Βρέθηκαν 84 απολιθώματα από τον σχιστόλιθο Burgess: Έχει τρία μάτια που ενώνονται

Η εύρεση ενός απολιθώματος με τρία μάτια είναι αρκετά περίεργη, αλλά η ανακάλυψη ενός καλά διατηρημένου εγκεφάλου και νευρικού συστήματος μισό δισεκατομμύριο χρόνια μετά τον θάνατο είναι το όνειρο κάθε παλαιοντολόγου.

Το Βασιλικό Μουσείο του Οντάριο του Καναδά ανακοίνωσε όχι μόνο ένα τέτοιο απολίθωμα, αλλά 84 απολιθώματα με τρία μάτια, και θα αλλάξουν τον τρόπο που κατανοούμε την εξέλιξη των ασπόνδυλων.

Ο σχιστόλιθος Burgess έχει γοητεύσει τους βιολόγους εδώ και έναν αιώνα, αποκαλύπτοντας την ξαφνική εμφάνιση πολλών παράξενων μορφών ζωής με αρχιτεκτονική σώματος που δεν μοιάζουν καθόλου με αυτό που βλέπουμε σήμερα.

Μία από τις πρώτες ανακαλύψεις ήταν τόσο παρόμοια με παραισθήσεις που προκαλούνται από ναρκωτικά που ονομάστηκε Hallucigenia και οι ανακαλύψεις πυροδότησε έναν πόλεμο μεταξύ γνωστών παλαιοντολόγων για το πώς θα έπρεπε να ερμηνεύονται.

Η ανακοίνωση των εξαιρετικών δειγμάτων του θαλάσσιου αρπακτικού Stanleycaris hirpex, που προηγουμένως ήταν γνωστό μόνο από θραύσματα, θα μπορούσε να φέρει τον Σχιστόλιθο Burgess και πάλι στο προσκήνιο. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στο περιοδικό Current Biology.

Για τους ερασιτέχνες, το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτού του απολιθώματος Stanleycaris με τα τρία μάτια είναι προφανώς το μεγάλο κεντρικό του μάτι στο μπροστινό μέρος του κεφαλιού, που ενώνονται με τα δύο στις «κεραίες» στις δύο πλευρές.

«Αν και οι απολιθωμένοι εγκέφαλοι της Κάμβριας περιόδου δεν είναι νέοι, αυτή η ανακάλυψη είναι αξιοσημείωτη για την εκπληκτική ποιότητα της διατήρησής του και τον μεγάλο αριθμό δειγμάτων», δήλωσε ο Joseph Moysiuk, διδακτορικός φοιτητής στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο.

«Μπορούμε να διακρίνουμε ακόμη και λεπτές λεπτομέρειες, όπως τα οπτικά κέντρα επεξεργασίας που εξυπηρετούν τα μάτια και τα νευρικά σημάδια που εισέρχονται στην σκωληκοειδή απόφυση. Οι λεπτομέρειες είναι τόσο ξεκάθαρες που είναι σαν να κοιτούσαμε ένα ζώο που πέθανε χθες», λέει ο Moysiuk, σύμφωνα με το IFL Science.

Ο Stanleycaris ήταν ένα Radiodont (ραδιοδοντών), μια τάξη εξαφανισμένων ζώων των οποίων οι πιο στενοί ζωντανοί συγγενείς είναι τα αρθρόποδα: αράχνες, σκορπιοί και πεταλοειδή καβούρια.

Το Radiodonts έχει συμπεριλάβει μερικούς από τους πιο τρομακτικούς θηρευτές του Cambrian, όπως ο Titanokorys και ο Anomalocaris. Τα δείγματα είχαν μήκος το πολύ 8 εκατοστά, καθιστώντας το S. hirpex το μικρότερο Radiodonts που βρέθηκε ποτέ, αλλά μεγαλύτερο από τα περισσότερα πιθανά θηράματά του.

«Αυτά τα απολιθώματα μοιάζουν με την πέτρα της Ροζέτας, βοηθώντας στη σύνδεση των χαρακτηριστικών των Radiodonts και άλλων πρώιμων απολιθωμάτων αρθρόποδων με τα αντίστοιχα τους σε ομάδες που έχουν επιβιώσει», λέει ο Moysiuk.

Το πιο αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό του εγκεφάλου του S. hirpex είναι ότι είχε δύο συστατικά: το ένα συνδεδεμένο με τα μάτια και το άλλο με τα μετωπιαία νύχια. Τα σύγχρονα αρθρόποδα έχουν τον εγκέφαλό τους κατακερματισμένο σε τρεις τομείς, αλλά οι εντομολόγοι δεν γνωρίζουν ακόμη πότε και πώς το όργανο εξελίχθηκε με αυτόν τον τρόπο.

Η κατάτμηση του εγκεφάλου Stanleycaris υποδηλώνει ότι τα αρθρόποδα είχαν πρωτοεγκέφαλο και δευτεροεγκέφαλο όταν αποσπάστηκαν από ραδιόδοντα, το τρίτο μέρος, το τρριτοεγκέφαλο εμφανίστηκε αργότερα.

Το τρίτο μάτι δεν έχει αναφερθεί ποτέ σε ακτινοδοντολόγους, αλλά ο Δρ. Jean-Baron Caron, ο επιβλέπων του Moysiuk, σημείωσε ότι «επειδή οι περισσότεροι ακτινοδοντολόγοι είναι γνωστοί μόνο από διάσπαρτα κομμάτια, αυτή η ανακάλυψη είναι ένα κρίσιμο άλμα προς τα εμπρός για την κατανόηση του πώς έμοιαζαν και έζησαν”.

Σε πιο προσεκτική εξέταση, οι συγγραφείς βρήκαν στοιχεία για μάτια τοποθετημένα παρόμοια με τα είδη της Κάμβριας που περιγράφηκαν παραπάνω, που σχετίζονται με τα σύγχρονα αρθρόποδα. Η εργασία συζητά την πιθανότητα να έχουν συγχωνευθεί δύο κλειστά μάτια ή ότι αυτό που κάποτε ήταν ένα μόνο σύνθετο μάτι μπορεί να χωρίσει.