Γιατί είναι δύσκολο για τους νέους σήμερα να κάνουν φιλίες

Η φιλία σίγουρα «κτίζεται» με ώρες συναναστροφής. Ωστόσο τα τελευταία χρόνια η δια ζώσης επαφή με άλλους ανθρώπους έχει δυσκολέψει. Οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας έχουν προλάβει να κάνουν τις φιλίες της ζωής τους. Και οι περισσότεροι έχουν κάνει δυνατές φιλίες στο χώρο εργασίας τους. Τι γίνεται όμως με τους νεότερους ανθρώπους; Τι συμβαίνει με τους νέους οι οποίοι φεύγουν από την πατρίδα τους και εργάζονται στο εξωτερικό;

Οι περισσότεροι υποφέρουν από μοναξιά και την κατάσταση χειροτέρεψε η πανδημία. Τα προβλήματα όμως συνήθως έχουν λύσεις. Και οι νέοι αποδεικνύονται -με τη βοήθεια της τεχνολογίας- επινοητικοί.

Άρθρο των Τζέσικα Κλάιν και Κέισι Νένικς/ Απόδοση Έφη Ζέρβα

Η Ναγιόμι Μπούνγκα πάντοτε ήθελε να ζήσει σε μια μεγάλη πόλη. Έτσι, ενθουσιάστηκε όταν την προσέλαβε μια εταιρεία στον τομέα της τεχνολογίας, στο Τορόντο. Η 24χρονη μεγάλωσε στην Ιρλανδία και ανυπομονούσε «να γνωρίσει καινούριους ανθρώπους». Κάτι που δεν ήταν εύκολο όταν ξεκίνησε τη δουλειά της τον Ιανουάριο του 2022, καθώς τους πρώτους μήνες εργαζόταν εξ αποστάσεως και, παράλληλα, ήταν σε ισχύ τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης εξαιτίας της Covid-19.

Η Μπούνγκα συμπαθούσε τους συναδέλφους της, αλλά δεν είχε πολλές ευκαιρίες να τους γνωρίσει καλά. Χρειάστηκε να περάσουν αρκετοί μήνες για να αρχίσουν να συναντιούνται. Τα πήγαινε καλά με τους συγκατοίκους της, έναν από τους οποίους γνώριζε ήδη από την Ιρλανδία, όμως ήθελε να κάνει καινούριους φίλους.

Το κορίτσι σκεφτόταν πώς μπορούσε να κάνει φίλους. Δεν έκανε αθλητισμό κι ένιωθε ότι αν προσέγγιζε στο Instagram αγνώστους που φαίνονταν ενδιαφέροντες, θα τους «τρόμαζε». Ως εκ τούτου, οι ευκαιρίες που είχε να κάνει φιλίες περιορίζονταν στα πλαίσια της εξ αποστάσεως εργασίας και στο σπίτι, ήταν δηλαδή μηδενικές.

Επίσης, παρόλο που ήταν πολύ κοινωνική, ένιωθε ότι είχε απομονωθεί: «Κατά τη διάρκεια της πανδημίας είχα σοκαριστεί με το πόσο αντικοινωνική είχα γίνει, με το πόσο άγχος ένιωθα όταν έπρεπε να μιλήσω με αγνώστους και να εκφραστώ», λέει.

Το να κάνει κάποιος φιλίες ως νέος επαγγελματίας είναι σημαντικό, ειδικά για εκείνους που πηγαίνουν σε μια πόλη όπου δεν γνωρίζουν κανέναν. Αυτοί οι φίλοι μας στηρίζουν κατά τη διάρκεια επαγγελματικών κρίσεων και δύσκολων προσωπικών στιγμών. Σε κάποιες περιπτώσεις δημιουργούνται φιλίες ζωής. Και μπορεί το να κάνουμε φιλίες ως ενήλικες να είναι από μόνο του δύσκολο, ωστόσο, τα εμπόδια δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερα. Ειδικά για τη Γενιά Ζ (όσοι έχουν γεννηθεί από το 1997 μέχρι το 2012, είναι δηλαδή έως 25 χρονών), ο εργασιακός χώρος πάντα προσφερόταν για να σχετιστούν, όμως, πολλοί από τους νέους αυτούς δεν έχουν την ευκαιρία, καθώς οι εταιρείες στρέφονται στο υβριδικό μοντέλο ή στην εξ αποστάσεως εργασία.

