“Birdwatching: Ανακαλύψτε τον μαγευτικό κόσμο των πουλιών”. Γράφουν ο Γρηγόρης και ο Λάμπρος Τσούνης

ΔΥΟ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

BIRDWATCHING: Ανακαλύψτε τον μαγευτικό κόσμο των πουλιών

Ένα ενδιαφέρον οδοιπορικό στον μαγευτικό κόσμο των πουλιών, με πολύτιμες πληροφορίες για όλους εκείνους που επιδίδονται ή ενδιαφέρονται να ασχοληθούν με το Birdwatching στον τόπο μας, καθώς και έναν πλήρη κατάλογο όλων των ελληνικών περιοχών στις οποίες οι bird watchers μπορούν να επιδοθούν στην αγαπημένη τους και ευγενή ενασχόληση – την παρατήρηση, δηλαδή, των πουλιών στο φυσικό τους περιβάλλον.

Οι ρίζες της παρατήρησης των πουλιών, γνωστής διεθνώς με τον αγγλικό όρο Birdwatching είναι παλιές όσο και ο άνθρωπος, καθώς τα πουλιά τράβηξαν την προσοχή του από τη στιγμή που εμφανίσθηκε στη γη. Ο κόσμος τους, γεμάτος ήχους και χρώματα, αλλά κυρίως η ικανότητα τους να πετάνε, που τον έκανε να αισθάνεται καθηλωμένος στη γη, τον συνάρπαζαν.

Birdwatching σημαίνει παρατηρώ τα άγρια πουλιά μέσα στο φυσικό τους περιβάλλον, ενασχόληση, που μας δίνει την ευκαιρία να γνωρίσουμε την άγρια φύση και να την αγαπήσουμε, μας προσφέρει πολλές συγκινήσεις, ενώ, παράλληλα, έχει μεγάλη σημασία για την επιστήμη και για την προστασία των φυσικών οικοσυστημάτων.

Κάθε παρατηρητής πουλιών είναι ένας ερασιτέχνης ορνιθολόγος. Πολλοί είναι εκείνοι, που παρατηρούν τα πουλιά σε σχέση με άλλους επιστημονικούς κλάδους, καθώς είναι από τα ζώα, που μπορούμε πολύ εύκολα να παρακολουθήσουμε, να παρατηρήσουμε και να αντλήσουμε στοιχεία από τη συμπεριφορά τους. Η Ορνιθολογία τα τελευταία χρόνια γνωρίζει διεθνώς μεγάλη εξάπλωση. Έτσι, όλο και περισσότεροι ενδιαφέρονται για τα πουλιά και την παρατήρηση τους. Άλλωστε, το birdwatching είναι μια ενασχόληση που απαιτεί πολύ μεράκι και όχι ιδιαίτερο εξοπλισμό: ένα μιμητικό τζάκετ, ένα ζευγάρι κιάλια, ένα σημειωματάριο για τα σχέδια των πουλιών που θα συναντήσουμε και ένα μολύβι είναι αρκετά. Αρκεί βέβαια να μπορεί κανείς να αναγνωρίζει τα πουλιά που θα δει.

Η παρατήρηση πουλιών μπορεί να γίνει όλες τις εποχές και παντού, ακόμη και σε κάποιο πάρκο στο κέντρο της πόλης. Βέβαια, η εποχή που προσφέρει τις μεγαλύτερες συγκινήσεις σε όσους ασχολούνται μ` αυτή είναι η άνοιξη, όταν τα πουλιά βρίσκονται στη διάρκεια της αναπαραγωγικής τους περιόδου. Επίσης, την άνοιξη αλλά και το φθινόπωρο, κάθε έξοδος είναι μοναδική γιατί τότε λαμβάνει χώρα ένα από τα πιο θεαματικά φαινόμενα της φύσης: η μετανάστευση των πουλιών.
Το καλοκαίρι είναι η εποχή που όλοι μας μπορούμε να συνδυάσουμε τις διακοπές με την παρατήρηση πουλιών, που ζουν κοντά στις ακτές. Στην Ελλάδα, αν κάποιος μπορεί να τα αναγνωρίσει, θα δει στα βράχια το Βραχοτσοπανάκο, το Γαλαζοκότσυφα, το Βραχοκιρκίνεζο, διάφορα είδη γλάρων, αλλά και τον σπάνιο Μαυροπετρίτη. Ο χειμώνας, ειδικά στη χώρα μας, που φιλοξενεί στους υγροτόπους της χιλιάδες υδρόβια πουλιά, προσφέρεται επίσης για παρατήρηση, αρκεί κανείς να αντέχει το κρύο και την υγρασία.

Η δραστηριότητα αυτή μπορεί να είναι ενδιαφέρουσα και γοητευτική, ωστόσο δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι είμαστε “εισβολείς” σε περιοχές που τα πουλιά ζουν αλλά κυρίως αναπαράγονται. Γι` αυτό, όσοι ασχολούνται με την παρατήρηση πουλιών θα πρέπει να είναι πολύ διακριτικοί, να τα παρατηρούν από μακριά και να φροντίζουν να μη γίνει αντιληπτή η παρουσία τους.

