Το 1777 ο Ρήγας Φεραίος κατέφυγε στον Όλυμπο για να γλυτώσει από τους Τούρκους. Η ζωή του στα λημέρια των αρματολών, ο αέρας της ελευθερίας στα βουνά του ενέπνευσαν το όραμα της επανάστασης, πολλά χρόνια προτού η Δεσποτοκρατούμενη πεφωτισμένη Ευρώπη αντιληφθεί την έννοια του όρου. Ο Θούριος το 1797 περιγράφει μεταξύ άλλων την αγριότητα της ζωής των ανθρώπων που αρνούνταν να υποταχθούν και εγκατέλειπαν πόλεις και χωριά αναζητώντας καταφύγιο σε δάση και σπηλιές. «Ως πότε παλικάρια να ζοῦμεν στα στενά, Μονάχοι σα λιοντάρια, σταις ράχαις στα βουνά; Σπηλιαίς να κατοικοῦμεν, να βλέπωμεν κλαδιά, Να φεύγωμ΄ ἀπ΄ τον Κόσμον, για την πικρή σκλαβιά».
Ήταν η γεωγραφία και το τοπίο, που διαμόρφωσαν σε σημαντικό βαθμό την δυνατότητα των αρματολών και κλεφτών να κερδίσουν το πλεονέκτημα έναντι των Τούρκων. Μέσα από δύσβατα μονοπάτια επικοινωνούσαν, στα απάτητα κορφοβούνια έβρισκαν καταφύγιο, στα δάση έφτιαχναν το μπαρούτι, εκεί έκρυβαν τα γυναικόπαιδα από τις επιδρομές. Η φύση στάθηκε πιστός σύμμαχος του αγώνα όπως επισημαίνει η Θέκλα Τσιτσώνη καθηγήτρια στο Τμήμα Δασοπονίας, Γεωλογίας του ΑΠΘ. Με αφορμή τα 200 χρόνια από την εθνεγερσία, οι δύσβατοι ορεινοί όγκοι- οι θύλακες όπου διατηρήθηκαν και συνεχίστηκαν οι παραδόσεις, έρχονται στο προσκήνιο με μια διαφορετική οπτική, που απεικονίζει την Ελλάδα στο όλον.
Δεν ήταν μόνο ανδρείοι, θαρραλέοι, ανυπότακτοι και αποφασισμένοι. Οι ηγέτες της επανάστασης του 1921 διακρίνονταν για την ευφυΐα και την ικανότητα να καταστρώνουν στρατηγικά σχέδια. Αντιμετώπιζαν ένα ξένο στράτευμα, που είχε σχετική γνώση της τοπογραφίας. Δεν έδιναν μάχες εντός μεγαλουπόλεων, αλλά συγκρούονταν με τον τουρκικό τακτικό στρατό. Τα πεδία των μαχών ήταν οι πεδιάδες, τα βουνά και τα δάση, οδοί διελεύσεως του πεζικού και των σπαχήδων του ιππικού. Ο Δράμαλης, ο Ομέρ Βρυώνης, ο Ιμπραήμ ήταν έμπειροι στρατηγοί που πολέμησαν απέναντι σε ισάξιους και ισάριθμους αντιπάλους. Όμως, ήταν εξαιρετικά δύσκολο να αντιμετωπίσουν τους ολιγάριθμους, ασύντακτους Έλληνες στην σχεδόν ανεξάρτητη Μάνη, την Πίνδο, τα Άγραφα. Το Σούλι ήταν απροσπέλαστο στους Τουρκαλβανούς και μόνο με προδοσία, ανάλογη του Εφιάλτη, οι άνδρες του Αλί Πασά υπέταξαν τους Σουλιώτες. Ο Τζαβέλας, ο Μπότσαρης και όσα γυναικόπαιδα γλύτωσαν έδωσαν μόνοι τον αγώνα κρυμμένοι “σαν θεριά στα βουνά”. Οι Έλληνες πολεμώντας με πενιχρά μέσα κατά του τυράννου σύντομα κατάλαβαν «ό,τι ματαίως ήλπιζον από την φιλανθρωπίαν των χριστιανών βασιλέων».[1]
[1] Απομνημονεύματα περί της φιλικής εταιρίας (1845), Εμμανουήλ Ξάνθος
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος