Εκδόσεις ΑΓΡΑ: 5 βιβλία για το καλοκαίρι

Οι Εκδόσεις Άγρα μας προτείνουν για το καλοκαίρι πέντε τίτλους βιβλίων: Το τέλος του δρόμου του Γιάννη Μαρή, Βερολινέζικα χρονικά του Joseph Roth, Μπέττυ του Georges Simenon, Καθημερινές σεξουαλικές διαστροφές του Sigmund Freud και Ανδρέας Καμπάς (1919-1965).

ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ, Γιάννης Μαρής

Συγγραφέας: Γιάννης Μαρής
Εκδόσεις: Άγρα
Εισαγωγή: Ανδρέας Αποστολίδης
Εικονογράφηση: Μ. Γάλλιας
Έκδοση: Ιούλιος 2016
Αριθμός σελ.: 288
Τιμή εκδότη: 13,00 ευρώ
Φωτογραφία εξωφύλλου: Ιάσων Αποστολίδης

Χωρίς να αποφεύγει με ιδιαίτερη επιμονή τον κόσμο, ο γιατρός Δαλέζιος δεν ζούσε μέσα σ’ αυτόν, όσο θα δικαιολογούσε η οικονομική θέση του, η παλιά οικογένεια από την οποία καταγόταν και οι περίφημες σπουδές του. Έβλεπε μερικούς παλιούς φίλους –κι αυτούς όμως όχι πολύ συχνά– και απέφευγε τις πολυθόρυβες κοσμικές συγκεντρώσεις. Κοντολογίς ήταν ένας άνθρωπος γοητευτικός κι απλός για κείνους που τον γνώριζαν καλά, παράξενος και μυστηριώδης για τους άλλους, που τον ήξεραν από μακριά. […]

Ακριβώς την ώρα που έμπαινε στην Εκάλη, συνέβη εκείνο που του αναστάτωσε τη ζωή. Η γυναίκα ξεφύτρωσε από το πλάι του δρόμου, σαν να τη γέννησε το σκοτάδι, και μπήκε απότομα στο φωτεινό πλαίσιο των προβολέων του, δυο μέτρα εμπρός από το αυτοκίνητο. Δεν έκανε καμιά προσπάθεια να το αποφύγει – λες κι επεδίωκε να βρεθεί κάτω από τις ρόδες του. […]

-Θα θέλατε να γίνω ερωμένη σας; τόν ρώτησε. Αυτό ήταν ακόμη πιο απροσδόκητο. Ο Δαλέζιος τα ’χασε. Η Ελένη τον κοιτούσε μέσα στα μάτια. Μιλούσε κυνικά και προσπαθούσε να έχει κυνική έκφραση. Μέσα στο βάθος των ματιών της όμως ο Δαλέζιος είδε την άπειρη θλίψη.

Το τέλος του δρόμου, δημοσιευμένο το 1957 σε 52 συνέχειες στην εφημερίδα Ακρόπολις, με πέντε εικόνες του Μ. Γάλλια, κυκλοφορεί τώρα για πρώτη φορά σε βιβλίο. Είναι η απεγνωσμένη ιστορία έρωτα ενός μοναχικού ώριμου γοητευτικού άνδρα και μιας εκπάγλου καλλονής νεαρής γυναίκας, με πράσινα μάτια και πεταχτά μήλα, που είναι το αντικείμενο του πόθου πολλών ανδρών –καλλιτεχνών, κοσμικών και πλουσίων– και έχει ξοδέψει το σώμα της και την ψυχή της με κάθε είδους εραστές.

Η ιστορία διαδραματίζεται στην Εκάλη, σε πλούσια αθηναϊκά σπίτια, σε γκαλερί τέχνης, στα στέκια των «μοντέρνων ποιητών» και καλλιτεχνών του κέντρου της πόλης, στου «Λουμίδη», στου «Zonar’s», στο «Μπραζίλ», στα κοσμικά «Αστέρια» της Γλυφάδας, αλλά και στις καλοκαιρινές διακοπές της κοσμικής και κοσμοπολίτικης Μυκόνου. Ο Μαρής, συχνά καυστικός και διακριτικά επικριτικός, στήνει σε αυτό το μυθιστόρημά του ένα θαυμάσιο σκηνικό και μας παρουσιάζει το πορτραίτο της αστικής Αθήνας του 1957.

ΒΕΡΟΛΙΝΕΖΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ, Joseph Roth

Συγγραφέας: Joseph Roth
Εκδόσεις: Άγρα
Μετάφραση: Μαρία Αγγελίδου
Εισαγωγή: Michael Hofmann
Έκδοση: Μάιος 2016
Αριθμός σελίδων: 288
Τιμή εκδότη: 16,00 ευρώ

Το 1920, ο Γιόζεφ Ροτ, ο πιο διάσημος γερμανόφωνος ανταποκριτής της εποχής του, έφτασε στο Βερολίνο. Τα άρθρα του γι’ αυτό επηρέασαν μια ολόκληρη γενιά συγγραφέων, ανάμεσά τους και τον Τόμας Μανν. Αντηχούν τους βίαιους κοινωνικούς και πολιτικούς παροξυσμούς που αδιάκοπα απειλούσαν την εύθραυστη Δημοκρατία της Βαϊμάρης.

Ο Ροτ κινήθηκε πίσω από το παραπέτασμα της πιο ξακουστής μητρόπολης της εποχής της τζαζ, όπως δεν έκανε κανένας άλλος Γερμανός συγγραφέας της εποχής του. Έγινε ο χρονικογράφος της ζωής των κατοίκων της που ήταν ξεχασμένοι από όλους: ανάπηροι του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου, Εβραίοι μετανάστες από την Ανατολική Ευρώπη που κατέκλυζαν την πόλη, άστεγοι στα άσυλα, αστοί στα δημόσια λουτρά, όλα τα ανώνυμα πτώματα στα νεκροτομεία, ενώ ταυτόχρονα περιέγραψε τις πιο φαντασμαγορικές όψεις της πρωτεύουσας, τους δημόσιους κήπους και τις μεικτές πισίνες, τα τρένα και τα τραμ, τους ουρανοξύστες και την αναδυόμενη βιομηχανία του θεάματος. Αντιλήφθηκε από τους πρώτους τη διαφαινόμενη απειλή του ναζιστικού κόμματος, που τελικά θα τον οδηγήσει στην αναγκαστική υπερορία. Γι’ αυτό είχε βαλθεί να χαρτογραφήσει το τοπίο της ηθικής χρεοκοπίας και της απατηλής ομορφιάς της πόλης και να μας δώσει ένα απαράμιλλο πορτραίτο της σε μια στιγμή κομβική για την ιστορία της.

Ο Ροτ έπιασε το σφυγμό της Ευρώπης αυτών των αβέβαιων ημερών που προηγήθηκαν της μεγάλης κατάρρευσης μιας ηπείρου και του χαμού ενός ολόκληρου πολιτισμού.

Το τελευταίο συγκλονιστικό κείμενο, «Το Auto-da-fé του πνεύματος», γραμμένο το 1933, μιλάει ακριβώς για το κάψιμο των βιβλίων από τους Ναζί έξω από τη Ράιχσταγκ και την τραγική θέση των συγγραφέων που καταργήθηκε το έργο τους στη μητρική τους γλώσσα.

Μαζί με την έκδοση διατίθεται δίφυλλο σε ειδικό χαρτί το τελευταίο κείμενο που έγραψε ο Γιόζεφ Ροτ στις 22 Μαΐου 1939, λίγες μέρες πριν από τον θάνατό του, με τίτλο Η βελανιδιά του Γκαίτε στο Μπούχενβαλντ.