(AP Photo/Michael Dwyer, File)

Οι ειδικοί λένε πως οι κοινωνικοί κύκλοι έχουν συρρικνωθεί έπειτα από δύο χρόνια απομόνωσης· μάλιστα, σε κάποιες περιπτώσεις οι σχέσεις δεν αποκαταστάθηκαν. Αυτό σημαίνει πως οι νέοι ψάχνουν καινούριους τρόπους να κάνουν φιλίες. Πιο συγκεκριμένα, η Γενιά Ζ, που μεγάλωσε με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χρησιμοποιεί νέες πλατφόρμες για να δημιουργήσει βιώσιμες φιλίες, με τρόπο που δεν έκαναν οι προηγούμενες γενιές. Οι νέοι εργαζόμενοι γίνονται πιο δημιουργικοί αναφορικά με το πώς θα γνωρίσουν άλλους ανθρώπους.

Τον Απρίλιο του 2022, η Μπούνγκα είδε στο TikTok ένα βίντεο που ανέβασε η Κλόε Μπόου, πρώην δημόσια υπάλληλος που έγινε δημιουργός περιεχομένου, η οποία μιλούσε ζητήματα φιλίας. Η Μπόου οργάνωνε εκδηλώσεις για μια ομάδα που είχε φτιάξει, την «Toronto Girl Social». Η Μπούνγκα την ακολούθησε στο Instagram και, παρά το άγχος της, δήλωσε συμμετοχή για μια βραδιά στο σινεμά. «Ήταν πολύ ωραία. Όλοι ένιωθαν το ίδιο: είχαν άγχος και ήρθαν μόνοι τους. Και αυτό, κατά έναν τρόπο, έσπασε τον πάγο. Ήταν πιθανότατα το καλύτερο πράγμα που έχω κάνει, αφού γνώρισα τόσο κόσμο», λέει η Μπούνγκα.

Βλέπουμε τον εαυτό μας μέσα από τους φίλους μας

Όσον αφορά τις φιλίες, η πανδημία προκάλεσε μια κατάσταση χωρίς προηγούμενο για τη Γενιά Ζ. Για τους μικρότερους που ακόμα πήγαιναν σχολείο, οι περιορισμοί επέβαλαν περιόδους απομόνωσης και αποδιοργάνωσης. Αλλά και οι μεγαλύτεροι της Γενιάς, που μόλις εισέρχονταν στην αγορά εργασίας, βρέθηκαν αποκομμένοι από νέους συναδέλφους, με τους οποίους υπό κανονικές συνθήκες θα είχαν γνωριστεί.

«Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, υπήρχε έλλειψη συνοχής», λέει η Τζόις Τσούνκαμ, διευθύντρια έρευνας στην εταιρεία έρευνας αγοράς Talk Shoppe με έδρα το Λος Άντζελες, η οποία πήρε συνεντεύξεις από μιλένιαλ και εκπροσώπους της Γενιάς Ζ για τις φιλίες τους κατά την πανδημία. Πλέον, το σχολείο και ο χώρος εργασίας, που παραδοσιακά αποτελούσαν «σταθερές για κοινές εμπειρίες», δεν εξυπηρετούσαν πλέον τον σκοπό αυτό, προσθέτει η Τσούνκαμ.

«Πολλοί άνθρωποι, ειδικά της Γενιάς Ζ, που εισέρχονταν στην αγορά εργασίας, δεν έμαθαν να κάνουν φιλίες με τον κλασικό τρόπο, και ξεκινούσαν μια νέα δουλειά χωρίς να γνωρίζουν κανέναν», εξηγεί η Μίριαμ Κιρμάγιερ, κλινική ψυχολόγος και ειδική στα θέματα φιλίας, με έδρα το Μόντρεαλ του Καναδά.