Το σύγχρονο birdwatching γεννήθηκε στην Αγγλία, στα τέλη του προηγούμενου αιώνα (1889), όταν μια ομάδα ανθρώπων ίδρυσε τη Βασιλική Εταιρία για την Προστασία των Πουλιών (RSPB). Επρόκειτο για μια πράξη διαμαρτυρίας ενάντια σε όσους σκότωναν σημαντικούς αριθμούς πουλιών, επειδή η μόδα ήθελε τα γυναικεία καπέλα διακοσμημένα με πολύχρωμα φτερά. Σήμερα, αυτός ο Οργανισμός αριθμεί περίπου ένα εκατομμύριο μέλη και είναι η μεγαλύτερη δύναμη προστασίας πουλιών στην Ευρώπη.

Στη χώρα μας, η παρατήρηση πουλιών εμφανίσθηκε τη δεκαετία του ’80 με την ίδρυση της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας (Ε.Ο.Ε), η οποία εξελίχθηκε σε ένα μεγάλο φυτώριο για μελλοντικούς ορνιθολόγους και bird watchers.

Αν θέλουμε να γνωρίσουμε αλλά και να αγαπήσουμε το πολύτιμο φυσικό μας περιβάλλον, το βιβλίο “Birdwatching: Ανακαλύψτε τον μαγευτικό κόσμο των πουλιών” είναι ένα απαραίτητο βοήθημα για όλους.

Γρηγόρης Τσούνης
Λάμπρος Τσούνης

Το βιβλίο Birdwatching: Ανακαλύψτε τον μαγευτικό κόσμο των πουλιών κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κέδρος (σελ.: 256, τιμή: 22,00 €).

Ο Γρηγόρης Τσούνης είναι βιολόγος, ορνιθολόγος και συγγραφέας. Εδώ και σαράντα χρόνια ασχολείται με τη μελέτη και την προστασία του ελληνικού φυσικού περιβάλλοντος. Επιστημονικές έρευνές του έχουν δημοσιευθεί στα επιστημονικά περιοδικά Oryx, Biologia – Gallohellenica, Naturopa, Rivista Italiana di Ornitologia, Phytologia Balcanica, Ucceli, Αρχαιολογία και Τέχνες, H φύση κ.ά. Διετέλεσε Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Εταιρίας Προστασίας της Φύσης από το 1986 ως το 1988 και Γενικός Γραμματέας από το 1990 ως το 1992.
Την περίοδο 1990-1991 ήταν εκπρόσωπος της Ελλάδας και της Ε.Ε.Π.Φ. στο Συμβούλιο της Ευρώπης, στο Naturopa Center και την περίοδο 1990-1993 εκπρόσωπος της Ελλάδας στον Παγκόσμιο Οργανισμό για τα Υδρόβια Πουλιά και τους Υγροτόπους (International Waterfowl and Wetlands Research Bureau).
Έχει συνεργαστεί με ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια αλλά και οργανισμούς σε διάφορα ερευνητικά προγράμματα. Σε συνεργασία με γνωστούς σκηνοθέτες έχει συμμετάσχει σε πολλά ντοκιμαντέρ για το ελληνικό φυσικό περιβάλλον.
Το 2006, μαζί με τον γιο του Λάμπρο ανακάλυψαν το εξαφανισμένο στενότοπο ενδημικό φυτό της Ακρόπολης, τη Micromeria acropolitana.
Έχει γράψει πολλά βιβλία, μελέτες και άρθρα και ονειρεύεται να δει στην Ελλάδα να παίρνει σάρκα και οστά η προστασία, η σωστή διαχείριση των οικοσυστημάτων, αλλά και η αειφορική ανάπτυξη.

Ο Λάμπρος Τσούνης είναι περιβαλλοντολόγος, υποψήφιος διδάκτωρ του Τμήματος Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων του Πανεπιστημίου Πατρών. Από πολύ μικρός άρχισε να ασχολείται με το birdwatching και το biowatching. Άρθρα του έχουν δημοσιευθεί στα περιοδικά RSPB Phoenix, Η φύση, Phytologia Balcanica και στο ηλεκτρονικό περιοδικό GreenApple. Εδώ και καιρό ασχολείται με τη βιολογία της αναπαραγωγής του Σταβλοχελίδονου (Hirundo rustica) στην Πλάκα. Είναι υπεύθυνος του ηλεκτρονικού περιοδικού Green Apple και της σελίδας Birdwatching Greece.

Σημείωση: Οι φωτογραφίες των πουλιών παραχωρήθηκαν από τους συγγραφείς και περιλαμβάνονται στο βιβλίο “Birdwatching: Ανακαλύψτε τον μαγευτικό κόσμο των πουλιών”.