Η αντιπροσωπευτική έκθεση 91 έργων του Γιάννη Τσαρούχη, 30 χρόνια από τότε που ο κορυφαίος δημιουργός αναχώρησε για τη γειτονιά των αγγέλων, εγκαινιάζεται το Σάββατο 27 Ιουλίου, στο Ίδρυμα Πέτρου και Μαρίκας Κυδωνιέως στην Άνδρο, όπου φέτος συμπληρώνονται 25 χρόνια από τη λειτουργία του εικαστικού θεσμού Πλόες.
Με αφορμή τη διπλή αυτή επέτειο, που αποτελεί μοναδική ευκαιρία να γνωρίσουμε, με τον πλέον δόκιμο κι αντιπροσωπευτικό τρόπο, αυτόν τον μέγιστο εικαστικό της Γενιάς του ’30, μέσα από την αξεπέραστη, εμπνευσμένη κι ανεξάντλητη σε σημασίες ζωγραφική του, ο πρόεδρος του Ιδρύματος Κυδωνιέως, Νίκος Σιγάλας, μιλάει στη «Ρ» για τον πάντοτε επίκαιρο και διαχρονικό Γιάννη Τσαρούχη.
κ. Σιγάλα, δώστε μας μια εικόνα απ’ όσα θα έχουν την ευκαιρία να θαυμάσουν οι επισκέπτες στο Ίδρυμα Κυδωνιέως…
Στην έκθεση αυτή, «με την ατμόσφαιρα των χρωμάτων του ζωγράφου και του κόσμου των μορφών του», όπως αναφέρει η ιστορικός Τέχνης Αθηνά Σχινά, μπορεί κανείς να παρακολουθήσει τον συσχετισμό πρωτοτύπων και πολλαπλών έργων του Τσαρούχη, τα οποία παρακολουθούσε ο ίδιος και δημιουργικά παρενέβαινε σε όλα τα στάδια της διαδικασίας παραγωγής τους, ώστε να μην αλλοιωθούν. Εκτός των άλλων, ο θεατής έρχεται σε επαφή με έργα, τα οποία ένα προς ένα τα είχε επιλέξει ο ζωγράφος, προκειμένου να αποκαλύψει το δικό του πάνθεο θεμάτων και μοτίβων. Περισσότερο απ’ όλα, όμως, μυείται στη μαγεία της δημιουργίας ενός ανήσυχου πνεύματος όπως ήταν ο ίδιος ο Γ. Τσαρούχης ως προσωπικότητα. Συνδέεται με το ύφος και την υφέρπουσα ρυθμικότητα που κρύβει στις σιωπές της η κάθε μορφή του. H έκθεση αυτή, με άλλα λόγια, τονίζει τη “φιλοσοφία” αξιών ζωής και τέχνης που υπαγορεύει μέχρι και σήμερα ο Γιάννης Τσαρούχης, ένας καλλιτέχνης επίκαιρος και ταυτοχρόνως διαχρονικός.
Ποιος είναι ο βασικός σκοπός αυτής της ξεχωριστής έκθεσης;
Με την κατάλληλα υποβλητική μετασκευή των χώρων του Ιδρύματος Π. & Μ. Κυδωνιέως σ’ ένα είδος παρεμβατικής θεατρικής σκηνογραφίας, προκειμένου ταιριαστά να υποδεχθεί και να πλαισιώσει τα προσεκτικά επιλεγέντα και δανεισθέντα έργα, η έκθεση αυτή του Γιάννη Τσαρούχη πάνω απ’ όλα στοχεύει στη μεταφορά του θεατή από παθητικό αποδέκτη των έργων του σε συμμέτοχο παράγοντα. Ο θεατής, μέσα από έπιπλα και αντικείμενα εποχής, μυείται στο ύφος, στην αισθητική και στην πνευματική ατμόσφαιρα που φώτισε με τα έργα του ο μεγάλος εκείνος δημιουργός. Γι’ αυτό και η ανεξίτηλη μνήμη του τιμάται υποδειγματικά στην Άνδρο, 30 χρόνια μετά την απώλειά του.
Παράλληλα, στο Ίδρυμα Π. & Μ. Κυδωνιέως γιορτάζεται εφέτος και η επέτειος των 25 χρόνων του εικαστικού θεσμού Πλόες που κάθε καλοκαίρι οι χώροι του τον φιλοξενούν. Πρόκειται για μια ερευνητική, πνευματική κι αισθητική, αλλά και πολύχρονη εργασία, τους άξονες και το περιεχόμενο της οποίας -με έργα κι επιλογές, με τρόπους παρουσίασης, επιμέλειας κι ανάδειξης των εικαστικών προβληματισμών τους- έχει διαμορφώσει η ιστορικός Τέχνης & Θεωρίας του Πολιτισμού (ΕΚΠΑ) Αθηνά Σχινά, η οποία έχει εξαρχής ονοματοδοτήσει και τον θεσμό αυτόν. Εξηγώντας η ίδια, αναφέρει: “Πλόες, είναι λέξη μικροσκελής και παντοδύναμη, σε πλήρη ωστόσο χρήση, μέχρι και σήμερα. Υπάρχει από τα ομηρικά ήδη κείμενα κι αφορά τα μυθικά και πραγματικά ταξίδια, στον χώρο και στον χρόνο. Εκτός από τις πραγματογνωστικές τους παραπομπές σε θαλασσινά δρομολόγια, οι Πλόες αφορούσαν πρωτίστως τις αποστάσεις που οι πρόγονοί μας τολμηρά διένυαν στις τέσσερις κατευθύνσεις του ορίζοντα, μέσα από περιπέτειες κι αναγωγές που υφίσταντο κι επιχειρούσαν, με κάθε μέσον”.
