντησιν, ήν κατήρτισεν, περί ής όμως ουδέν ανεκοίνωσεν, να ενεπνεύσθη από τον μέγαν και σταθερόν εθνικόν παλμόν όστις διασείει τα στήθη του Μετώπου, τον παλμόν του τελικού αγώνος, όστις θα σώση τας τύχας της Ελλάδος διά της Νίκης»

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• ΜΕ ΤΗΝ ΒΟΗΘΕΙΑΝ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΔΥΝΑΜΙΝ ΤΩΝ ΟΠΛΩΝ ΜΑΣ

«Ούτε αι εκατοντάδες χιλιάδων του Ελληνικού στρατού, ούτε ο Βασιλεύς των Ελλήνων μετέβησαν εις την Μικράν Ασίαν διά να συζητήσουν μετά των Τούρκων τους όρους της επαναχωρήσεως αυτών. […] Η Ελλάς σήμερον, είνε αποφασισμένη εις τας μεγίστας των θυσιών. Παλαίομεν τον μέγιστον των αγώνων από του 1821 και θα παλαίσωμεν μέχρις ότι κατισχύσωμεν. Έχομεν υπέρ ημών τον θεόν και μετά του Θεού την δύναμιν των όπλων μας»

 

ΕΣΤΙΑ

• ΠΩΣ ΓΡΑΦΟΥΝ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑΝ

«Οι δυστυχισμένοι άνθρωποι δεν φοβούνται μόνον τον Βενιζέλον. Φοβούνται και τον εαυτόν των, εις τον οποίον δεν τρέφουν την πεποίθησιν ότι είνε ικανός να εξασφαλίση όλας τας ευνοϊκάς λύσεις. Και βέβαιοι –όπως και ημείς- περί της στρατιωτικής επιτυχίας, αλλ’ ανήσυχοι –όσον και ημείς- περί της διπλωματικής νίκης, προσπαθούν από τώρα να εύρουν μίαν δικαιολογίαν. Διαστρέφουν λοιπόν τα πράγματα και την αλήθειαν, διά να εξασφαλίσουν μίαν δικλείδα, από την οποίαν να ξεφύγη ο ατμός της δυσφορίας. Και ο λαός καλείται να χειροκροτήση!»

 

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Η ΦΩΝΗ ΤΩΝ ΔΙΚΑΙΩΝ

«Τοιαύτην όμως αδικίαν, τοιαύτην καταπάτησιν των θυσιών του και αγώνων του και των δικαίων του των εθνικών και των πολεμικών, ούτε οφείλει ούτε δύναται να ανεχθή ο Ελληνικός λαός. Ιδού ποία οφείλει να είνε η απάντησις της Κυβερνήσεως […] Και τα εθνικά δίκαια των λαών δεν στραγγαλίζωνται πλέον με όσην άλλοτε ευκολίαν, ούτε θυσιάζονται εις τας θελήσεις συμμοριών βαρβάρων και τυραννίσκων, όπως ο Κεμάλ»

• ΗΤΟΙΜΑΣΘΗ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ –ΠΟΤΕ ΘΑ ΕΠΙΔΟΘΟΥΝ ΟΙ ΟΡΟΙ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΕΥΣΕΩΣ – ΤΙ ΛΕΓΟΥΝ ΟΙ ΑΓΓΛΟΙ ΔΙΑ ΤΗΝ ΣΜΥΡΝΗΝ

«Τονίζεται εξ εγκύρων πηγών ότι είνε ανακριβή τα γραφέντα, ότι η συμμαχική Διακοίνωσις ομιλεί περί εξαναγκαστικών μέτρων εν περιπτώσει αρνητικής απαντήσεως της Ελλάδος […] καθ’ ην περίπτωσιν η Ελλάς έστω και κατ’ αρχήν αποδεχθή την μεσολάβησιν, θα επακολουθήση συντόμως η επίδοσις των όρων, υφ’ ους οι σύμμαχοι θεωρούν δυνατόν τον μετά της Τουρκίας συμβιβασμόν […] Η αποδοχή των όρων τούτων υπό της ελληνικής κυβερνήσεως, λέγουν οι ανωτέρω κύκλοι, δύναται να θεωρείται ως βεβαία» 