ΜΠΕΤΤΥ, Georges Simenon

Συγγραφέας: Georges Simenon
Εκδόσεις: Άγρα
Μετάφραση: Αργυρώ Μακάρωφ
Επίμετρο: Marcel Aymé
Έκδοση: Ιούλιος 2016
Αριθμός σελίδων: 208
Τιμή εκδότη: 12,00 ευρώ

Θυμόταν το αυτοκίνητο, το μαλακό και δροσερό δέρμα των καθισμάτων, τη βροχή στο παρμπρίζ και τα θαμπωμένα τζάμια όπου έκανε μηχανικά διάφορα σχήματα με την άκρη του δαχτύλου της.

Ξανάφερνε στο νου της την πόλη, τα φώτα που συρρικνώνονταν σε κάθε σταγόνα νερού, μετά τους φάρους των αυτοκινήτων, στον αυτοκινητόδρομο. Θα μπορούσε να διηγηθεί με την παραμικρότερη λεπτομέρεια, σαν να βρισκόταν μπροστά σ’ έναν ανακριτή ή σ’ έναν γιατρό, όλα όσα συνέβησαν από τότε. […]

Δεν ήξερε τί ώρα ήταν. Εδώ και τρία μερόνυχτα δεν ήξερε καθόλου την ώρα, και το φώς της ημέρας όπως και το σκοτάδι της νύχτας δεν είχαν πλέον καμία σημασία.

Όλα ήταν μπερδεμένα. […]

Απέναντι της, η μελαχρινή γυναίκα μιλούσε χαμηλόφωνα και έβγαζε έναν ήχο παρόμοιο με μουρμουρητό προσευχών σε εκκλησία.

Άραγε εκείνη, που ήταν και γυναίκα γιατρού επιπλέον, δεν ήξερε ότι η Μπέττυ δεν έπρεπε να πιεί, ότι είχε ήδη πιει πάρα πολύ, ότι σωματικά και ψυχικά είχε φτάσει στα όριά της ;

Ζούσε ήδη αλλού. Ήταν σίγουρη ότι μια καινούργια ζωή άρχιζε γι’ αυτήν, ότι είχε ήδη αρχίσει, ή σχεδόν, αλλά ήταν ακόμη εύθραυστη, ακαθόριστη.

Η Μπέττυ έχει διαλύσει τη συμβιβασμένη ζωή της, σχεδόν προκαλώντας την καταστροφή της. Βυθίζεται σ’ ένα τραγικό ξόδεμα με αλκοόλ και τυχαίους άντρες. Χάνει τον εαυτό της σε ένα παιχνίδι ορίων. Ώσπου μια ώριμη, γοητευτική γυναίκα, η Λωρ, την περιμαζεύει μια νύχτα σ’ ένα επαρχιακό εστιατόριο, κι αρχίζει μεταξύ τους μια παράξενη σχέση φροντίδας και εξάρτησης…

Η Μπέττυ είναι από τα ωραιότερα «ψυχολογικά-σκληρά» μυθιστορήματα του Simenon, όπως ο ίδιος τα αποκαλούσε. Ο μεγάλος σκηνοθέτης του γαλλικού σινεμά Claude Chabrol γύρισε μια από τις καλύτερες ταινίες του με βάση το βιβλίο, με τη Marie Trintignant και τη Stéphane Audran στους κεντρικούς ρόλους, το 1992.

Φωτογραφία εξωφύλλου: Η Μπέττυ από την ταινία του Claude Chabrol, 1992.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΡΟΦΕΣ, Sigmund Freud

Συγγραφέας: Sigmund Freud
Εκδόσεις: Άγρα
Μετάφραση: Σοφία Λεωνίδη
Ανθολόγηση: Romain Enriquez
Έκδοση: Ιούλιος 2016
Αριθμός σελίδων:144
Τιμή εκδότη: 13,00 ευρώ

Ένα ανθολόγιο κειμένων τού Φρόυντ σχετικά με όλες τις μορφές και τις εκδοχές της σεξουαλικής διαστροφής. Γι’ αυτά τα πολύ επίμαχα ζητήματα, χρησιμοποιείται αυτούσιος ο λόγος του πατέρα της ψυχανάλυσης.

»ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ να βρούμε τον τρόπο να μιλούμε χωρίς πάθος για τις αποκαλούμενες σεξουαλικές διαστροφές, δηλαδή τις παρεκκλίσεις της σεξουαλικής λειτουργίας ως προς τις σωματικές ζώνες και το σεξουαλικό αντικείμενο. Το ακαθόριστο των ορίων όπου θα μπορούσε να περικλειστεί η λεγόμενη φυσιολογική σεξουαλική ζωή, ανάλογα με τις φυλές και τις εποχές, θα έπρεπε να είναι επαρκές, ώστε να καθησυχαστούν οι υπερβολικά επικριτικοί. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι μεταξύ αυτών των διαστροφών, η πλέον αποκρουστική για μας, ο σαρκικός έρωτας του άντρα προς τον άντρα υπήρξε, για έναν λαό με πολιτισμό μακρόν ανώτερο του δικού μας, τον ελληνικό λαό, όχι μόνον αποδεκτός, αλλά επιπλέον συναρτημένος με σημαντικά κοινωνικά αξιώματα. Ο καθένας από μας υπερβαίνει, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, τα στενά όρια του φυσιολογικού στην προσωπική σεξουαλική ζωή του. Οι διαστροφές δεν συνιστούν ούτε κτηνωδίες ούτε εκφυλιστικές τάσεις με την έννοια του παροξυσμού. Οφείλονται στην ανάπτυξη ψηγμάτων που όλα τους περιλαμβάνονται στην αδιαφοροποίητη σεξουαλική προδιάθεση τού παιδιού, ψήγματα των οποίων η καταστολή ή η στροφή τους προς ανώτερους μη σεξουαλικούς στόχους –η μετουσίωσή τους– καθορίζει τις κινητήριες δυνάμεις ενός σημαντικού μέρους των επιτευγμάτων μας ως πολιτισμένων ανθρώπων.
[…] Χαρακτηριστικό επίσης όλων των διαστροφών είναι ότι παραγνωρίζουν τον θεμελιώδη στόχο της σεξουαλικότητας, δηλαδή την αναπαραγωγή. Πράγματι θεωρείται διαστροφική οποιαδήποτε σεξουαλική δραστηριότητα, η οποία, έχοντας αποποιηθεί την αναπαραγωγή, επιζητά την ευχαρίστηση ως ανεξάρτητο στόχο. Αντιλαμβάνεστε συνεπώς ότι η ρήξη και η αλλαγή πλεύσης κατά την ανάπτυξη της σεξουαλικής ζωής οφείλονται στο ότι υποτάσσεται στους σκοπούς της αναπαραγωγής. Όλα όσα συμβαίνουν πριν από αυτή τη στροφή, όλα όσα αρνούνται την παραπάνω υποταγή, όλα όσα αποσκοπούν μονάχα στην επίτευξη της ικανοποίησης, χαρακτηρίζονται με το διόλου κολακευτικό όνομά της «διαστροφής», και κατά συνέπεια του ακαταφρόνητου. – Sigmund Freud

Εικόνα εξωφύλλου: Αndy Warhol, Πορτραίτο του Sigmund Freud, από τη σειρά Δέκα πορτραίτα Εβραίων του Εικοστού αιώνα, 1980

ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΜΠΑΣ (1919-1965)

Εκδόσεις: Άγρα
Επιμέλεια – εργοβιογραφία – ανθολόγηση: Χρήστος Δανιήλ
Έκδοση: Ιούνιος 2016
Αριθμός σελίδων: 320 (+32 σελ. εικονογραφικό ένθετο)
Τιμή: 19,50 ευρώ

Ο μαθητευόμενος εφοπλιστής
και παλαίμαχος intellectuel
και πολλά υποσχόμενος ποιητής,
ανθυπολοχαγός εν εφεδρεία,
πολεμιστής Κρήτης
και πάντα δικός σου φίλος
ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΑΜΠΑΣ
(1919-1965)

Η φράση του τίτλου του εξωφύλλου προέρχεται από το τέλος επιστολής του Ανδρέα Καμπά στον Οδυσσέα Ελύτη, στις 16/5/1949.