Οι έρευνες δείχνουν πόσο έπληξε η πανδημία την αίσθηση της σύνδεσης της Γενιάς Ζ . Η Τζάνις ΜακΚέιμπ, αναπληρώτρια καθηγήτρια κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ντάρτμουθ στις ΗΠΑ, μελετάει πώς τα δίκτυα φιλίας ενισχύουν την επιτυχία. Το 2016 άρχισε να παίρνει συνεντεύξεις από φοιτητές τριών πανεπιστημίων του Νιου Χάμσαϊρ, στις ΗΠΑ, για να δει πώς εξελίσσονταν οι νέες φιλίες με το πέρασμα του χρόνου. Αφότου ολοκλήρωσε τον δεύτερο γύρο συνεντεύξεων το 2021, όταν οι συμμετέχοντες εισέρχονταν στην αγορά εργασίας, είδε ότι η πανδημία είχε επηρεάσει αρνητικά τόσο την ικανότητά τους να διατηρήσουν τις φιλίες τους, όσο και να κάνουν καινούριες: «[Κατά τη διάρκεια της πανδημίας], ήταν πολύ δύσκολο να κάνεις νέες φιλίες. Έτσι, σε γενικές γραμμές, τα δίκτυα συρρικνώνονταν».  

Αυτός ο «θάνατος» των σχέσεων μπορεί να βλάψει την ευζωία του καθενός, όμως η συγκυρία ήταν ό,τι χειρότερο για τη Γενιά Ζ. Τα μέλη της βρίσκονται αντιμέτωπα με περιόδους σαρωτικών αλλαγών στη ζωή τους: αποφοιτούν, μετακομίζουν σε μεγάλες πόλεις, αρχίζουν νέες δουλειές, κάνουν την είσοδό τους στην αγορά εργασίας. Για να αντέξουν όλες αυτές τις αλλαγές τα νέα παιδιά, πρέπει να στηριχθούν σε ανθρώπινες σχέσεις κυρίως στους χώρους στους οποίους εισέρχονται.

Όμως, αυτό πλέον εκλείπει. Και οι ουσιαστικές φιλίες, που επεκτείνουν τους ορίζοντες ενός νέου ενήλικα, είναι σημαντική εμπειρία που επηρεάζει το υπόλοιπο της ζωής του, σύμφωνα με την ΜακΚέιμπ. Σε αυτή την ηλικία, ψάχνουμε τον εαυτό μας, και οι φίλοι μπορούν να μας βοηθήσουν να γίνουμε καλύτεροι ή διαφορετικοί, εξηγεί η ΜακΚέιμπ: «Βλέπουμε τον εαυτό μας μέσα από τους φίλους μας. Με αυτόν τον τρόπο βλέπουμε και κατανοούμε “τι είδους άτομο” είμαστε: μέσα από τη σκέψη μας και αυτά που λέμε για τους φίλους μας».

Βρίσκοντας φίλους με δημιουργικούς τρόπους

Σύμφωνα με την έρευνα της Talk Shoppe, η Γενιά Ζ είναι πιο ανοιχτή από τους μιλένιαλ στο να κάνει φίλους διαδικτυακά, όπως μέσα από την εφαρμογή Bumble BFF και ομάδες στο Facebook. Ωστόσο, οι εφαρμογές μπορεί να αποθαρρύνουν, μια και συχνά οδηγούν σε συναντήσεις πρόσωπο με πρόσωπο, με την πίεση στην πρώτη συνάντηση να είναι αντίστοιχη με εκείνη σε ένα πρώτο ραντεβού, σύμφωνα με τους συμμετέχοντες στην έρευνα. Όπως λέει η Τσούνκαμ, η Γενιά Ζ νιώθει πως έχει περισσότερες πιθανότητες να κάνει φιλίες, εάν οι γνωριμίες γίνονται μέσα από ομάδες του Facebook, οι οποίες συχνά έχουν ως επίκεντρο κοινά ενδιαφέροντα. Επιπλέον, οι νέοι «νιώθουν πιο άνετα να γνωρίσουν κόσμο με αυτόν τον τρόπο», παρά μέσα από εφαρμογές.

