Αφήνοντας πίσω τον παλιό μας εαυτό για «να γίνουμε αυτό που είμαστε»

Θυμάστε μια παλιά- πολύ παλιά- διαφήμιση που έλεγε: «Βγάλτε το γκρίζο πέπλο- Τα λευκά γίνονται πάλι λευκά, τα χρωματιστά ξαναβρίσκουν τη λάμψη τους»;

Αναφερόταν σε ένα απορρυπαντικό της εποχής, το Perr (περιοδικό Γυναίκα / 1969), το οποίο υποσχόταν  να αλλάξει τη ζωή όσων το χρησιμοποιούσαν στη μπουγάδα. Είτε στο χέρι είτε στα πλυντήρια ρούχων, τα οποία μόλις είχαν κάνει την εμφάνισή τους και προκαλούσαν μικρές επαναστάσεις στις πολυκατοικίες.

Κάπως έτσι γίνεται και με τη ζωή μας. Έρχεται πάντα ένας καταλύτης —μια εμπειρία, μια συνειδητοποίηση, μια αλλαγή που δεν παίρνει άλλη αναβολή— και μας σπρώχνει να αφήσουμε πίσω τον παλιό μας εαυτό. Είναι η περίοδος που κάτι έχει συμβεί -ίσως χρησιμοποιήσατε το Perr- και πράγματα που άλλοτε ανεχόσασταν ξαφνικά είναι αδύνατον να τα υπομείνετε.

Πώς θα καταλάβετε ότι βρίσκεστε σε αυτό το σημείο;

Όταν το να δείχνετε ότι «όλα είναι καλά» γίνεται εξαντλητικό

Κάποια στιγμή, η παλιά σας συνήθεια —το χαμόγελο, το «όλα καλά», η προσπάθεια να κρατάτε μέσα σας όσα νιώθετε, γίνεται εξάντληση. Εκείνο το προσεκτικά στημένο «είμαι εντάξει» γίνεται ένα βάρος που δυσκολεύεστε όλο και περισσότερο να σηκώσετε. Τότε οι σχέσεις σας αλλάζουν·ίσως είναι πια λιγότερες, αλλά είναι περισσότερο ουσιαστικές. Οι συζητήσεις γίνονται πιο σημαντικές, γιατί δεν φοβάστε να πείτε αυτό που νιώθετε. Οι επιλογές σας γίνονται πιο καθαρές, γιατί δεν χρειάζεται πια να παίζετε κανέναν ρόλο.

Κάποια στιγμή, το να περνάτε χρόνο με ανθρώπους που σας εξαντλούν γίνεται πια αβάσταχτο. Δεν μπορείτε να δικαιολογείτε την ύπαρξή τους στη ζωή σας, μόνο και μόνο επειδή τους ξέρετε πολλά χρόνια.

Ξέρετε καλά αυτούς τους ανθρώπους. Τον φίλο που εμφανίζεται μόνο για να ξεσπάσει, τον συνάδελφο που ζει μέσα στο δράμα ή εκείνον τον παλιό γνώριμο, ο οποίος κάθε φορά που μιλάει, σάς κάνει να νιώθετε ανεπαρκής.

Εδώ ταιριάζει η φράση του Τζιμ Ρον (Jim Rohn), ενός Αμερικανού επιχειρηματία και συγγραφέα ο οποίος επηρέασε γενιές ανθρώπων στην προσπάθεια τους για αυτοβελτίωση. Εκείνος έλεγε ότι είμαστε ο μέσος όρος των πέντε ανθρώπων με τους οποίους περνάμε τον περισσότερο χρόνο στη ζωή μας.

Ίσως να ακούγεται απλοϊκό, ωστόσο, όταν αρχίζετε να εξελίσσεστε, θα δείτε καθαρά τι εννοούσε: ότι οι άνθρωποι γύρω σας —η στάση τους, οι συνήθειές τους, η ενέργειά τους— διαμορφώνουν το περιβάλλον μέσα στο οποίο αναπνέετε. Και αυτό το περιβάλλον, αργά και σταθερά, επηρεάζει το ποιοι γίνεστε εσείς οι ίδιοι.

Όταν δεν αναγνωρίζετε τους παλιούς σας στόχους

Ίσως το έχετε ζήσει κι εσείς: να πετυχαίνετε στόχους που κάποτε σας γέμιζαν ενθουσιασμό και… τη στιγμή της επιτυχίας, να νιώθετε μόνο μια σύντομη ικανοποίηση. Και αμέσως μετά ένα κενό, το οποίο δεν μπορείτε να εξηγήσετε.

Στην αρχή, είναι εύκολο να νομίσετε ότι κάτι δεν πάει καλά με εσάς. Όμως η αλήθεια είναι ότι το πρόβλημα δεν είστε εσείς.
Είναι οι ίδιοι οι στόχοι, που δεν ταιριάζουν πια με αυτό που θέλετε από τη ζωή.

Μοιάζουν με εκείνα τα ρούχα που κρατάτε χρόνια στην ντουλάπα. Ήταν ακριβά, αντιπροσώπευαν μια εποχή, μια ανάμνηση, μια εκδοχή του εαυτού σας. Κι έτσι τα φυλάτε από συνήθεια, από τρυφερότητα, από απροθυμία να τα αποχωριστείτε. Ωστόσο, όσο κι αν δεν θέλετε να τα αποχωριστείτε δεν φοριούνται πια. Όχι επειδή δεν έχετε τα ίδια κιλά. Απλά δεν είστε πια ο άνθρωπος που τα αγόρασε.

