Τον Ιερό Ναό της του Θεού Σοφίας στο κέντρο της Θεσσαλονίκης επισκέφθηκε ενόψει των ημερών του Πάσχα η “Μέρα με Χρώμα“. “Από τον 8ο αιώνα έως τη μετατροπή του σε τζαμί (1523-1524) ήταν ο καθεδρικός ναός της πόλης και συχνά στα ιστορικά κείμενα αναφέρεται ως «Μεγάλη Εκκλησία»”, δήλωσε στην ΕΡΤ3 ο πατήρ Γεώργιος Χειλάς, Πρωτοπρεσβύτερος του ναού. Κατά τη διάρκεια της Λατινοκρατίας (1204-1224) ο ναός μετατράπηκε σε καθεδρικό ναό των Λατίνων και επανήλθε στους Ορθοδόξους το 1224, μετά την ανακατάληψη της Θεσσαλονίκης από τους Βυζαντινούς. Περίπου εκατό χρόνια μετά την κατάκτηση της πόλης από τους Οθωμανούς (1430) η εκκλησία μετατράπηκε σε τζαμί, διατηρώντας το αρχικό της όνομα (Aya Sofya Camii). Το τζαμί όμως κάηκε στη μεγάλη πυρκαγιά του 1890 και αναστηλώθηκε κατά τα έτη 1907-1909. Το 1913, μετά την απελευθέρωση της πόλης από τους Τούρκους, αποδόθηκε ξανά στη χριστιανική λατρεία και τελέστηκε Θεία Λειτουργία.
“Ο αρχικός ναός ήταν μια κολοσσιαία πεντάκλιτη βασιλική, αφιερωμένη στον Άγιο Μάρκο, που είχε κτιστεί στα τέλη του 4ου αιώνα πάνω σε ένα ρωμαϊκό οικοδομικό συγκρότημα”, πρόσθεσε. Σήμερα, στη νότια πλευρά του ναού, σώζονται τα ερείπια του βαπτιστηρίου της. Η βασιλική αυτή ίσως καταστράφηκε από τον μεγάλο σεισμό του 618 και την πυρκαγιά που ακολούθησε και στη θέση της ιδρύθηκε ο σημερινός ναός.
“Αρχιτεκτονικά ο σημερινός ναός ανήκει στον τύπο του μεταβατικού σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού και αποτελεί εξέλιξη της βασιλικής με τρούλο”, επισήμανε. Στη βορειοδυτική γωνία υπάρχει πύργος, ο οποίος αποτελεί τουρκική προσθήκη. Στο μνημείο σώζονται αξιόλογα ψηφιδωτά στον χώρο του ιερού και στον τρούλο, τα οποία χρονολογούνται σε τρεις διαφορετικές περιόδους και αποτελούν εξαιρετικά δείγματα της βυζαντινής τέχνης.
“Ο ψηφιδωτός διάκοσμος του ναού έχει εκτελεστεί σε τρεις διαφορετικές περιόδους”, συμπλήρωσε. Στα χρόνια της Εικονομαχίας ανήκει ο ανεικονικός διάκοσμος της καμάρας του ιερού βήματος με τους σταυρούς και τα φύλλα σε επάλληλα τετράγωνα, όπως πιστοποιούν και τα τρία ψηφιδωτά μονογράμματα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Στ΄, της μητέρας του Ειρήνης της Αθηναίας και του επισκόπου Θεσσαλονίκης Θεοφίλου. Στην ίδια περίοδο χρονολογείται και ο μεγάλος σταυρός στο τετρατοσφαίριο της αψίδας, ίχνη του οποίου μόλις που διακρίνονται κάτω από την μεταγενέστερη, μέσα στον 11ο – 12ο αιώνα παράσταση της ένθρονης Παναγίας Βρεφοκρατούσας. Στον τρούλλο η μεγαλειώδης σύνθεση της Ανάληψης ανάγεται στα τέλη του 9ου αιώνα και αποτελεί κορυφαίο δείγμα της λεγόμενης ”Αναγέννησης της εποχής των Μακεδόνων αυτοκρατόρων”. Η επιγραφή στη βάση του τρούλλου, που αναφέρει το όνομα του αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης Παύλου (880-885), δεν συσχετίζεται με την κατασκευή του ψηφιδωτού.
“Οι τοιχογραφίες του ναού ανάγονται στον 11ο αιώνα και συνδέονται με την ανέγερση του νάρθηκα μετά το 1037. Διατηρούνται λίγες μορφές μοναχών αγίων τα τόξα των παραθύρων του και ανάμεσά τους η Αγία Θεοδώρα της Θεσσαλονίκης”, κατέληξε ο πατήρ Γεώργιος.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος