Ακριβώς πριν από έναν αιώνα… Δευτέρα 2 Αυγούστου 1921

Μια ματιά στα γεγονότα και στην κάλυψή τους από τον ημερήσιο Τύπο της εποχής.

Έρευνα : Μανιώ Μάνεση

Σε πανηγυρικό τόνο ανακοινώνεται η έναρξη της επόμενης φάσης των επιχειρήσεων. ‘’Αι Ελληνικαί φάλαγγες (…) εξελίσσουσαι τους πλοκάμους των διά να σαρώσουν τελικώς και να εκμηδενίσουν τα τελευταία υπολείμματα της Κεμαλικής αντιδράσεως’’. Όσο αισιόδοξο όμως είναι το κλίμα για την έκβαση των επιχειρήσεων στο Μέτωπο, τόσο επιφυλακτικοί είναι οι αρθρογράφοι για την ικανότητα της κυβέρνησης να αξιοποιήσει τις στρατιωτικές επιτυχίες στο διπλωματικό πεδίο…

ΑΘΗΝΑΪΚΗ

• Η ΝΕΑ ΠΡΟΕΛΑΣΙΣ

«Από της πρωΐας της χθες ο Ελληνικός στρατός εξώρμησε και πάλιν συνεχίζων την καταδίωξιν του εχθρού. […] Η δε επιχειρουμένη ήδη επιδρομή προς τελειωτικήν εκμηδένισιν του εχθρικού στρατού ενεργείται υπό όρους ασυγκρίτως ευνοϊκωτέρους της πρώτης επιθέσεως […] Ενούμεν δε και ημείς διαθέρμους ευχάς μας προς ολοκλήρου του Ελληνικού λαού υπέρ της πλήρους και ταχείας ευοδώσεως του αναληφθέντος νέου αγώνος»

• ΤΡΙΤΗ ΕΚΔΟΣΙΣ. Η ΥΠΟΧΩΡΗΣΙΣ ΤΟΥ ΚΕΜΑΛ ΠΩΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΚΤΙΜΗΘΗ. Ο ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΚΥΡΙΟΣ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ. ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ Η ΠΛΗΡΗΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

ΑΣΤΡΑΠΗ

• Η ΔΕΥΤΕΡΑ ΦΑΣΙΣ

«Πλήρεις πίστεως επί την ευδοκίμησιν του στρατιωτικού έργου ατενίζομεν μετ’ ηρεμίας προς τας πολιτικάς συνεπείας της νέας πολεμικής περιόδου. Το τέρμα της εκστρατείας θ’ ανοίξη την οδόν της πολιτικής αποκαταστάσεως, την οποίαν θα συντελέσωμεν μόνον χωρίς την ξενικήν παρέμβασιν διά των απ’ ευθείας μετά του εχθρού διαπραγματεύσεων»

ΕΘΝΟΣ

• ΠΡΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΙΝ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ

«Ο στρατός μας κινείται προς ολοκλήρωσιν της νίκης. […] Ο Ελληνικός Λαός αποβλέπων μετ’ ακλονήτου πεποιθήσεως εις τον τελικόν θρίαμβον, εύχεται όπως και η Κυβέρνησις αιρομένη εις το ύψος των περιστάσεων, κατορθώση να επιτύχη εκ της στρατιωτικής επικρατήσεως την μεγαλειτέραν απόδοσιν εις πολιτικά αποτελέσματα, όπως συντελεσθή πλήρως η ολοκλήρωσις της εθνικής αποκαταστάσεως»

ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ

• Ο ΔΙΩΓΜΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ ΠΡΟΣΕΛΑΒΕ ΤΗΝ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑΝ ΕΝΤΑΣΙΝ. ΤΑ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΑ ΔΙΕΜΑΡΤΥΡΗΘΗΣΑΝ ΕΚ ΝΕΟΥ
• ΝΙΧΑΤ

«Όταν ο Έλλην στρατιώτης διδαχθή υπό των αξιωματικών του ολίγην Μικρασιατικήν ιστορίαν, όταν μάθη ότι ο ηττημένος, όστις στρέφεο προς αυτόν βλέμμα έντρομον συλληφθέντος θηρίου, έχει ως πρόγονον τον Μικρασιάτην χωρικόν, όστις υπήρξεν, ως αποδεικνύει ο κ. Ντηλ, το ακλόνητον στρατιωτικόν και οικονομικόν του Ελληνικού Βυζαντίου έρεισμα, θα τηρήση απέναντι αυτού την στάσιν ην τηρεί προς ατυχή αδελφόν απελευθερούμενον»

• ΑΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΙ ΒΟΛΑΙ ΤΙΜΗΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΤΑΦΟΝ ΕΝΟΣ ΜΕΓΑΛΕΙΟΥ