Το να λέτε «ναι» ενώ θέλετε να πείτε «όχι» γίνεται ολοένα πιο δύσκολο.Το να προσπαθείτε να ικανοποιείτε τους άλλους ίσως μοιάζει ευγενικό— μέχρι τη στιγμή που αρχίζει να σας απομακρύνει από τον ίδιο σας τον εαυτό. Η παλιότερη εκδοχή σας μπορεί να έλεγε «ναι» για να μην ταράξει τις ισορροπίες. Ωστόσο,  η νεότερη εκδοχή σας νιώθει την ένταση κάθε φορά που φορτώνεστε κάτι παραπάνω από αυτό που αντέχετε. Η δυσφορία έρχεται πιο γρήγορα. Νιώθετε θυμωμένοι με τον εαυτό σας.

Όταν αλλάζετε εσωτερικά, γίνεστε πιο προσεκτικοί με την «ψυχική σας οικονομία», τον χρόνο και τον συναισθηματικό σας χώρο. Δεν θέλετε να «σκορπίζεστε» πια σε ανθρώπους, που δεν αξίζουν.

Όταν η αποφυγή δεν λειτουργεί πια

Τα συναισθήματα ζητούν τον λόγο. Κάποια στιγμή, η παλιά σας συνήθεια να καλύπτετε όσα νιώθετε —με τη δουλειά ή με το να είστε διαρκώς απασχολημένοι- παύει να λειτουργεί σαν προστασία. Αυτό που άλλοτε ήταν το καταφύγιό σας, τώρα αρχίζει να σας πνίγει. Γίνεστε πιο προσεκτικοί απέναντι στις αντιδράσεις σας, πιο δεκτικοί στο να κατανοήσετε γιατί στενοχωριέστε, και τι σάς αγγίζει πραγματικά. Κι αν προσπαθήσετε πάλι να σπρώξετε τα συναισθήματά σας κάτω από το χαλί, εκείνα επιστρέφουν πιο έντονα.

Όταν ο χώρος που ζείτε δεν χωράει τον άνθρωπο που γίνεστε

Οι περισσότερες εκδοχές του εαυτού μας συνδέονται με ένα περιβάλλον: ένα γραφείο, μια πόλη, μια παρέα, μια καθημερινότητα. Κι όταν αρχίζετε να αλλάζετε εσωτερικά —όταν εξελίσσεστε, ωριμάζετε, βλέπετε πιο καθαρά τις ανάγκες σας— τότε βλέπετε και τους χώρους γύρω σας με άλλο μάτι.

Ίσως η δουλειά να μην χωράει τις νέες φιλοδοξίες σας.
Ίσως η ρουτίνα να έχει χάσει το ενδιαφέρον της.
Ίσως οι άνθρωποι που κάποτε σας ταίριαζαν να μην ανταποκρίνονται πλέον σε αυτό που γίνεστε.
Ή να νιώθετε πως ο τρόπος ζωής που ακολουθούσατε δεν σας εκφράζει πια.

Ο ψυχολόγος Μπέντζαμιν Χάρντι (Benjamin Hardy) γράφει συχνά ότι το περιβάλλον διαμορφώνει την ταυτότητα. Κι αυτό εξηγεί γιατί, ακόμη κι αν δεν έχει αλλάξει τίποτα γύρω σας, κάποιοι χώροι αρχίζουν να σας βαραίνουν. Υπάρχουν στιγμές όπου η εσωτερική αλλαγή προχωρά πιο γρήγορα από το πλαίσιο που σας περιβάλλει. Η εσωτερική σας πορεία πηγαίνει μπροστά ενώ το περιβάλλον μένει πίσω. Δεν είναι αλαζονεία. Είναι ότι δεν χωράτε πια εκεί. Γι’ αυτό και η παραμονή αρχίζει να μοιάζει με συρρίκνωση — ένας χώρος που στενεύει όσο εσείς ωριμάζετε εσωτερικά.

Όταν επιτρέπετε στον εαυτό σας να ανασάνει

Υπάρχει μια στιγμή στην πορεία σας που αρχίζετε να βλέπετε καθαρά πόσο έχετε μειώσει τις ανάγκες σας για να μη δυσκολευτούν οι γύρω σας. Πόσο έχετε υποτιμήσει τον εαυτό σας, «στρογγυλέψει» τις κουβέντες σας, συρρικνώσει τις ιδέες σας, ή φοβηθήκατε να ξεχωρίσετε. Σίγουρα υπήρχαν βαθύτεροι λόγοι. Σήμερα όμως, μοιάζει περισσότερο με εγκατάλειψη του ίδιου σας του εαυτού.

Η στιγμή που αρχίζετε να μοιάζετε στον αληθινό σας εαυτό

Κάθε φορά που νιώθετε τη δυσφορία να μεγαλώνει μέσα σας, κάθε φορά που οι παλιές σας άμυνες δεν αποδίδουν πια, κάτι σημαντικό συμβαίνει. Είναι η απόδειξη πως αλλάζετε, πως μετακινείστε στην πραγματική εκδοχή του εαυτού σας, πιο ευθυγραμμισμένη με όσα νιώθετε, πιο συνειδητή απέναντι στη ζωή που θέλετε.

Δεν διαλύεστε. Αντιθέτως. Ας πούμε, ότι αφήνετε πίσω σας κομμάτια που δεν φτιάχτηκαν για το επόμενο κεφάλαιο. Κομμάτια που κάποτε σας προστάτευσαν, αλλά δεν τα χρειάζεστε πια.

Η προτροπή του Φρίντριχ Νίτσε (Friedrich Nietzsche), «Γίνε αυτός που είσαι», αποκτά νόημα ακριβώς στις στιγμές μετάβασης: όταν όσα είχατε έχουν πάψει να σας στηρίζουν, και όσα έρχονται δεν έχουν ακόμη διαμορφωθεί.

---

Σχετικό άρθρο: Οι αλλαγές που μπορεί να φέρουν μια καινούρια ζωή το 2025