Ωστόσο, αυτές οι προσεγγίσεις δεν ταιριάζουν σε όλους τους εκπροσώπους της Γενιάς Ζ. Κάποιοι έχουν δημιουργήσει δικές τους εφαρμογές ή διαδικτυακούς κόμβους για να κάνουν νέους φίλους, σε ένα κοινωνικό περιβάλλον γεμάτο προκλήσεις.

Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους 2020-2021, η Τζέιμι Λι, που φοιτούσε εξ αποστάσεως στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια στη Νέα Υόρκη, έψαχνε τρόπους για να συνδεθεί διαδικτυακά με συμφοιτητές της. Εκείνο το καλοκαίρι, η Λι κυκλοφόρησε τη δοκιμαστική έκδοση της εφαρμογής Flox, στην οποία εγγράφονταν παρέες για να γνωρίσουν άλλες παρέες. Για τη Λι, αυτός ήταν ένας πιο αυθεντικός τρόπος για να κάνει φιλίες η Γενιά Ζ, όπως δήλωσε στην ιστοσελίδα TechCrunch, καθώς τείνουμε να είμαστε πιο αυθεντικοί με τους φίλους που ήδη έχουμε. Η γνωριμία μέσα από παρέες επιτρέπει να είμαστε ο εαυτός μας και να μειωθεί το άγχος μας.

Η αφορμή που οδήγησε τη Μαρίσα Μέιζ, η οποία ζει στη Νέα Υόρκη, να δημιουργήσει το δικό της διαδικτυακό κέντρο αναζήτησης φίλων, ήταν πιο ιδιαίτερη. Το «No More Lonely Friends» έκανε την εμφάνισή του το καλοκαίρι του 2021, όταν η τότε 23χρονη Μέιζ είδε ένα βίντεο στο TikTok, στο οποίο ένας άγνωστος την ενημέρωνε πως οι φίλοι της σχεδίαζαν πάρτι χωρίς να της το πουν. Η Μέιζ, ως μέλος της Γενιάς Ζ, προκειμένου να βρει νέους -και καλύτερους- φίλους, στράφηκε στο διαδίκτυο και άρχισε να καλεί αγνώστους σε συναντήσεις που οργάνωνε η ίδια. Τώρα προσπαθεί να διευρύνει την υπηρεσία αυτή και στο εξωτερικό. Οι ενδιαφερόμενοι δηλώνουν συμμετοχή στις εκδηλώσεις που διοργανώνει.  

Σύμφωνα με την Κιρμάγιερ, καθώς η Γενιά Ζ δεν βίωσε «την εμπειρία του να κάνει φιλίες στον χώρο εργασίας», οι νέοι αλλάζουν θεμελιωδώς τον τρόπο με τον οποίο συνδέονται. Αυτές οι μεταβολές έχουν αλλάξει συνολικά την παραδοσιακή ιδέα πως ο χώρος εργασίας λειτουργεί ως «σημείο φιλίας και κοινωνικής διασύνδεσης».

Σύμφωνα με την Τσούνκαμ, οι νέοι, χάρη στην άνεση που έχουν με τις διαδικτυακές μεθόδους γνωριμιών και τη δυνατότητα να εργάζονται εξ αποστάσεως, μπορούν να επισκέπτονται οι ίδιοι τους φίλους τους, αντί να έρχονται εκείνοι σε αυτούς. Οι συνθήκες είναι σίγουρα δύσκολες μετά την πανδημία, ωστόσο η Γενιά αυτή είναι έτοιμη να κάνει φιλίες σε έναν κόσμο αλλαγμένο.