Ο Ανδρέας Καμπάς υπήρξε μια ιδιόμορφη περίπτωση στα νεοελληνικά γράμματα του 20ού αιώνα, μια sui generis περίπτωση. Η πρώτη του εμφάνιση στην ποίηση στα Νεοελληνικά Γράμματα και στα Νέα Γράμματα το 1939, και ενώ ο ίδιος ήταν σε ηλικία μόλις είκοσι χρονών, έτυχε θερμής υποδοχής και χαιρετίστηκε από ειδικούς και ομότεχνους. Το πρώτο του πεζό, στο περιοδικό Τετράδιο, ανθολογήθηκε από τον Robert Levesque το 1947 στον συλλογικό τόμο Domaine Grec, μαζί με έργα έγκριτων και καταξιωμένων Ελλήνων λογοτεχνών (Σικελιανός, Καζαντζάκης, Βρεττάκος, Βενέζης, Θεοτοκάς, Σεφέρης, Ελύτης κ.ά.).

Ο ίδιος δεν εξέδωσε εν ζωή καμία ποιητική συλλογή, όχι λόγω επιλογής, π.χ. κατ’ αναλογία του Καβάφη, αλλά επειδή δεν θέλησε ή δεν κατόρθωσε να ολοκληρώσει καμία. Παρ’ όλα αυτά, συμπεριλήφθηκε από τον Αργυρίου στον πέμπτο τόμο της σειράς Η ελληνική ποίηση των εκδόσεων Σοκόλη ως ένας από τους χαρακτηριστικούς ποιητές της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς, αλλά και σε άλλες αξιόλογες ανθολογίες.

Με την πάροδο του χρόνου, κι ενώ το έργο του γινόταν όλο και πιο δύσκολα προσβάσιμο σε νέους αναγνώστες καθώς βρίσκεται διάσπαρτο σε δυσεύρετα τεύχη περιοδικών της προπολεμικής ή της μεταπολεμικής περιόδου, το όνομα του Καμπά εξακολουθεί να αναφέρεται μαζί με εκείνα άλλων ποιητών που έδωσαν το στίγμα τους και διαμόρφωσαν τη νεότερη γενιά του ελληνικού μοντερνισμού στα χρόνια λίγο πριν και λίγο μετά την Κατοχή. Είναι αμφίβολο όμως εάν οι περισσότεροι από όσους στις ημέρες μας γνωρίζουν το όνομα του ποιητή γνωρίζουν και το έργο του.

Το έργο του Καμπά εγγράφεται και εντάσσεται στο πεδίο του ελληνικού μοντερνισμού της εποχής που το παρήγαγε, με την οποία και συνομιλεί δημιουργικά. Παράλληλα, το σύνολο σχεδόν του έργου του χαρακτηρίζεται έντονα από το στοιχείο της μεταπολεμικότητας, του βιώματος δηλαδή της εποχής με τα συνεπακόλουθά του. Οι θεματικές επιλογές στο σύνολο του έργου του (αναφέρω ενδεικτικά τα στοιχεία της εμπειρίας του πολέμου, της επιστροφής και της προσπάθειας προσαρμογής στις νέες συνθήκες, της νοσταλγίας, των τύψεων και των ενοχών, της φθοράς, το θέμα της υπαρξιακής αγωνίας μπροστά στη ζωή, στον έρωτα και στο θάνατο, το αίσθημα του αδιεξόδου, της μοναξιάς και της αλλοτρίωσης κ.ά.) είναι παρόμοιες ή ανάλογες με εκείνες των άλλων μεταπολεμικών δημιουργών.  – Χρήστος Δανιήλ

Φωτογραφία εξωφύλλου: Παρίσι, 1948. Αριστερά και όρθιος ο Κώστας Κουλεντιανός, μέσα στο αυτοκίνητο αριστερά η Μαργαρίτα Λυμπεράκη, στη θέση του οδηγού ο Ανδρέας Καμπάς και όρθια δεξιά η Νέλλη Ανδρικοπούλου.