Τι… λένε τα ημερομήνια

Χωρίς να είναι μετεωρολόγος και με κοινή λογική ο Γεράσιμος Παπαδόπουλος, σεισμολόγος-επιστημονικός συνεργάτης της UNESCO, εξηγεί γιατί στις μετεωρολογικές προβλέψεις επικρατούν οι λαϊκές δοξασίες και όχι οι επιστημονικές θέσεις.

Σύμφωνα με την παράδοση οι ειδικοί “διαβάζουν στον ουρανό” τα ημερομήνια. Οι  εξασκημένοι στην ανάγνωση των σημαδιών προέβλεψαν επιδείνωση του καιρού μετά την 21η Δεκεμβρίου και έντονη κακοκαιρία, με  χιονόπτωση, ακόμη και σε πεδινές περιοχές. Όπως όμως φαίνεται διαψεύστηκαν. Ο καιρός δεν τους έκανε την χάρη.

Κάθε μια από τις πρώτες 12 ημέρες του Αυγούστου αντιστοιχούν στους 12 μήνες του χρόνου. Η δεύτερη ημέρα του Αυγούστου αντιστοιχεί για το Σεπτέμβριο, η  έκτη ημέρα του Αυγούστου αντιστοιχεί στον Φεβρουάριο, κ.ο.κ.. Μπορούμε να το δεχθούμε ως λαϊκή παράδοση, αλλά σε καμία περίπτωση δεν ισχύει, τονίζει ο κ. Παπαδόπουλος. «Μακροχρόνιες προβλέψεις στην μετεωρολογία δεν είναι εφικτές, όπως δεν είναι οι σεισμολογικές προβλέψεις».

Υπενθυμίζεται ότι κατά σε παλαιότερες εποχές οι μάντεις προέβλεπαν το μέλλον στα εντόσθια των σφαγίων, στο πέταγμα των πουλιών, ενώ στα χοιροσγάγια γινόταν το «διάβασμα» της σπλήνας, και του συκωτιού, που αποκάλυπτε το μέλλον της οικογένειας. Ο μαντικός χαραχτήρας της σφαγής κατά το χειμερινό ηλιοστάσιο, εξελίχτηκε στο έθιμο της τσιγαρίδας, που συνέχισαν οι χριστιανοί μετά την νηστεία.

Σύμφωνα με τον κ. Παπαδόπουλο, κάτι αντίστοιχο με τα ημερομήνια είναι οι αστρολογικές προβλέψεις που έχουν μπεί στο μικροσκόπιο των επιστημόνων στο εξωτερικό, αλλά δεν κατάφεραν να αποδείξουν το παραμικρό από όσα διακινούνται καθημερινά.

Επιπλέον, όπως είπε χρειάζεται εκλαΐκευση της επιστήμης, όχι σε βάρος της επιστημονικής ακρίβειας, προκειμένου το ευρύ κοινό να καταλαβαίνει τις του προσφέρουν οι επιστήμες, σε κάθε επίπεδο, αποφεύγοντας τις δοξασίες και τις προκαταλήψεις.

Γιατί συνεχίζουν να διακινούνται τέτοιες δοξασίες; «Διότι τα πράγματα στην κοινωνία δεν αλλάζουν εύκολα, η πρόοδος, η γνώση ο επιστημονικός λόγος αργεί να φτάσει στον κόσμο». Η κοινωνία κινείται με διαφορετικούς ρυθμούς.

Όπως εξηγεί ο κ. Παπαδόπουλος η επιστήμη δεν μπορεί να διεισδύσει εύκολα στην κοινωνία. Αυτό όμως δεν ισχύει π.χ. στις χώρες της Βορείου Ευρώπης, όπου ακόμη και ένας απλός απόφοιτος λυκείου έχει βασικές γνώσεις.

Πρόκειται για πρόβλημα εκπαίδευσης.

Βεβαίως για να γίνει ένα θέμα εύληπτο, θα πρέπει να είναι πλήρως κατανοητό στον διδάσκοντα και εφ’ όσον αυτό ισχύει θα πρέπει να υπερβεί την Ακαδημαϊκή υπεροχή και ακαμψία του λόγου. Ο αυστηρά επιστημονικός λόγος, συχνά με μη κατανοητή ορολογία δεν συνιστά επιστημοσύνη.

Το έλλειμμα γνώσεων και η ροπή σε μη επιστημονικές εξηγήσεις ξεκινά από το δημοτικό. Οι βορειοευρωπαίοι π.χ., διδάσκουν τα παιδιά όλα όσα χρειάζονται στην υπόλοιπη ζωή τους, και απαιτείται αυτά να τα γνωρίζουν φεύγοντας από το σχολείο, σημειώνει ο κ. Παπαδόπουλος.

Επισημαίνεται ότι η επιβράβευση των βορειοευρωπαίων μαθητών δεν γίνεται χαριστικά, ούτε για ψυχολογικούς λόγους, γιατί το εκπαιδευτικό σύστημα εκεί δεν επιθυμεί να βγούν πολίτες ανεπαρκείς, που θα αδυνατούν να κατανοήσουν λογικά όσα συμβαίνουν σε κάθε τομέα της ζωής τους.

Η σημερινή εκπαίδευση εθίζει τους μαθητές, αυριανούς πολίτες στην ήσσονα προσπάθεια και το αποτέλεσμα εμφανίζεται απογοητευτικό στα γκάλοπ που διεξάγονται στους δρόμους, αποδεικνύοντας πως η πλειονότης, δεν διαθέτει τις γνώσεις της βασικής εκπαίδευσης του δημοτικού.

Πρίν από σχεδόν έναν αιώνα ο Mikhail N. Pokrovsky, χωρίς τους αναγκαίους τίτλους σπουδών επεβλήθη ως μέλος της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, ίδρυσε το Ινστιτούτο Κόκκινων Καθηγητών, που χορηγούσε αφειδώς μεταπτυχιακούς τίτλους, σε ιστορικούς, οικονομολόγους, φιλοσόφους, δικηγόρους και φυσικούς επιστήμονες, σε όποιον δηλαδή δεν διέθετε τα αναγκαία προσόντα όπως ο ίδιος, ενώ δημιούργησε ένα σύστημα, όπου οι μαθητές παπαγάλιζαν ιδεοληψίες και αφηρημένες κοινωνιολογικές φόρμουλες. Το 1937 το σταλινικό καθεστώς αντελήφθη ότι το σύστημα του κατέληξε θηλιά στην γνώση και την πρόοδο, οπότε τον αποκήρυξε μετά θάνατο και επέστρεψε σε πρακτικές της προεπαναστατικής παράδοσης.[1]

[1] ^{Konstantin Scteppa, Russian Historians and the Soviet State, Rutgers University Press, New Jersey 1962, σ. 102, [σημ. 22, M. N. Pokrovsky, Istoricheskaia nauka i borba klassov [Historical Scholarship and the Class Struggle] (Moscow-Leningrad, 1933), Preface].}