 

ΠΑΤΡΙΣ

• ΕΝ ΑΝΑΜΟΝΗ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ

«Λογικόν είναι η Αγγλία να υποστηρίξη την Ελλάδα εις α σημεία φρονεί ότι η Ελλάς εξυπηρετεί τα Βρεττανικά συμφέροντα, και χάριν εκείνων να θυσιάζη τα Ελληνικά εις άλλα σημεία από τα οποία η Αγγλία δεν ενδιαφέρεται ποσώς ή ενδιαφέρεται ολιγώτερον. Υπέρ των σημείων τούτων η Ελλάς οχυρουμένη όπισθεν των απαραγράπτων Εθνικών δικαίων της, των προγενεστέρων συμμαχικών αποφάσεων και της στρατιωτικής αυτής θέσεως, θα ηδύνατο ακαταμάχητα να παρατάξη επιχειρήματα. Αλλ’ η αδράνεια εθεωρήθη υπό της σημερινής Κυβερνήσεως ως ισχυρότερον όπλον, ο δε Ελληνισμός θα αισθανθή τα εκ τούτου αποτελέσματα»

• ΠΩΣ ΚΡΙΝΕΤΑΙ Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΕΝ ΠΑΡΙΣΙΟΙΣ – Η ΜΟΝΗ ΑΠΟΜΕΝΟΥΣΑ ΕΛΠΙΣ – Ο ΚΕΜΑΛ ΕΧΕΙ ΑΡΙΣΤΟΥΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΥΣ – Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΗΣ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΓΝΙΔΙΟΥ

«Η Ελληνική υπόθεσις κινδυνεύει ν’ απωλεσθή ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΩΣ, ελλείψει αντιπροσώπου ανεγνωρισμένου κύρους […] Ως μόνη ελπίς απομένει ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΗΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΔΡΑΣΙΣ, την οποίαν όμως μόνη αρμοδία ν’ αποφασίση είνε η Ελληνική Κυβέρνησις […] Αν η Ελλάς απωλέση το σημερινόν της παιγνίδι, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος ν’ ανοίξη προσεχώς εις βάρος της παράλληλος δίκη ενώπιον δικαστηρίου ΛΙΑΝ ΔΥΣΜΕΝΩΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΠΡΟΣ ΑΥΤΗΝ»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• ΠΛΑΝΑΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑΙ

«Δεν είναι δυνατόν να υπάρξη πλήρης αποκατάστασις πραγμάτων εν τη εγγύς Ανατολή, εφ’ όσον οι χριστιανικοί πληθυσμοί θα είναι ακόμη εκτεθειμένοι εις επανάληψιν των φρικτών εκείνων σφαγών, αίτινες διεπράχθησαν μετ’ εξαιρετικής ωμότητος εις βάρος των κατά τα τελευταία ταύτα έτη. Η άποψις αύτη του αρθρογράφου του ‘’Ημερησίου Τηλεγράφου’’ είναι η μόνη αποβλέπουσα εις την οριστικήν ειρήνευσιν της Ανατολής και ως εκ τούτου σύμφωνος προς την ελληνικήν»

 

 ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• ΟΙ ΟΡΟΙ

«Κατόπιν της τοιαύτης μεταστροφής της Ευρωπαϊκής εν Ανατολή πολιτικής, είνε η Ελλάς εις θέσιν να αναλάβη μόνη της, άνευ οικονομικής αρωγής εκ μέρους αυτής, άνευ καν της εμπιστοσύνης της, (…) την συνέχισιν του αγώνος, προς τον οποίον η Ευρώπη αντιτίθεται; […] Το βενιζελικόν παιχνίδι εις την Ανατολήν εχάθη πλέον διά παντός. Ούτε ο Βενιζέλος, ούτε ο Γούναρης ηδύναντο να αποσοβήσουν τούτο. Η κατάστασις εις την Ανατολήν, ως διεμορφώθη σήμερον, οφείλεται εις πολύ μεγάλα και πολύ βαθυτέρας διεθνούς σημασίας αίτια, τα οποία ο περιωρισμένος πατριωτισμός και η ανόητος μεγαλομανία αμφοτέρων των πολιτικών τούτων αρχηγών δεν ηδυνήθη ποτέ να εκτιμήση και να κατανοήση» 

 

ΣΚΡΙΠ

• Η ΑΠΑΝΤΗΣΙΣ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΣΥΜΜΑΧΟΥΣ ΑΠΕΣΤΑΛΗ ΕΙΣ ΤΟΝ ΒΑΣΙΛΕΑ ΠΡΟΣ ΕΓΚΡΙΣΙΝ
• ΤΟ ΕΣΚΗ-ΣΕΧΗΡ ΕΚΚΕΝΟΥΤΑΙ ΥΠΟ ΤΩΝ ΚΕΜΑΛΙΣΤΩΝ
• ΑΙ ΣΥΜΒΟΥΛΑΙ ΤΟΥ ΗΤΤΟΜΑΝΟΥΣ

«Πράγματι δε ο Εθνομίσητος φυγάς ουδέποτε προέβλεψε λύσιν του Ελληνικού ζητήματος διά της Ελληνικής δυνάμεως, ούτε επί τη βάσει των προαιωνίων δικαίων του Έθνους. […] έσπευσε να διακηρύξη, ότι … ο Ελληνικός λαός εκουράσθη και απέκαμε! Συνεπώς ότι η Ελλάς δεν είναι ικανή να διεκδικήση διά των ιδίων αυτής δυνάμεων τα εθνικά της δικαιώματα. Αυτός λοιπόν είναι ο ντεφαιτίστ, ο ηττομανής της ημέρας, του οποίου τας συμβουλάς καυχώνται οι φίλοι του, ότι ήκουσαν οι Σύμμαχοι!»

• ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΜΥΡΝΗΝ – ΑΠΟ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ (!) ΤΟΥ Μ. ΚΕΜΑΛ – ΤΙ ΣΥΝΤΕΛΕΙΤΑΙ ΚΑΙ ΤΙ ΔΙΑΔΡΑΜΑΤΙΖΕΤΑΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑΝ – ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΕΝΟΣ ΕΠΑΝΕΛΘΟΝΤΟΣ ΤΑΞΕΙΔΙΩΤΟΥ

ΣΦΑΙΡΑ

• ΟΙ ΕΛΙΓΜΟΙ

«Εξακολουθούν οι διπλωματικοί ελιγμοί γύρω του Ανατολικού ζητήματος. […] Διά τούτο και εις το Συλλογικόν αυτό διάβημα δεν πρέπει, κατά την γνώμην μας, ν’ αποδοθή σημασία μεγαλειτέρα ενός απλού επεισοδίου […] Θα ήτο δε πλάνη ασυγχώρητος και διά τους μάλλον εθελοτυφλούντας Συμμαχικούς κύκλους, αν νομίζουν ότι ευχαριστούντες τοιουτοτρόπως τον Κεμάλ, θα απεκόμιζον τα διπλωματικά οφέλη, τα οποία φαντάζονται»

• Η ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΑΙΓΥΠΤΙΑΚΟΥ ΒΑΜΒΑΚΟΣ – ΣΟΒΑΡΑ ΔΙΑΦΩΝΙΑ ΑΓΓΛΩΝ ΚΑΙ ΑΜΕΡΙΚΑΝΩΝ