Το Σάββατο 27 Ιουλίου και στις 8 μ.μ. η Α.Ε. ο κ. Προκόπιος Παυλόπουλος, Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας θα εγκαινιάσει μια διπλή επετειακή πολιτισμική εκδήλωση στο Ίδρυμα Πέτρου και Μαρίκας Κυδωνιέως της Άνδρου.
Και η ιστορία με τους «Πλόες», φυσικά, συνεχίζεται…
Παρότι ο Τσαρούχης ανήκει στη γενιά του ’30, έχει με διαφορετικούς τρόπους εμπνεύσει κι εμμέσως επηρεάσει όλες τις κατοπινές μέχρι τις μέρες μας γενιές. Και βέβαια τις μεταπολεμικές. Αυτός ήταν άλλωστε κι ο ουσιαστικός λόγος που φέτος παρουσιάζεται στο κοινό αυτή η κομβικής σημασίας έκθεση, με αντιπροσωπευτικά έργα του, 34 πρωτότυπα και 57 πολλαπλά.
Ο Γιάννης Τσαρούχης θεωρείται κλασικός στο είδος του, γιατί δεν μιμήθηκε κανέναν. Δεν ενδιαφερόταν εντυπωσιοθηρικά να πρωτοτυπήσει ούτε να γίνει ακόλουθος κάποιας τάσης ή πρωτοπορίας. Συνόψισε και εικαστικά απέδωσε, με έμπνευση κι αισθαντικότητα, με ποιητικό οίστρο κι ελεγειακό τόνο, αλλά και περισσή επιδεξιότητα, πολλές από τις όψεις, τις πολιτισμικές συνδηλώσεις και την υφολογία που άντλησε από σύγχρονες αστικολαϊκές παραμέτρους του νεοελληνικού μας βίου. Παράλληλα ο Γ. Τσαρούχης εμπνεύστηκε από τον Cezanne, τον Matisse, την αρχαιοελληνική παρακαταθήκη, την βυζαντινή επίσης, όπως κι από το θέατρο σκιών, τον νεοκλασικισμό και τη λαϊκή τέχνη. Γεφύρωσε, δηλαδή, τη Δύση με την Ανατολή, τις αντιπαραθέσεις με τις παράδοξες ισορροπίες, τον ρεαλισμό με τη φαντασιακή παράμετρο, το θέατρο με την πραγματικότητα, τον έρωτα με το όνειρο, το πάθος με τη λύτρωση, την αναχώρηση με την προσμονή, την οικειότητα με το αίνιγμα, τη δέσμευση με την ελευθερία, τη διάψευση με την ουτοπία, την καθημερινότητα με την υπέρβαση και φυσικά το παρελθόν με το παρόν.
Ο Γιάννης Τσαρούχης, χωρίς να ενδίδει αβασάνιστα σε ευκολίες, είχε αποφασίσει να χρησιμοποιήσει τη λιθογραφία και τη μεταξοτυπία, αντιμετωπίζοντας ωστόσο το κάθε παραγόμενο έργο του ως πρωτότυπο κάθε φορά. Επέλεγε αρχικά από όλο το φάσμα των έργων του, με ποιες συγκεκριμένες εικαστικές του συνθέσεις και με ποια θέματα ήθελε, πιο ουσιαστικά και άμεσα, να επικοινωνήσει με τους θεατές του. Παρακολουθούσε και δημιουργικά παρενέβαινε σε όλα τα στάδια της διαδικασίας παραγωγής των αριθμητικά περιορισμένων «πολλαπλών» του (για να τα ελέγχει μη τυχόν και αλλοιωθούν), αλλάζοντας με επιμονή και εντυπωσιακή σπουδή τις τονικότητες των χρωμάτων του, έτσι ώστε να πλησιάσουν αυτά τις επιδιωκόμενες κάθε φορά τονικές ισορροπίες. Και όχι μόνον. Υπάρχουν «πολλαπλά» του έργα, στα οποία -με βάση τη ζωντανή μαρτυρία των τεχνιτών που παρακολουθούσαν τη δουλειά του- είχε κάνει από 72 μέχρι και 86 παρεμβάσεις σε κάποιες του συνθέσεις, προκειμένου να δώσει στους αποδέκτες του, ένα άρτιο αισθητικό αποτέλεσμα. Από αυτή την άποψη, τα «πολλαπλά» του θεωρούνται αυτόνομα έργα, με τη δική του αισθητική εντελέχεια το καθένα.
25 ΧΡΟΝΙΑ ΠΛΟΕΣ-Γιάννης Τσαρούχης (1910-1989): Επίκαιρος και διαχρονικός
Η έκθεση διοργανώθηκε από το Ίδρυμα Π. & Μ. Κυδωνιέως, σε συνεργασία με το Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη και τη Συλλογή Δημήτρη Τσίτουρα.
Επιμέλεια έκθεσης: Αθηνά Σχινά, ιστορικός Τέχνης & Θεωρίας του Πολιτισμού (ΕΚΠΑ)
Τον σχεδιασμό των εκθεσιακών χώρων είχε ο Σταμάτης Ζάννος.
Διάρκεια έκθεσης: Σάββατο 27 Ιουλίου έως Δευτέρα 30 Σεπτεμβρίου 2019
Ώρες λειτουργίας: 10:30-14:30 & 18:30-21:30 καθημερινά, εκτός Τρίτης
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος