Τσαγκαράδα Πηλίου: Κεντήματα …copy-paste ξαναζωντανεύουν την παράδοση

Στο χωριό Τσαγκαράδα του Πηλίου, το γνωστό σε όλους copy–paste δεν αφορά κάποια εργασία στον ηλεκτρονικό υπολογιστή αλλά έχει «επιστρατευθεί» ως μέθοδος για να περάσει από γενιά σε γενιά η τέχνη των ξεχωριστών κεντημάτων άλλων εποχών. Με αφορμή την καραντίνα, οι ηλικιωμένες του χωριού έβγαλαν από τα μπαούλα παλιά κεντήματα και στολίδια του προηγούμενου αιώνα και, με στόχο να «ξαναγεννηθούν» τα εργόχειρα και να μείνει ζωντανή μια παράδοση δεκαετιών, αποφάσισαν να τα αντιγράψουν με ακρίβεια σε νέους καμβάδες και υφάσματα.

Οι μεγαλύτερες γυναίκες του χωριού έβαλαν τη γνώση, την εμπειρία και το μεράκι και οι νεότερες τις φρέσκιες ιδέες της γενιάς τους. Βρέθηκε έτσι ο ιδανικός τρόπος γι’ αυτό το …copy-paste των κεντημάτων, όπως το χαρακτηρίζουν. «Είχαμε μπροστά μας παλιά κεντητά, όπως λιωμένα ή φθαρμένα από το χρόνο σεμέν, παντόφλες βελούδινες με κέντημα στο πάνω μέρος και πολλά ακόμη εργόχειρα. Εμείς οι νεότερες τα ζωγραφίσαμε σε άλλο πανί ομοειδές -το βαμβάκι σε βαμβάκι, το λινό σε λινό- κάνοντας στην ουσία μια επανεμφάνιση του σχεδίου με ζωγραφική και μετά έχοντας το σχέδιο/ζωγραφιά στα χέρια μας, με τη βοήθεια και τα μαθήματα των μεγαλύτερων κυριών του συλλόγου, κάναμε τα δικά μας εργόχειρα», είπε η κ. Λένα Στεργιοπούλου, μέλος του Τουριστικού και Αναπτυξιακού Συλλόγου Τσαγκαράδας.

Η ίδια μαθαίνει από τη μητέρα της τρόπους κεντήματος του προηγουμένου αιώνα, όπως άλλωστε και πολλές από τις νεαρές γυναίκες του χωριού που εκπαιδεύονται μέσα στο σπίτι, πάντα από το συγγενικό πρόσωπο με το οποίο διαμένουν, τηρώντας τα υγειονομικά μέτρα προστασίας, λόγω κορονοϊού. «Μαθήματα ιδιαίτερα και οικογενειακά», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η κ. Στεργιοπούλου και πρόσθεσε: «στα βασικά βήματα εκμάθησης είναι οι βελονιές και η βυζαντινή βελονιά και έπειτα αναπαλαιώνουμε και αναβιώνουμε τα παλιά σχέδια, δίνοντας μεγάλη βάση στις λεπτομέρειες. Τα καταφέρνουμε να τα κάνουμε σχεδόν ίδια, είμαστε και …δυνατές στη ζωγραφική, οπότε έχουμε κατά 90% πιστότητα με το παλιό κέντημα».

Η μοναδική δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι «μαθήτριες» στην αντιγραφή των κεντημάτων είναι τα χρώματα στις κλωστές καθώς, όπως εξηγούν, ήταν ρομαντικοί και παλ οι χρωματισμοί στα περισσότερα σχέδια του περασμένου αιώνα. Έμοιαζαν σχεδόν ξεβαμμένα, αφού τότε έβαφαν με φυτικά χρώματα κι έμπαινε η μία κλωστή μέσα στην άλλη, δημιουργώντας ήπιους χρωματισμούς, χωρίς έντονες αντιθέσεις. Οι σημερινές κεντήτριες, ωστόσο, δεν βρίσκουν εύκολα τα ίδια χρώματα αλλά τελικά φτάνουν, με μικρά κόλπα, κοντά στο πρωτότυπο. Η κεντημένη «καλημέρα» που συναντούσε κάποιος σε όλα τα παραδοσιακά σπίτια, ξαναγεννιέται και σύντομα θα μπει και στον διάκοσμο των μοντέρνων κατοικιών της περιοχής που είναι από τους πιο δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς της χώρας τόσο για τον χειμώνα όσο και για το καλοκαίρι.

“Δεν υπάρχουν προσωπογραφίες στα εργόχειρα μας, η κεντητή “καλημέρα” στον τοίχο, με πολλαπλούς τρόπους, όπως με πουλάκια στον διάκοσμο, σχέδια από τη φύση, σχέδια για νεόνυμφους, περιστέρια που ενώνονται με μία κόκκινη κορδέλα και μία βέρα που συμβολίζει την ένωση τους, είναι οι πιο συνηθισμένες εικόνες”, εξήγησε η κ. Στεργιοπούλου. 

Στόχος του Συλλόγου γυναικών της Τσαγκαράδας είναι, μόλις τελειώσει η πανδημία, να γίνει μία έκθεση με το πριν και το μετά. Να μπουν τα παλιά αυθεντικά κεντήματα που «κουβαλούν» το αποτύπωμα του χρόνου πάνω τους δίπλα στα νέα που είναι επίσης αυθεντικά, καθώς έγιναν και αυτά με κόπο και αγάπη από τη νεότερη γενιά.