ΕΜΠΡΟΣ

• Η ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΙΣ ΗΡΧΙΣΕ ΧΘΕΣ
• ΠΡΟΣ ΤΟ ΤΕΡΜΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΟΣ

«Από τας διατάξεις των κινήσεων της Ελληνικής Στρατιάς θα εξαρτηθή να μη διαρρεύση και αυτήν την φοράν ο εχθρός διά μέσου του Ελληνικού κλοιού αλλά εγκλεισθή ολόκληρος εντός των χαλυβδίνων βραχιόνων του»

• Ο ΘΡΗΝΟΣ ΤΗΣ ΣΤΕΓΗΣ. ΤΟ ΓΕΝΗ-ΣΕΧΗΡ. Η ΕΡΗΜΟΣ ΠΟΛΙΣ

ΕΣΠΕΡΙΝΗ

• Η ΝΕΑ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΣ

«Και ήδη στρατιωτικώς εκκαθαρίζομεν και πολιτικώς οικοδομούμεν. Επί τούτον δε θα αποβή μέγα το πολιτικόν οικοδόμημα, εφ’ όσον εκμεταλλευθώμεν καλώς και τολμηρώς τα λαμπερά στρατιωτικά έργα και πολιτευθώμεν ηθικώς, αλλά και σθεναρώς, ουχί μόνον ως ηθική δύναμις, αλλά και ως στρατιωτική ισχύς»

ΕΣΤΙΑ

• ΠΟΤΕ ΑΡΑ ΓΕ;

«Και αυτήν την στιγμήν, ότε αγγέλλεται νέα εξόρμησις των Ελληνικών φαλάγγων κατά του Κεμαλικού στρατού, θα εκφράσωμεν ακόμη μίαν φοράν την απόλυτον πεποίθησίν μας εις την επιτυχίαν των Ελληνικών όπλων. […] Αλλ’ έχομεν ακόμη μίαν φοράν το δικαίωμα και την υποχρέωσιν να ερωτήσωμεν την Κυβέρνησιν. Πότε θα κινηθή και αυτή; Πότε θα ευδοκήση να κάμη ό,τι κάμνει ο τελευταίος στρατιώτης, να σκεφθή, να καταστρώση ένα σχέδιον, να τολμήση, και να προχωρήση; Πότε άρα γε;»

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

• Η ΕΠΙΘΕΣΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΕΧΘΡΟΥ ΗΡΧΙΣΕΝ. ΟΙ ΑΓΓΛΟΙ ΕΙΝΕ ΒΕΒΑΙΟΙ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΤΕΛΕΙΩΤΙΚΗΣ ΝΙΚΗΣ. ΝΕΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΙ ΤΗΣ ΥΧΗΛΗΣ ΠΥΛΗΣ ΠΡΟΣ ΕΠΙΤΕΥΞΙΝ ΕΙΡΗΝΗΣ

«Αντικειμενικός σκοπός ως τονίζεται υπό πάντων είνε η ολοσχερής εκμηδένισις του εχθρού η κατάληψις δε της Αγκύρας δεν αποτελεί τον κύριον αντικειμενικόν σκοπόν, διότι η πόλις αύτη θα εγκαταλειφθή μετά την εκπλήρωσιν του κυρίου αντικειμενικού σκοπού της νέας επιθέσεως του στρατού μας»

• Η ΕΠΙΘΕΣΙΣ

«Η επίθεσις επανήρχισε. […]  Η προσπάθεια της Κυβερνήσεως πρέπει να στραφή προς αντίθετον διεύθυνσιν, προς δυσμάς. Είπομεν και δεν θα παύσωμεν λέγοντες, ότι η διπλωματική μας κατάστασις, ως άλλως τε διεπιστώθη υπό των πραγμάτων κατά την διαρρεύσασαν εβδομάδα εν Παρισίοις, δεν είναι ευθέως ανάλογος προς την στρατιωτικήν. […] Και ενώ ο στρατός εκκαθαρίζει το ΜΙκρασιατικόν έδαφος από τον εχθρόν, η Κυβέρνησις οφείλει δραστηρίως ν’ αρχίση εκκαθαρίζουσα το διπλωματικόν έδαφος από όλας τας ακάνθας και τους τριβόλους που έσπειραν εκεί γνωστά παλαιά και πρόσφατα γεγονότα» 

ΠΑΤΡΙΣ

• ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑΝ

«Η μεγάλη Ελληνική νίκη δεν επέτυχε πολιτικά αποτελέσματα άμεσα. Αι αποφάσεις της Διασκέψεως της παρελθούσης εβδομάδος επί του προβλήματος της Ανατολής έπεισαν περί αυτού πάντα ψύχραιμον και αφατρίαστον παρατηρητήν»

• ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΙΝ

«Προς την αγγλικήν άποψιν αντετάχθη η γαλλική. Εκ του τρόπου καθ’ ον ανεπτύχθη αύτη και εκ του εοιχειρήματος επί του οποίου εστηρίχθη δύνατί τις να εικάση την επικίνδυνον τακτικήν ην η Γαλλία θέλει τηρήση και εις το μέλλον προς καταπολέμησιν των Ελληνικών συμφε΄ροντων»

ΠΟΛΙΤΕΙΑ

• Η ΔΕΥΤΕΡΑ ΦΑΣΙΣ

«Αλλ’ η Δευτέρα αύτη φάσις των επιχειρήσεων θα διεξαχθή και υπό διπλωματικάς συνθήκας όλως διαφόρους. Η απότομος διακοπή των συνεδριάσεων του Ανωτάτου Συμβουλίου απέδειξεν όχι μόνον την ύπαρξιν σοβαράς διαστάσεως μεταξύ των Συμμάχων, αλλά και την αποτυχίαν του διεθνούς αυτού θεσμού. […] Ο στρατός μας δύναται να δράση πλέον με πλήρη την βεβαιότητα, ότι θα υπαγορεύση αυτός τους όρους του εις τον εχθρόν. Απαλλασσόμεθα δε και της ανάγκης πολυπλόκου διπλωματικής δράσεως, την οποίαν τόσον άλλως τα απεχθάνεται η ελληνική Κυβέρνησις»

• ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΤΩΠΟΝ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΓΟΡΔΙΟΝ ΔΕΣΜΟΝ.

Ο ΑΡΙΘΜΟΣ, Η ΘΕΣΙΣ ΚΑΙ Η ΣΥΝΘΕΣΙΣ ΤΟΥ ΚΕΜΑΛΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ. Ο ΤΣΟΛΙΑΣ Θ’ ΑΦΗΣΗ ΤΑ ΙΧΝΗ ΤΩΝ ΤΣΑΡΟΥΧΙΩΝ ΤΟΥ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΛΜΥΡΗΝ ΕΡΗΜΟΝ ΚΑΙ ΘΑ ΣΤΡΩΣΗ ΤΗΝ ΦΩΛΕΑΝ ΤΟΥ ΚΕΜΑΛ ΜΕ ΑΚΑΝΘΑΣ. ΜΕΤΑ ΕΝΑ ΚΑΙ ΗΜΙΣΥ ΜΗΝΑ Η ΕΚΣΤΑΡΤΕΙΑ ΘΑ ΄ΛΗΞΗ ΤΕΛΕΙΩΤΙΚΩΣ

ΠΡΩΙΝΗ

• Ο ΕΧΘΡΟΣ ΕΙΝΕ Ο ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Η Ελλάς με τα τέκνα της και τον Βασιλέα της νικούν. Και αυτή η νίκη έχει ανάγκην ενισχύσεως. Αλλ’ η νίκη αυτή δεν έχει καμμίαν αξίαν  διά τον Βενιζελισμόν, διότι η συντριβή του Κεμάλ δεν είνε νίκη δι’ αυτόν. Νίκη διά τον Βενιζελισμόν θα είνε η συντριβή και η ανατροπή του Βασιλέως Κωνσταντίνου και η εξουθένωσις της Ελλάδος. Διότι ανατροπή σήμερον του Κωνσταντίνου σημαίνει εξουθένωσιν και καταστροφήν της Ελλάδος και αυτήν την ανατροπήν του Θρόνου ο Βενιζελισμός την θεωρεί νίκην σωτηρίαν διά την Πατρίδα»

• Η ΑΛΗΘΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΙΣ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ

«Γεγονός εξαιρετικής σημασίας είνε τούτο, ότι αύριον η Κων/πολις θα ευρεθή εξ όλων των σημείων εντός της περιοχής των εδαφών του Ελληνικού Κράτους και εντός του σιδηρού κλοιού των Ελληνικών λογχών»

ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ

• Η ΣΚΛΗΡΑ ΤΙΜΩΡΙΑ ΤΩΝ

«Όταν ο στρατός μας θα ευρίσκεται –όπως ασφαλώς θα ευρίσκεται- εντός ολίγου εις την Άγκυραν και ο εχθρός δεν θα υπάρχη πλέον, ούτε καν ως σχήμα εκφράσεως, τότε θα δικαιούμεθα να τιμωρήσωμεν με τον σκληρότερον τρόπον όλους τους χριστιανικωτάτους θαυμαστάς και συνγόρους του. Θα τους καλέσωμεν να φωνάξουν μαζύ μας. Ζήτω ο Ελληνικός στρατός! Ζήτω ο εστεμμένος αρχηγός του! Και επειδή μετά του Κεμάλ θα συνεκλείψη φυσικά και κάθε ίχνος από την πορπαγάνδαν του πιστεύομεν ότι θα φωνάξουν»

• ΟΛΟΣ Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑ ΤΟ ΠΛΕΥΡΟΝ ΤΗΣ

«Η τελευταία διάσκεψις του Ανωτάτου Συμβουλίου διευκρίνισε την πολιτικήν θέσιν της Ελλάδος. Εναπόκειται νυν εις την περίνοιαν και εμπειρίαν της Ελληνικής Κυβερνήσεως να καλλιεργήση το έδαφος και να άρη μετά πάσης ειλικρινείας και σθένους πάντα δισταγμόν και πάσαν προκατάληψιν των Ευρωπαίων και αποπερατώση όσον τάχιστα το απελευθερωτικόν έργον της, έχουσα αδιάσειστον την πεποίθησιν ότι όλος ο Ελληνισμός άνευ της ελαχίστης παραφωνίας ευρίσκεται εν τούτω παρά το πλευρόν της, έτοιμος εις πάσαν θυσίαν»

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

• Η ΠΕΙΝΑ ΔΕΝ ΘΑ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΒΑΛΗ

«Είναι αλήθεια πως ένα μεγάλο διαμέρισμα της Σοβιετικής Ρωσίας πεινά, εξ αιτίας της εφετεινής ξηρασίας που έχει να σημειωθή από το 1891. Το γεγονός αυτό ο παγκόσμιος αστικός τύπος προσπαθεί να το εκμεταλλευθή κατά τον πλέον αισχρόν τρόπον. Θέλει να παρουσιάση το μπολσεβικικόν σύστημα ως αιτίαςν της συμφοράς που απειλεί ένα μεγάλο μέρος της Ρωσίας. Το ίδιον κάνει και ο δικός μας κίτρινος τύπος. […] Οι Έλληνες εργάτες δεν θα παραπλανηθούν. Όχι. Εκατό φορές όχι»

ΣΚΡΙΠ

• ΗΡΧΙΣΕΝ Η ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΘΕΣΙΣ. ΘΑ ΠΡΟΕΛΑΣΩΜΕΝ ΜΕ ΣΚΟΠΟΝ ΤΗΝ ΤΕΛΕΙΑΝ ΣΥΝΤΡΙΒΗΝ ΤΟΥ ΕΧΘΡΟΥ
• ΣΙΛΕΣΙΑ ΚΑΙ ΜΙΚΡΑΣΙΑ

«Διότι ο τλευταίος πόλεμος ανεγνώρισεν ως αναφαίρετον το δικαίωμα του Νικητού, ν’ ανακτήση εκείνα τα οποία του αφήρπασαν. Εάν δε ανεγνωρίσθη το δικαίωμα αυτό και εις την Γαλλίαςν και εις την Ιταλίας και εις άλλους λαούς, ουδείς δύναται να το αρνηθή εις την Ελλάδα, η οποία επί τέλους έχει και την υπερηφάνειαν να λέγη ότι ενίκησε τον προαιώνιον εχρόν μόνη της, χωρίς να τη βοηθήση κανείς. […] Εάν εις την Σιλεσίαν παίζεται η κατοχή δέκα εργοστασίων εις την ΜΙκρασίαν παίζεται η ύπαρξις δέκα λαών»

• ΟΤΑΝ ΠΕΙΝΟΥΝ ΟΙ ΛΑΟΙ. Η ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ ΕΝ ΡΩΣΣΙΑ. ΑΝΑΒΡΑΣΜΟΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΕΡΥΘΡΟΝ ΣΤΡΑΤΟΝ. ΕΚΤΑΚΤΑ ΜΕΤΡΑ ΤΩΝ ΜΠΟΛΣΕΒΙΚΩΝ

• 

ΣΦΑΙΡΑ

• Η ΤΕΛΙΚΗ ΣΥΝΤΡΙΒΗ

«Αλλ’ ακόμη η τελική συντριβή του Κεμάλ θ’ αφαιρέση κάθε επιχείρημα πλέον από τους ασπόνδους φίλους της Ελλάδος, οι οποίοι τώρα εξακολουθούν ν’ αυταπατώνται, ότι είνε δυνατόν ακόμη ο Κεμαλικός στρατός, όχι να κερδήση μίαν νίκην, αλλά ν’ απασχολήση τον Ελληνικόν στρατόν. Τόσον το καλλίτερον λοιπόν»

• Η ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΣΤΕΝΩΝ

«Η ασφάλεια των Στενών δεν διατρέχει κίνδυνον, ούτε από τους Έλληνας, ούτε από τους Τούρκους, αλλ’ από τους Ρώσσους, έστω και Μπολσεβικίζοντας. Και προς τα εκεί πρέπει κυρίως να στραφή η προσοχή των ενδιαφερομένων διά τα Στενά Δυνάμεων»